Tez No	İndirme	Tez Künye	Durumu
601583		Kemençe, tanbur, ud, kanun ve bağlama çalgılarının 20. yüzyılda geçirdiği fiziksel değişimler / The physical changes kemencha, tambour, oud, qanun and bağlama went through in the 20th century Yazar:ZEKİ YILDIRIM Danışman: PROF. SONGÜL KARAHASANOĞLU Yer Bilgisi: İstanbul Teknik Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Müzikoloji ve Müzik Teorisi Ana Bilim Dalı / Müzikoloji ve Müzik Teorisi Bilim Dalı Konu:Müzik = Music Dizin:Kanun = Kanun(Müzik) ; Kemençe = Kemancha ; Klasik kemençe = Classic kemençe ; Modernleşme = Modernization ; Tanbur = Tanbur ; Telli çalgılar = String instruments ; Türk çalgıları = Turkish musical instruments ; Ud = Lute ; Çalgılama teknikleri = Instrumentation techniques ; Çalgılar = Musical instruments	Onaylandı Doktora Türkçe 2019 114 s.
İcrası ve dolayısıyla üretimi zaman zaman sekteye uğrasa da varlığını kaybetmeden, çeşitli boyut, biçim ve prensipleriyle yaşamımızın parçası haline gelen bir sanat nesnesi olarak çalgı, modernizmle beraber dünyadaki gelişmelere ayak uydurarak büyük bir hızla değişmekte ve kültürlerin en önemli ifade biçimi olan müzikal dildeki değişimi fiziksel yapısına ve icrasına yansıtmaktadır. Aynı zamanda bu süreç içinde yapımcıların, sanatçıların ve önemli sanat akımlarının birbiriyle olan etkileşimleri ve dünyada cereyan eden siyasi ve ekonomik olayların sanat hayatına etkisi dolaylı veya direkt olarak bu sanat nesnelerinin gelişiminde ve değişiminde etkili olmuştur. Geleneksel çalgılardaki değişimler incelendiğinde dönemin sosyo-kültürel durumu, endüstriyel ve teknolojik gelişmeleri hakkında çıkarımlarda bulunmak mümkündür. Bunların dışında çalgılardaki değişimler, önceliklerin ve müzikal alışkanlıkların değiştiği konusunda da bilgiler vermektedir. Koruma ve aktarma bilincinin ve müzecilik anlayışının gelişmemiş olması bu tarz çalışmalar için bir zayıflık yaratmaktadır. Fakat cumhuriyetin ilanından önceki müzik kültürü ile ilgili bilgileri edvar, surname, gravür gibi kaynaklardan temin etmek mümkündür. Cumhuriyetin ilanından sonra ise konservatuar ve güzel sanatlar bölümlerinin açılmasıyla basılı yayınlar çoğalmaya başlamıştır. Fakat çalgılarla ilgili yapılan çalışmalar arasında onların geçirdikleri fiziksel değişimi merkezine alan bir çalışma bulunmamaktadır. Bu çalışma söz konusu değişimi iki ana başlık altında incelemektedir. Kurumsallaşma sürecinde batı çalgılarının kullanımın yaygınlaşması, Türk müziği çalgılarının terk edilmesine veya batı çalgılarıyla birlikte aynı sahnede icra edilmesine sebep olmuştur. İlk bölümde bu durumun kemençe, tanbur, ud, kanun ve bağlama üzerindeki etkileri tartışılmıştır. Mehterden bandoya geçişin, Halkevleri ve Köy Enstitüleri politikalarının, konservatuar ve güzel sanatlar fakülteleri gibi eğitim kurumlarının açılmasının geleneksel çalgılara yansımaları tespit edilmiştir. İkinci bölümde ise bu çalgıların fiziksel değişimlerinde icra-icracı/besteci-yapımcı gibi önemli aktörlerin oynadıkları roller üzerinde durulmuştur. Bu çalgıların 20.yy başındaki ve sonundaki görselleri karşılaştırılıp değiştiği gözlemlenen kısımlar açıklanmıştır. Bu değişimlerin sebepleri sorgulanmış ve değişimlerin hangi probleme nasıl çözüm getirdiği açıklanmıştır. Ayrıca her çalgı için kronolojik bir değişim tablosu oluşturulmuştur. Özetle, geleneksel Türk müziğinin beş önemli çalgısı olan kemençe, ud, tanbur, kanun ve bağlamada meydana gelen belirgin yapısal değişikliklerin ve bu değişikliklerin gerekçelerinin belirlenmesi organoloji literatürüne katkı sağlayacaktır.
Of all the majority of researches on Turkish musical instruments, the subjects such as classification, recording technics, performing education of musical instruments are included, but there is no study focusing on physical changes of musical intsruments. This study examines the changes in 5 traditional Turkish musical instruments under two main chapters. As a result of widespread use of western musical instruments in the process of institutionalization the Turkish musical instruments were abondened or performed at the same stage with western musical instruments. In the first chapter, the effects of this situation on kemencha, tambour, oud, qanun and baglama are discussed. The effects of the transition from mehter to the band, the policies of the Community Centers and Village Institutes, the opening of educational institutions such as conservatories and faculties of fine arts are examined. In the second chapter, the roles played by important factors such as performance-performer/composer-luthiers in the physical changes of these instruments are emphasized. The visuals of these instruments at the beginning and the end of the 20th century are compared and the parts that have changed are observed. The reasons of these changes are questioned and the solutions brought by these changes are explained. Besides, a chronological change table is created for each instrument.Reflections of the change in the process of adapting to the conditions of a nation could be identically monitored in traditional musical structure, one of most significant elements of culture, and traditional instruments. Researchers could have a general idea about socio-cultural situation, industrial and technological development levels when they study changes in traditional instruments. Besides, structural changes in instruments indicate the change in musical priorities and habits. Failing in preservation and transmission of cultural heritage, and lack of ideal conditions in museums lead to inconveniences in these studies. However, information about musical culture before Republic Period could be supplied in sources like edvars, festival books and engravings. After the proclamation of the republic, printed publication has increased with the foundation of conservatoires and departments of fine arts. Identification of these structural changes in kemencha, tambour, oud, qanun and baglama, five major instruments in traditional Turkish music, by justifying the reasons in the light of these sources would make a significant contribution to organology literature. In a period where there is no balance ratio in Turkish musical instruments, there is no proportion between neck, body width, body depth and body length. After ratio studies, a distinct improvement could be monitored in the endurance, acoustic ability, and visual esthetics of the baglama. Furthermore, a more functional soundboard design is achieved by removing additional parts on sides of the soundboard of baglama. Carved bodies are abandoned so as to save time and wood material. There is also a change in the shape of the pegs. There are some structural changes between oldest tanburs, whose photos we could trace down, and tanburs played at the present time. A sound hole is opened in the soundboard of the tanbur, whose sound is heard less compared with other instruments in orchestral plays, in an intent of sound increase; however, this created other problems. Furthermore, while the necks were made of one-piece wood in old tanburs, today two or four pieces are combined in necks. When we examine tanburs made with modern techniques, we find a rather improved nut structure. Beside, the body has gained a durability and smoother roundness by the increase in number of the ribs. This roundness provides more balanced resonance and more ergonomic handling to the instrument. Since the beginning of the 20th century, there has been an increase in both the qualitative and the quantitative rise of the oud performers through because of the oud methods. This increase has led to new searches in the instrument and fundamental changes such as sorting of strings, keyboard length and number of slices have provided convenience such as increasing the level of sound, expanding the sound field, making it ergonomic. Before reaching its current state, qanun went through a number of stages such as the metalic lever system(mandals), the change of snail shape at the end of the pegbox and cage structure.The oldest do not have a metalic lever system, and microtones are obtained by shortening the wire length using the thumb of the left hand of the performer. In the second half of the 19th century, in order to have microtones qanun was added metallic lever system, which greatly facilitated the playing of the qanun, leading to an increase in the number of demanders. In the oldest qanun images we can reach, it is seen that the part made from linden tree, which is called as pegbox, is finished in blunt shape. As a result of the modernization process, indigenous luthiers affected by western musical instruments started to make this part of the qanun in the form of snails as in the western string family. Another musical instrument that exists in traditional Turkish music in Anatolia is kemencha. The term "violinization" which Dawe used for Lyra can also be used for kemençe.Increasing the number of strings in four and using all of them while performance, the use of the violin string, tunning just like violin, removing the keyboard from the soundboard as in the violin and finally a kemençe family project similar to the violin family can accepted as a westernisation