Tez No	İndirme	Tez Künye	Durumu
33932	Bu tezin, veri tabanı üzerinden yayınlanma izni bulunmamaktadır. Yayınlanma izni olmayan tezlerin basılı kopyalarına Üniversite kütüphaneniz aracılığıyla (TÜBESS üzerinden) erişebilirsiniz.	GAP Bölgesi topraklarında yetiştirilen değişik mısır genotiplerinin çinko beslenme durumlarının belirlenmesi / Yazar:FİLİZ KAYA Danışman: DOÇ. DR. İSMAİL ÇAKMAK Yer Bilgisi: Çukurova Üniversitesi / Fen Bilimleri Enstitüsü / Toprak Ana Bilim Dalı Konu:Ziraat = Agriculture Dizin:Beslenme = Nutrition ; Genotip = Genotype ; Güneydoğu Anadolu bölgesi = Southeastern Anatolia region ; Mısır = Maize ; Toprak = Soil ; Çinko = Zinc	Onaylandı Yüksek Lisans Türkçe 1994 71 s.
50 Concentration of P in grains was relatively high and ranged between % 0.3-0.4. The estimated ratios of phytic acid: Zn in grains were ranged between 27-65 in genotypes grown in Ceylanpinar and 39-63 in Koruklu. Based on data in the literature, it is suggested that these ratios are too high limiting bioavailability of Zn to human cells.47 6. ÖZET Burada sunulan yüksek lisans tez çalışması çerçevesinde, 33 mısır genotipi kullanılarak, yarayışlı Zn konsantrasyonunun çok düşük olduğu GAP bölgesi topraklarında, Zn uygulamasının, bitki yaprak ve danelerindeki Zn ve diğer mineral elementlerin (Fe, Cu, Mn, P) konsantrasyonlarına etkisi araştırılmıştır. Bu amaçla Ceylanpınar ve Şanlıurfa- Koruklu bölgelerinde iki ayrı tarla denemesi yürütülmüştür. Denemelerde, 7 kg ZnS04 /da düzeyinde topraktan Zn uygulamaları yapılmıştır. Koçan gelişim döneminde yaprak örnekleri, hasat döneminde de dane örnekleri alınmış ve bu örneklerde mineral element analizleri yapılmıştır. Ayrıca danedeki toplam P'un yaklaşık % 70'inin fitin asidi P'u olabileceği öngörüsünden hareket ederek, danelerde ayrıca tahmini fitin asidi konsantrasyonları ve fitin asidi/Zn oranlan belirlenmiştir. Fitin asidinin yüksekliği veya fitin asidi/Zn oranlarının 25fden fazla olması insanların Zn beslenmesini olumsuz bir şekilde etkilemektedir. Elde olunan sonuçlara göre yaprakların Zn konsantrasyonları, genellikle optimum Zn düzeyi olarak kabul edilen 20 ppm'in altında bulunmuştur. Buna karşılık, diğer mikroelementlerin (Fe, Mn, Cu) konsantrasyonlarının optimum sınırlar içinde olduğu bulunmuştur. Yaprak Zn konsantrasyonları, Ceylanpınar' da 13-20 ppm ve Koruklu'da 10-15 ppm arasında değişmektedir. Zn uygulaması, yarayışlı Zn konsantrasyonunu önemli ölçüde arttıramamıştır. Örneğin, Ceylanpınar'da Zn uygulaması yaprak Zn konsantrasyonunu tüm genotiplerin ortalaması olarak 17 ppm'den 20 ppm'e arttırmıştır. Aym şekilde, Zn uygulamasıyla danede de Zn konsantrasyonları önemli bir artış gösterememiştir. Danede Zn konsantrasyonları düşük olup, 20 ppm'in altında bulunmuştur. Genotipler arasında Zn konsantrasyonları yönünden anlamlı sayılabilecek farklılıklar ortaya çıkmamıştır. Sonuçlar, mısır bitkilerinin GAP bölgesi koşullarında Zn beslenme statülerinin yetersiz olduğunu ortaya koymaktadır. Uygulanan Zn ile
49 7. SUMMARY Using 33 maize genotypes field experiments were carried out to study effect of Zn fertilization on concentration of Zn and other mineral elements (P, Fe, Mn, Cu) in leaves and grains in two sites (Ceylanpinar and Koruklu) of the GAP region where soils contain very low concentrations of plant available Zn. Zinc was applied to soils at a dose of 7 kg ZnS04 /da. For analysis of mineral elements leaves were sampled at the silking stage, and grains were collected at the harvest stage. In addition to analysis of mineral elements, concentration of phytic acid, a storage form of P, in grains were calculated considering the assumption that about 70 % of total P in grain exist in form of phytic acid P. Phytic acid posseses the ability to bind/immobilize Zn in cells leading to low bioavailability of Zn and occurence of Zn deficiency in human cells, especially if phytic acid/Zn ratios in diets are greater than 20-25. The results obtained showed that leaf concentrations of Zn were lower than 20 ppm and not in the optimum range, while concentration of Fe, Mn and Cu were found to be in the optimum range. In Ceylanpinar and Koruklu leaf concentrations of Zn ranged between 13-20 ppm and 10-15 ppm, respectively. Application of Zn could not significantly increase leaf concentration of Zn. For example in Ceylanpinar on average of all genotypes, Zn application increased leaf concentration of Zn from 17 ppm to 20 ppm which was not enough to effect plant yield. Similarly, also grain concentration of Zn was very low (< 20 ppm) and could not be cleariy increased by Zn fertilization. Moreover, there was not interesting differences between maize genotypes in their efficiency to take up and accumulate Zn in shoot The resuls indicate that maize genotypes were not grown under sufficient Zn nutrition despite Zn applications. It is suggested that Zn applied to soils in the GAP region is adsorbed rapidly by soil constitutes being low available to plants.47 6. ÖZET Burada sunulan yüksek lisans tez çalışması çerçevesinde, 33 mısır genotipi kullanılarak, yarayışlı Zn konsantrasyonunun çok düşük olduğu GAP bölgesi topraklarında, Zn uygulamasının, bitki yaprak ve danelerindeki Zn ve diğer mineral elementlerin (Fe, Cu, Mn, P) konsantrasyonlarına etkisi araştırılmıştır. Bu amaçla Ceylanpınar ve Şanlıurfa- Koruklu bölgelerinde iki ayrı tarla denemesi yürütülmüştür. Denemelerde, 7 kg ZnS04 /da düzeyinde topraktan Zn uygulamaları yapılmıştır. Koçan gelişim döneminde yaprak örnekleri, hasat döneminde de dane örnekleri alınmış ve bu örneklerde mineral element analizleri yapılmıştır. Ayrıca danedeki toplam P'un yaklaşık % 70'inin fitin asidi P'u olabileceği öngörüsünden hareket ederek, danelerde ayrıca tahmini fitin asidi konsantrasyonları ve fitin asidi/Zn oranlan belirlenmiştir. Fitin asidinin yüksekliği veya fitin asidi/Zn oranlarının 25fden fazla olması insanların Zn beslenmesini olumsuz bir şekilde etkilemektedir. Elde olunan sonuçlara göre yaprakların Zn konsantrasyonları, genellikle optimum Zn düzeyi olarak kabul edilen 20 ppm'in altında bulunmuştur. Buna karşılık, diğer mikroelementlerin (Fe, Mn, Cu) konsantrasyonlarının optimum sınırlar içinde olduğu bulunmuştur. Yaprak Zn konsantrasyonları, Ceylanpınar' da 13-20 ppm ve Koruklu'da 10-15 ppm arasında değişmektedir. Zn uygulaması, yarayışlı Zn konsantrasyonunu önemli ölçüde arttıramamıştır. Örneğin, Ceylanpınar'da Zn uygulaması yaprak Zn konsantrasyonunu tüm genotiplerin ortalaması olarak 17 ppm'den 20 ppm'e arttırmıştır. Aym şekilde, Zn uygulamasıyla danede de Zn konsantrasyonları önemli bir artış gösterememiştir. Danede Zn konsantrasyonları düşük olup, 20 ppm'in altında bulunmuştur. Genotipler arasında Zn konsantrasyonları yönünden anlamlı sayılabilecek farklılıklar ortaya çıkmamıştır. Sonuçlar, mısır bitkilerinin GAP bölgesi koşullarında Zn beslenme statülerinin yetersiz olduğunu ortaya koymaktadır. Uygulanan Zn ile