Tez No	İndirme	Tez Künye	Durumu
122430	Bu tezin, veri tabanı üzerinden yayınlanma izni bulunmamaktadır. Yayınlanma izni olmayan tezlerin basılı kopyalarına Üniversite kütüphaneniz aracılığıyla (TÜBESS üzerinden) erişebilirsiniz.	21. yüzyılda Türkiye üzerinden dünya pazarlarına ulaştırılacak Hazar petrol boru hatları seçenekleri ve Türkiye / Turkey and Caspian alternatives to reach to the world markets in the 21 st century Yazar:ELVİRA BOROMBAEVE Danışman: PROF.DR. HASAN KÖNİ Yer Bilgisi: Ankara Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı Konu:Uluslararası İlişkiler = International Relations Dizin:Azerbaycan = Azerbaijan ; Hazar bölgesi = Caspian region ; Kafkasya = Caucasus ; Kazakistan = Kazakhstan ; Petrol boru hatları = Petroleum pipelines ; Türkiye = Turkey ; Türkmenistan = Turkmenistan	Onaylandı Yüksek Lisans Türkçe 2002 129 s.
TEZ ÖZETİ Orta Asya ve Kafkasya'daki petrol ve doğal gaz rezervlerinin uluslararası piyasalara taşınması ve dünya enerji talebinin önümüzdeki yıllarda ağırlıklı olarak Avrupa, Doğu Asya ekonomilerinden gelmesi nedeniyle, 21. yüzyılın başından itibaren yerleşik dengeler ciddi şekilde sarsılacak gibi görünüyor. Petrol ve doğal gazı taşıyacak boru hatları ile ilgili olarak son birkaç yıldır yaşanmakta olan çetin mücadele aslında bölgesel ve büyük güçlerin bu denklemi kendi lehlerine değiştirme çabasından başka bir şey değil. Orta Asya ve Kafkas petrollerinin hangi boru hatlarla dünya piyasalarına açılacaklarından ziyade, boru hattı üzerinde kimin kontrolü elinde tutacağı meselesi haline gelmiştir. Çünkü seçilecek boru hattı istikameti, ilgili ülke ve uluslararası şirketlere, dolayısıyla bunların ait oldukları devletler ticari bir kazanç sağlamalarının yanı sıra, Orta Asya coğrafyasında siyasi anlamda da söz sahibi kılacaktır. Bu kapsamda, bölge ülkeleri arasında stratejik çıkar çatışmaları ve işbirlikleri yaşanmaktadır. Bölge ülkelerinin dışında da çok sayıda ülkenin bu coğrafyada stratejik çıkarları bulunmaktadır. Başta ABD, Rusya ve Avrupa Birliği ülkeleri olmak üzere Japonya, Çin'in özellikle enerji hatları alanında çok önemli çıkarları bulunmaktadır. Adı geçen bu ülkeler arasında da çıkar çatışmaları yaşanmakta ve farklı bölge ülkeleri ile stratejik işbirliklerine gitmektedirler. Türkiye, ABD'nin desteklediği BTC Projesi'nin inşaat aşamasına gelmesiyle birlikte, 21. yüzyılda bölgede önemli bir role sahip olacağının bir göstergesidir. 120
SUMMARY It seems that the balances will collapse begining with the 21st century, due to the issue of transportation of the oil and gas reserves in Central Asia and the Caucasus to the international markets and the world demand originating mostly from the European and Far Eastern economies. The harsh struggle regarding the selection of the pipeline route of oil and gas being lived in recent years, is in fact nothing but the efforts of the regional huge powers to change this balance in favor of themselves. The problem is turned to be "who will have the control of the pipelines" rather than "which routes will be used to transport the Middle East and Caucasus oil to the world markets". This is because the routes to be chosen will make the countries to have some control on the Central Asian geography together with the commercial income gained by the states. Within this context, the countries of the region both live strategical conflicts of interest and also some cooperations in the region. Lots of the countries away from the region also have some strategical interests on this geography. The USA, Russia and the European Union could be counted first, followed by the countries like China and Japan especially for the energy transportation. These countries also have conflicts of interest among themselves and some of them cooperate with different countries in the region. Just to give an example, the USA seems to have a much more important role in the future since the construction of the Baku-Tbilisi-Ceyhan Project is started in the end. 121