Tez No	İndirme	Tez Künye	Durumu
531613		Ergenlerde sağlık okuryazarlığı ölçeğinin geçerlilik ve güvenirliği (ESOÖ) / Validity and reliability study of thehealth literacy measure for adolescents (HELMA) Yazar:CEREN AKDENİZ Danışman: DOÇ. DR. MELEK ARDAHAN Yer Bilgisi: Ege Üniversitesi / Sağlık Bilimleri Enstitüsü / Halk Sağlığı Hemşireliği Ana Bilim Dalı / Halk Sağlığı Hemşireliği Bilim Dalı Konu:Halk Sağlığı = Public Health Dizin:Ergenler = Adolescents ; Güvenilirlik ve geçerlilik = Reproducibility of results ; Sağlık okuryazarlığı = Health literacy ; Türkçe uyarlama = Turkish adaptation ; Ölçekler = Scales	Onaylandı Yüksek Lisans Türkçe 2018 148 s.
Araştırma, Ghanbari ve ark.(2016) tarafından geliştirilen "Ergenlerde Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği (ESOÖ)"nin Türkçe formunun dil uyarlaması, geçerlik ve gü-venirliliğini değerlendirmek amacıyla metodolojik olarak planlanmıştır. Araştırmanın evrenini, Konak İbn-i Sina Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi ve Betontaş Anadolu Lisesi'nde 9, 10, 11 ve 12. sınıflarda okuyan ergenler oluşturmuş-tur ( N=1495). Araştırmanın örneklemine, Şubat- Haziran 2018 tarihleri arasında Konak İbn-i Sina Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi ve Betontaş Anadolu Lisesi'nde 9, 10, 11 ve 12. sınıflarda okuyan araştırmaya katılmayı gönüllü olarak kabul eden 15-18 yaş aralığındaki ergenler oluşturmuştur (n=440).Veri toplama aracı olarak, Tanıtıcı Bilgi Formu ve Ergenlerde Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği kullanılmıştır. Ölçeğin geçerlik çalışmasında; dil geçerliği için, ölçeğin İngilizceden Türkçeye çevirisi ve daha sonra Türkçeden İngilizceye çevirisi yapılmıştır. Dil geçerliği sağ-landıktan sonra, içerik geçerliği için ölçek farklı sağlık alanlarında uzman 15 öğretim üyesinin görüşüne sunulmuştur. Uzman görüşleri, Davis tekniği kullanılarak değer-lendirilmiştir. Uzman görüşlerine göre, tüm maddelerin Kapsam Geçerlik Oranları ve Kapsam Geçerlilik İndeksi 1,00 olarak bulunmuştur. Ölçeğin kapsam geçerliği için, Açıklayıcı ve Doğrulayıcı Faktör Analizi (DFA) yapılmıştır. Açıklayıcı Faktör Ana-lizi'ne göre ölçek orijinal yapısına uygun olarak sekiz faktör altında yapılanmış ancak bazı maddeler farklı faktörlerde toplanmıştır. DFA uyum indeksleri değerlerinin kapsam geçerliği için kabul edilebilir değerler içerisinde olduğu bulunmuştur (x2/df=2.259, RMSEA=0.05, CFI=0.86, NFI=0.77, NNFI=0.85, SRMR=0.06, GFI=0.83, AGFI=0.81). Bilinen gruplar geçerliği analizinde, ergenlerin yaşının ve lise düzeyinin ölçeğin toplam skoruna ve "öz yeterlilik","okuma","kullanma" ve "algılama" alt boyut skoruna duyarlı olduğu belirlenmiştir. Ölçek faktörlerinin, er-genlerin yaş, lise düzeyi ve cinsiyetinden düşük seviyede etkilendiği belirlenmiştir. Bu sonuçlara göre, Ergenlerde Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği'nin Türk toplumu için geçerli bir ölçme aracı olduğu saptanmıştır. Ergenlerde Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği'nin güvenirlilik çalışması için ilk olarak, madde-toplam puan korelasyonları incelenmiştir. Madde ölçek toplam korelasyon değerlerinin 0.10-0.60 arasında, her bir maddeden elde edilen bağıntı değerlerinin 0.63-0.87 arasında ve toplam puanlar arasındaki bağıntı katsayısının ise 0.91 olduğu belirlenmiştir. Tüm maddelerin madde-toplam ölçek puan korelasyonu için hesaplanan p değerinin istatistiksel olarak anlamlı olduğu ve böylece ölçekten madde çıkarılmayacağı saptanmıştır (p<0.001). Ölçeğin, Cronbach alfa değerinin 0.93, alt boyut Cronbach Alpha değerlerinin ise; 0.76 ile 0.84 arasında olduğu tespit edilmiş-tir.Ergenlerde Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği'nin test tekrar test yöntemi ile zamansal olarak değişim göstermediğini tespit etmek için ölçek birinci uygulamadan iki hafta sonra 50 kişiye tekrar uygulanmış ve iki ölçüm arasındaki ilişki değerlendirilmiştir. Buna göre faktörler ve madde puanlarının tamamının zamansal olarak değişim gös-termediği tespit edilmiştir (p>0.050). Bu sonuçlara göre, Ergenlerde Sağlık Okurya-zarlığı Ölçeği'nin Türk toplumu için güvenilir bir ölçme aracı olduğu belirlenmiştir. Sonuç olarak, "Ergenlerde Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği" (ESOÖ) Türk toplumu için geçerli ve güvenilir bir ölçme aracıdır. Ölçeğin; birinci ve ikinci basamak sağlık kuruluşlarında hemşireler ve diğer sağlık personeli tarafından ergenlerin sağlık tanı-lamasını ve danışmanlığını yaparken, bireylerin sağlık okuryazarlık düzeyinin değer-lendirilmesi amacıyla kullanılması ve farklı etnik kökenli ergenler veya farklı nitelik-teki liselerde okuyan ergenler gibi örneklem gruplarında da geçerlik ve güvenirliliğinin yapılması önerilmektedir. Anahtar Kelimeler: Sağlık Okuryazarlığı, Ergenlik, Geçerlik, Güvenirlilik
This research was conducted methodologically to assess the Turkish adaptation, validity, and reliability of the Health Literacy Measure for Adolescents (HELMA) developed by Ghanbari et al. (2016). The study population includes adolescents who studying in grades 9 to 12 in Konak İbn-i Sina Occupational and Technical Anatolian High School and Betontaş Anatolian High School in February-June 2018 ( N=1495). The sampling of the rese-arch consisted of adolescents between the ages of 15-18 years who volunteered to participate and studyingin grades 9 to 12 in Konak İbn-iSina Occupational and Tech-nical Anatolian High School and Betontaş Anatolian High School in February-June 2018 (n=440). Datas were collected using the Introductory Information Form and the HELMA. To ensure the validity of the language used on the forms, the scale was transla-ted from English to Turkish and then from Turkish to English. Once language vali-dity was confirmed, the scale was offered to the 15 expert in different health fields for content validation. Expert opinions were evaluated using the Davis technique. The Content Validity Ratio and the Content Validity Index were 1,00 for all the items according to expert opinions. To validate the content of the scale of the scale, the Exploratory Factor Analysis(EFA) and Confirmatory Factor Analysis(CFA) met-hods were used. The scale was classified into eight factors in conformity with its original structure according to the Exploratory Factor Analysis however, the items were collected under different factors.CFA compliance index values were acceptable fit for the scope validity (x2/df=2.259, RMSEA=0.05, CFI=0.86, NFI=0.77, NNFI=0.85, SRMR=0.06, GFI=0.83, AGFI=0.81). In the validity of known-groups, findings show that the age of adolescents and high school level are sensitive to the total score of the scale and to the scores of"self-efficacy", "reading", "use" and "per-ception"factors. Factors of scale were affected at lower levels of adolescents' age, high school level and gender. According to these results, it has been determined that the HELMA is a valid measurement tool for Turkish society. Item-total score correlations were first investigated for the reliability study of the HELMA. The values of item-total score correlations were ranged from 0.10 to 0.60, the correlation values obtained from each item were ranged from 0.63 to 0.87, and the correlation coefficient between the total scores were found 0.91. The calcula-ted p value for the item-total scale score correlations of all items was found statisti-cally significant and thus it was determined that no item was excluded (p<0.001).The Cronbach alpha value of the scale was 0.93 and the Cronbach alpha sub-scale values ranged between 0.76 and 0.84.The scale was re-administered to 50 individuals two weeks after the first application and the relationship between the two measures was assessed to determine time-invariance quality of the HELMA with test-retest method. Accordingly, it has been determined that factors and item scores were not changing with time (p>0.050).As a result of these findings, the HELMA was determined to be a reliable measurement tool for Turkish society. In conclusion, "Health Literacy Measure for Adolescents" (HELMA) is a valid and reliable measurement tool for Turkish society. It is suggested that the HELMA can be used to assess the level of health literacy of the adolescents while they are diagnosed and counseled by the nurses and other health specialist in the first and second level health institutions and It is also suggested that validity and reliability of the scale can be assessed in sample groups such as adolescents of different ethnic backgrounds or adolescents studying in different quality high schools. Keywords: Health Literacy, Adolescent, Validity, Reliability