Edebiyat tarihimizde önemli kaynaklar olan mecmualarda, şair ve yazarların daha önce bilinmeyen manzum yahut mensur eserleri tespit edilebilmektedir. Bu çalışmada, Koç Üniversitesi Suna Kıraç Kütüphanesi Özel Koleksiyonlar ve Arşivler'de kayıtlı olan 28 numaralı Ms 58 Mecmūʿası'nın transkripsiyonu ve incelemesi yapılmıştır. Çalışmada klasik Türk edebiyatı alanında yazılmış bir mecmua ile mecmuadaki şair ve yazarların tanıtılması amaçlanmıştır. Mecmua, hem şekil olarak hem de içerik olarak incelenmiştir. İçindeki manzumelerden 19. yüzyılda yazıldığı anlaşılan mecmuanın müstensihi bilinmemektedir. Söz konusu mecmuada 119 şair ve yazara ait 254 gazel, 114 kıt'a, 17 kaside, 12 rübâî, 183 beyt, 6 müseddes, 6 tahmis, 8 murabba, 5 mesnevî, 4 muhammes, 3 müstezat, 2 tesdîs, 1 Tercî-bent, 1 şarkı, 3 dize, 1 mektup ve 2 nesir parçası bulunmaktadır. 23 tane Arapça, 42 tane de Farsça manzume ve beytin yer aldığı mecmuada şiirlerin çoğunluğu 18, 19. yüzyılda yaşayan şairlerine ait olmakla birlikte 13.yüzyıldan 19.yüzyıla kadar yaşamış şair ve nasirlerin eserlerine de rastlanmaktadır. Ayrıca 19. yüzyıl şairlerinden Mîr Nihâd'ın divançesi yer almaktadır.
Bugüne kadarki akademik çalışmalarda bulunmayan on dört tane muamma da bu mecmuada yer almaktadır. Bu muammalardan on tanesi çözülüp dipnotlarda açıklanmıştır. Arapça, Farsça ve Türkçe şiirlerin yer aldığı mecmuada; farklı türlerin de bulunması, mecmuanın zengin bir içeriğe sahip olduğunun göstergesidir. Mecmuada mahlası olan 119 şair ve yazarlardan 76 kişinin hayatı; edebî ve tarihi kaynaklardan tespit edilmiştir. Bu şair ve yazarların hayatı ve edebî kişilikleri hakkında kısa bilgiler verilmiştir. Tespit edilemeyen şair ve yazarlar ise dipnot düşürülerek belirtilmiştir. Ayrıca edebiyat dünyasına kazandırılan şair ve şiirler de tablolar halinde verilmiştir. Şekil olarak üç bölüm halinde incelenen mecmua, imla ve yazım olarak da değerlendirilmiştir. Mecmuadaki imla kusurları da inceleme kısmında maddeler halinde sıralanmıştır. Çalışmamızda adı geçen mecmua yeni harflere aktarılarak ayrıntılı bir inceleme yapılmıştır. Hacim olarak çok geniş olduğu için metnin orijinali çalışmaya eklenmemiştir.
Anahtar kelimeler: Mecmua, Şair, Şiir, Gazel, Muamma, Beyit.
|
In our literary history, in magazines, which are important sources, poetry or literary works of poets and authors that were previously unknown can be identified. In this study, the transcription and analysis of the 28 numbered Ms 58 of magazine registered in Koç University Suna Kıraç Library Special Collections and Archives has been carried out. In the study, it is aimed to introduce a magazine written in the field of classical Turkish literature and the poets and writers in the magazine. The journal has been examined both in terms of form and content. The magazine which is understood to have been written in the 19th century poems is not known whether it has copy or not. In the aforementioned magazine, there are 254 ghazals, 114 kıt'a, 17 ode, 12 rubai, 183 couplets, 6 müseddes, 6 tahmis, 8 murabba, 5 mesnevî, 4 muhammes, 3 müstezat, 2 tesdîs, 1 Tercî-bent, 1 song, 3 lines, 1 letter and 2 prose pieces belonging to 119 poets and writers. In the magazine which includes 23 Arabic and 42 Persian poems and couplets, includes not only the majority of the poems belong to poets who lived in the 18th and 19th centuries, but also the works of poets and writers who lived from the 13th to the 19th centuries. There is also a small poetry book of Mîr Nihâd, one of the 19th century poets.
Fourteen riddles that have not been found in academic studies until today are also included in this journal. Ten of these riddles are solved and explained in footnotes. The magazine, which includes Arabic, Persian and Turkish poems, is an indication that the magazine has a rich content because it includes different genres. The lives of 76 people out of 119 poets and writers who have a pseudonym in the magazine have been identified from literary and historical sources. Brief information about the life and literary personalities of these poets and writers is given. Poets and writers who could not be identified are indicated by lowering footnotes. In addition, poets and poems brought to the world of literature are given in tables. The magazine, which has been examined in three parts as a figure, has been also evaluated in terms of spelling and writing. Spelling errors in the magazine are listed as articles in the review section. In order to make a detailed examination, the aforementioned magazine has been transferred to new letters. The original of the text was not included in the study because it is too large in volume.
Keywords: Magazine, Poet, Poem, Gazel, Riddle, Couplet. |