Yaylalar, önemli ekonomik ve ekolojik potansiyele sahip turizm ve hayvancılık faaliyetlerinin gerçekleştirildiği yüksek rakımlı yerleşim alanlarıdır. Özellikle son yıllarda insanların piknik, kampçılık, doğa yürüyüşü gibi rekreasyon faaliyetleri gerçekleştirdikleri cazibe merkezleri haline gelmişlerdir. Bu çalışma ile Giresun ilindeki yaylalarda bulunan kaynak sularının içme ve sulama suyu kalitesi tespit edilmiştir. Belirlenen 20 istasyondan yağışlı (2019 sonbahar) ve kurak (2020 yaz) mevsimlerde alınan su numunelerin analizleri standart yöntemlerle
yapılmıştır. Su kalitesi parametrelerin ortalama değerleri sırasıyla; pH 8,3, sıcaklık 12,89 °C, çözünmüş oksijen (ÇO) 9,3 mg/L, tuzluluk 0,05 ppt, toplam çözünmüş madde miktarı (TDS) 233 mg/L, elektriksel iletkenlik (Eİ) 58,14 μs/cm, oksidasyon redüksiyon potansiyeli (ORP) -93,4 mV, toplam alkalinite (TA) 60,35 mg/L, toplam sertlik (TH) 53 mg/L, nitrit azotu (NO2-N) 0,04 mg/L, nitrat azotu (NO3-N) 1,45 mg/L, toplam fosfor (TP) 0,09 mg/L, çözünebilir reaktif fosfor (SRP) 0,02 mg/L, silikat (SiO2) 11,01 mg/L bulunmuştur. Kaynak sularında indüktif olarak eşleştirilmiş plazma- kütle spektrometresi (ICP- MS) ile ölçülen metallerin konsantrasyonları ise; Ca (34,25 mg/L)> Na (10,35 mg/L)> Mg (8,19 mg/L)> K (1,50 mg/L)> Al (1093,58 μg/L)> Fe (67,43 μg/L)> Zn (110,54 μg/L)> Mn (23,03 μg/L)> Cu (9,79 μg/L)> As (3,74 μg/L)> Ni (2,99 μg/L)> Cr (2,83 μg/L)> Pb (2,74 μg/L)> Co (1,92 μg/L)> Cd
(0,77 μg/L) şeklinde sıralanmıştır. Bu değerler dikkate alınarak, su kalitesi indeksi (WQI), ağır metal kirlilik indeksi (HPI) ve ağır metal değerlendirme indeksi (HEİ) değerleri sırasıyla 49,52-31,23-6,84 olarak hesaplanmıştır.
Ayrıca sulama suyu kalitesi, sodyum absorpsiyon oranı (SAR=0,44), sodyum yüzdesi (% Na=30,87) magnezyum zararı (MH=29,61) ve sodyum karbonat kalıntısı (RSC=- 0,31) indeksleriyle belirlenmiştir. Bu sonuçlara göre Giresun yaylalarındaki kaynak sularının kalitesi hem içme hem de sulama suyu açısından genel olarak "iyi su" ve "uygun su" sınıfına dahildir.
|
Plateaus are high altitude residential areas where tourism and animal husbandry activities are carried out with significant economic and ecological potential. Especially in recent years, they have become a hobby center for people who are camping trekking or picnic. In this study, the drinking and irrigation water quality of the spring waters in the plateaus of Giresun province has been determined. Twenty stations were determined, and water analyzes were performed using standard methods in both wet (autumn 2019) and dry (summer 2020) seasons. The mean values of water quality parameters are as follow; pH 8.3, temperature 12.89 °C, dissolved oxygen (DO) 9.3 mg/L, salinity 0.05 ppt, total dissolved substance (TDS) 233 mg/L, electrical conductivity (EC) 58.14 us/cm, potential oxidation reduction (POR)-93.4 mV, total alkalinity(TA) 60.35 mg/L, total hardness (TH) 53 mg/L, nitrite nitrogen (NO2-N), 0.004 mg/L, nitrate nitrogen(NO3-N) 0,02 mg/L, total phosphorous (TP) 0,09 mg/L, soluble reactive
phosphorous (SRP) 0.02 mg/L, silicate(SiO2) 11.01 mg/L. Additionally, the concentrations of inductively coupled metals measured by plasma-mass spectrometry (ICP- MS) in spring waters are as follows; Ca (34.25 mg/L)> Na (10.35 mg/L)> Mg (8.19 mg/L)> K (1.50 mg/L)> Al (1093.58 μg/L)> Fe (67.43 μg/L)> Zn (110.54 μg/L)> Mn (23.03 μg/L)> Cu (9.79 μg/L)> As (3.74 μg/L)> Ni (2.99 μg/L)> Cr (2.83 μg/L)> Pb (2.74 μg/L)> Co (1.92 μg/L)> Cd (0.77 μg/L). Considering these values, the water quality index (WQI), heavy pollution index (HPI), and heavy metal
evaluation index (HEI) have been calculated as 49.52-31.23-6.84 respectively. Furthermore, irrigation water quality has been determined with the indexes of sodium absorption rate (SAR=0.44), percentage of sodium(%Na=30.87), magnesium harm (MH=29.61), residue of sodium carbonate (RSC=0.31). According to these results, the quality of the spring waters in Giresun plateaus may accepted"good water" and "suitable water" for both drinking and irrigation. |