Tez No	İndirme	Tez Künye	Durumu
216134		Mobil araçlar için etmen tabanlı bir anlamsal web servis sunum platformu geliştirme / Development of an agent based platform for semantic web service delivery to mobile devices Yazar:GİZEM OKKALIOĞLU Danışman: YRD. DOÇ. DR. RIZA CENK ERDUR Yer Bilgisi: Ege Üniversitesi / Fen Bilimleri Enstitüsü / Bilgisayar Mühendisliği Bölümü / Bilgisayar Mühendisliği Ana Bilim Dalı Konu:Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve Kontrol = Computer Engineering and Computer Science and Control Dizin:Geliştirilebilir işaretleme dili = Extensible markup language ; Web servisleri = Web services	Onaylandı Yüksek Lisans Türkçe 2008 131 s.
Günümüzde ağ üzerinde kullanıma hazır web servisleri büyük bir hızla artmaktadır. Yazılımları otomatik olarak web servisine dönüştüren geliştirme ortamlarının artması, şirketlerin yazılımlarını servis yönelimli olarak geliştirmesini hızlandırmış ve bu gelişmeye paralel olarak servislerin genel amaçlı tasarlanması ve ağa açılması yazılım geliştirme sürecinde temel bir etkinlik haline gelmiştir. Bu yönelim bağlamında yakın gelecekte ağ üzerinde farklı alanlarda yazılımlar tarafından doğrudan ya da birleştirilerek kullanılabilecek çok sayıda servis olacağı açıktır.Servislerin artmasıyla birlikte servislerin bulunması, seçilmesi, istenen katma değeri yaratacak şekilde birleştirilmesi gibi problemler ortaya çıkmıştır. Anlamsal web standartları ve teknolojileri servislerin işlevlerinin ontolojiler ile tanımlanmasına olanak sağladığından bu problemlerin çözümü için formal bir altyapı sunmaktadır. Bu yönelim anlamsal web servisleri olarak adlandırılan bir araştırma alanının doğmasına yol açmıştır.Bu tez çalışmasında mobil uygulamaların dış web servislerini kullanabilmesi için etmen tabanlı bir anlamsal web servis platformu geliştirilmiştir. Ayrıca yine tez çalışması kapsamında mobil araçlarda etmen tabanlı yazılım geliştirmek için SeagentLITE mobil etmen platformu geliştirilmiştir. Masaüstü ortamda bulunan SEAGENT platformunda, dış web servisleri servis sunucu etmen olarak isimlendirilen yapı ile anlamsal servislere çevrilerek aracı etmene kaydedilmektedirler. SeagentLITE ortamında çalışan, bulunduğu ortamın kısıtlı kaynaklarına uygun bir etmen uygulamasının kayıtlı servisleri kullanabilmesi için masaüstü ortamda arabulucu etmen adında bir etmen geliştirilmiştir. Arabulucu etmen, aracı etmen ile mobil ortamdaki etmen arasındaki koordinasyonu yönetmekten, anlamsal veri işleme işlevini mobil ortamdaki etmen için yerine getirmekten ve mobil ortamda servis kullanımı için gerekli olan servise özel dinamik arayüz tanımlarını mobil ortamdaki etmene göndermekten sorumludur. Tez çalışmasında son olarak oluşturulan bu platform üzerinde bir durum çalışması gerçekleştirilmiştir.Anahtar sözcükler: Etmen teknolojileri, çok-etmenli platformlar, mobil araçlar, XML, web servisleri, anlamsal web, anlamsal web servisleri.
Nowadays, the number of web services that are provided through the net is increasing rapidly. Due to advances in development environments which convert software to web services, companies have begun to develop their software projects using service oriented approach. Based on this improvement, designing general purpose services and advertising them on the net have become a basic activity in software development process. Thus, it is clear that in the future there will be a lot of services on the net that are used either directly or via composition by software applications in several domains.As a result of increase in the number of services, problems such as discovery, selection and composition of services to create the requested added-value have appeared. Semantic web standards and technologies present a formal infrastructure for the solution of these problems by providing a way for the definition of service properties using ontologies. This inclination has caused rising of a new research area called semantic web services.In this thesis, an agent based semantic web service platform has been developed for mobile device access to external services. SeagentLITE agent platform, which provides a means for agent oriented software development on mobile devices, has also been developed within thesis study. On SEAGENT platform, which is situated on desktop environment, external web services are converted to semantic services by a component named as service provider agent. Then service provider agents are registered to broker agent. An agent named as mediator agent is developed on desktop environment for providing usage of registered services by a lightweight agent that is situated on SeagentLITE environment. Mediator agent is responsible for managing coordination between broker agent and mobile device agent, performing semantic data processing for mobile device agent, and sending service specific dynamic user interface definitions to mobile device agent for service access on mobile environment. Finally, a case study for the developed platform is given.Keywords: Agent technologies, multi-agent platforms, mobile devices, XML, web services, semantic web, semantic web services.