Tez No	İndirme	Tez Künye	Durumu
587287		Anadolu'da Bizans Dönemi duvar resimlerinde I. Constantinus ve Helena ile beraber gerçek haç betimlemeleri / Representations of the true cross with constantinus I and Helena in Byzantine wall paintings in Anatolia Yazar:MERYEM YILDIZ Danışman: DR. ÖĞR. ÜYESİ MURADİYE ÖZTAŞKIN Yer Bilgisi: Pamukkale Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı Konu:Sanat Tarihi = Art History Dizin:Bizans Dönemi = Byzantine Period ; Bizans resim sanatı = Byzantine painting art ; Bizans sanatı = Byzantine art ; Dinsel tasvirler = Religious depictions ; Duvar resimleri = Wall paintings ; Haçlar = Crosses ; Resimler = Pictures ; Tasvir = Description	Onaylandı Yüksek Lisans Türkçe 2019 141 s.
I. Constantinus tarihte Hıristiyanlığa eşitlik ve hoşgörü gösteren bir imparator olarak karşımıza çıkmaktadır. Böylelikle dağılmakta olan imparatorluğu birleştirecek bir çatı oluşturmayı amaçlamıştır. Onun döneminde Hıristiyan olanlar ise bu yeni inancın evrensel ideolojisini daha geniş bir coğrafyaya yayma fırsatı bulmuştur. Orta ve Geç Bizans dönemi kilise duvar resimlerinde bu ideolojinin yansıması olan Gerçek Haç'ı çevreleyen I. Constantinus ve Helena tasvirlerinde görülmektedir. Tasvirlere ilham kaynağı olan efsane Aziz Ambrose'un "Theodosius'un Ölümü Üstüne" (de Obitu Thedosii, 395) adlı eserinde anlatılmaktadır. I. Constantinus'un emriyle Gerçek Haç'ı bulmak için Kudüs'e yolculuğa çıkan Helena'nın Yeni Ahit'te yazılı olduğu üzere Pontius Pilatus tarafından İsa'nın çarmıha gerilmesi olayında hazırlanan ve üstünde İbranice, Yunanca, Latince ibareler olan üç haç bulmasıdır. Helena'nın gerçek Haç'ın hangisi olduğunu bulmasına yardımcı olan Kudüs Piskoposu Macarius, hasta bir kadının bu haçlar üstüne sırasıyla yatırılmasını söylemiştir. Kadın ilk iki Haç'a yatırıldığında hiçbir şey olmamış ancak üçüncü haçta birdenbire iyileşmiştir. Böylece İsa'nın son nefesini verdiği Gerçek Haç'ın bu olduğuna hükmedilmiştir. Helena burada bir kilise yaptırıp Haç'ın parçalarını gümüş sandıklara koydurmuş, geriye kalan parçaları aynı Haç'tan çıkan çivilerle birlikte Kostantinopolis'e göndermiştir. Bu olayla birlikte Erken Bizans resim sanatında bazı kiliselerde Gerçek Haç ile birlikte I. Constantinus ve Helena'nın tasvirlerinin yapıldığı da yine kaynaklarda aktarılmaktadır. Bu sayede kiliselerin resim programları içerisinde Gerçek Haç kültü ve imparatorların azizleştirilmesi düşüncesi ortaya çıkmıştır. I. Constantinus ve Helena'nın ortasında yer alan Gerçek Haç yeniden diriliş ve kurtuluşun ifadesidir. I. Constantinus ve Helena'nın Gerçek Haç'ı çevrelediği tasvirin anlamı, ikonografik döngü içinde bulunduğu yere ve diğer sahnelere göre konumuna göre de şekillenebilmektedir. Bu efsaneyle birlikte kiliselerdeki resim programlarına dâhil olan Gerçek Haç ile birlikte görülen I. Constantinus ve Helena'nın tasvirleri aynı zamanda dönemlere göre Bizans saray kıyafetleriyle ilgili önemli bilgiler sunmaktadır. Giyilen saray kıyafetleri imparatorluk imgesi, imparatorluğun kutsallığının görsel alametleri ve maiyetine aktardığı gücün görsel ifadesiyle ilgilidir. Katalogda yer alan birçok tasvirde I. Constantinus ve Helena loros giyimlidir. Bu kıyafet Bizans imparatorlarının en önemli seremonilerde giydiği törensel kıyafettir. İmparatorluk kıyafetlerinin ayrılmaz bir parçası olan gücü ve kudreti simgeleyen taçlar ise törenlerde takılır ve yönetimde kalındığı sürece imparator ve imparatoriçenin vazgeçilmez birer parçası olarak tasvirlerde görülmüşlerdir. Orta ve Geç Bizans dönemlerinde bu sembolik sahnenin yoğun olarak görülmesinin nedeni ise I. Costantinus'un Hıristiyanlığı destekleme ve yayılmasını hızlandıran kişi olarak Hıristiyanlık açısından önemli olmasıdır. Ayrıca I. Constantinus'un kazandığı askeri zaferler ve imparatorluğun yönetiminde sergilediği başarılar bir emperyal imge olarak sürekli hatırlanmıştır. I. Constantinus Roma İmparatorluğu'nu tek çatı altında toplamış ve tarih sahnesinde güçlü imajıyla yer edinmiştir. Helena'nın Gerçek Haç'ı bulması, kutsal topraklarda bir dizi imar faaliyetinde bulunması ve Hıristiyanlığa katkısından dolayı bu iki figür oldukça kutsallaştırılmışlardır. Özellikle Helena İsa'nın annesi Meryem olarak I. Costantinus ise kurtarıcı İsa rolünde dini ve emperyal imgeler olarak sahnelere yansıtılmışlardır. Anahtar Kelimeler: Bizans Resim Sanatı, Hıristiyanlık, Gerçek Haç, İkonografi, I. Constantinus ve Helena, Saray Kıyafetleri
Constantine I is emperor who has shown equality and tolerance to Christianity for the first time in history. Thus, he aimed to create a roof that would unite the disintegrating empire. Those who were Christian in his time had the opportunity to spread the universal ideology of this new faith to a wider geography. Middle and Late Byzantine church wall paintings depict Constantinus I and Helena, who surround the True Cross, a reflection of this ideology. The legend that inspired the depictions is described in St. Ambrose's book ''On the behalf of Theodosius' death'' (de Obitu Thedosii, 395). Helena, who went on a journey to Jerusalem to find the True Cross on the orders of Constantinus I, found three crosses, which were written in the New Testament, used in the event of the crucifixion of Jesus by Pontius Pilate, with Hebrew, Greek, and Latin phrases on them. The Bishop of Jerusalem, Macarius, who helped Helena find out which cross was the real one, told a sick woman to lay on these crosses, respectively. Nothing happened when the woman was laid on the first two Crosses, but suddenly she healed on the third cross. Thus, it was judged that this was the True Cross, where Jesus was breathing his last breath. Helena had a church built here and put the pieces of the Cross into silver chests, and sent the rest of the crosses with the nails from the same Cross to Constantinople. It is also mentioned in the sources that Early Byzantine painting depicts Constantinus and Helena along with the True Cross in some churches. In the church painting programs, the cult of the Cross and the idea of sainting emperors emerged. The True Cross, located between Constantinus I and Helena, is an expression of resurrection and salvation. The meaning of the depiction that Constantinus I and Helena encircled the True Cross can also be shaped according to the location and other scenes in the iconographic cycle. With this legend, the depictions of Constantinus I and Helena, who was seen with the True Cross, which were included in the painting programs in churches, also provide important information about Byzantine palace outfits. The image of the empire, the palace clothes worn, is related to the visual portents of the sanctity of the empire and the visual expression of the power. Constantinus I and Helena are wearing loros in many descriptions in the catalog. This is the ceremonial dress that the Byzantine emperors wore during the most important ceremonies. Crowns are also symbolizing strength and power, which are an integral part of imperial clothing, are worn in ceremonies and have been seen as indispensable parts of the emperor and empress as long as they remain in power. The reason why this symbolic scene was seen extensively during the Middle and Late Byzantine periods is that Costantinus I was important for Christianity as the person who supported and accelerated the spread of Christianity. In addition, Constantine I's military victories and his successes on the rule of the empire were constantly remembered as an imperial image. Constantine I united the Roman Empire under one roof and made a strong presence in the historical scene. These two figures were highly sanctified by Helena's discovery of the True Cross, a series of construction activities in the holy land, and her contribution to Christianity. Especially Helena, the mother of Jesus Christ, Costantinus I, as the savior Jesus is reflected in the scenes as religious and imperial images. Key Words: Byzantine Painting, Christianity, True Cross, Iconography, Constantinus I and Helena , Imperial Costumes