|
ÖZET Azerbaycan'la Türkiye arasında dostane ilişkiler tarihin eski dönemlerine dayanmaktadır. Birinci Dünya Savaşı sırasında Osmanlı İmparatorluğu "Kafkas İslam Ordusu" adı altında bir ordu kurararak bölgeye göndermiştir. Osmanlı Devleti'nin amacı, Azerbaycan ve Dağıstan'ı Bolşevik Rus ve Ermenilerden temizlemek, Rus tehdidini buralardan uzaklaştırmaktı. Azerbaycan Sovyetler Birliği'ne dahil edildikten sonra iki ülke ilişkileri daha çok kültürel alanlara yönelmiştir. Birinci Türkoloji Kongresi, 26 Şubat 1926 yılında Bakü'de yapılmıştır. Yine o dönemin Ali Bey Hüseyinzade, Ahmet Ağaoğlu, Mirza Bala Mehmetzade gibi Azerbaycanlı siyaset ve fikir adamları faaliyetlerini Türkiye'de sürdürmüşlerdir. 18 Ekim 1991'de bağımsızlığım ilan eden Azerbaycan'ın Türkiye ile ilişkileri özel bir önem arz etmektedir. Bu, Azerbaycan'ın Türkiye'yi komşuları arasında kendisine tarihsel, kültürel ve stratejik açılardan en yakın ülke olarak görmesinden kaynaklanmaktadır. SSCB'nin çöküşünden sonraki dönemde Türkiye de Azerbaycan'ı tarihsel, kültürel ve stratejik nedenlerle Kafkasya politikasının temeline yerleştirmiş ve iki ülke arasındaki ilişkiler hızla geliştirilmeye başlamıştır. Bağımsızlık sonrası Azerbaycan ile Türkiye arasında resmi ilişkiler 9 Kasım 1991'de Türkiye'nin Azerbaycan'ı tanıması ile kurulmuştur. Türkiye Azerbaycan'ı uluslararası arenada bağımsız devlet olarak tanıyan ilk devlet olmuştur. Geçen 13 yıllık süre içinde ilişkiler gelişerek devam etmiş ve iki ülke stratejik ortaklık düzeyine gelmişlerdir. Türkiye-Azerbaycan ilişkilerinin ilerleyen dönemlerde bir gerilemeye uğraması ihtimali söz konusu değildir. Özellikle Türkiye'nin Avrupa Birliği'ne üyelik girişimlerinin hız kazandığı günümüzde Batı'ya entegrasyonu kendine hedef seçmiş ve bu hedefine ulaşmada da Türkiye'yi en yakın destekçisi olarak gören Azerbaycan' m Türkiye ile olan siyasi, iktisadi ve kültürel ilişkilerini daha da ileri götürme isteği içinde olacağı rahatlıkla söylenebilir. III
|
|
ABSTRACT The friendly relationships between Azerbaijan and Turkey come from the ancient history. During the First World War, Ottoman State established "Islamic Army of Caucasia" and sent to the region. The main aim of Ottoman State was: To empty Azerbaijan and Daghistan from Russian and Armenian bolsheviks, and to keep the Russian threat away from this region. The relationships between two states remained as only cultural, after Azerbaijan was annexed to the Soviet Union. The First Congress of Turkology was realized on 26 February 1926, in Baku. Moreover, the politicians and thinkers of the time, such as Ali Bey Huseyinzade, Ahmet Agaoglu, Mirza Bala Mehmetzade, realized their activities in Turkey. The relationships between Azerbaijan, which declared its independence on 18 October 1991, and Turkey display special significance. The reason is, that Azerbaijan regards Turkey closer to itself among its neighboring countries, from the historical, cultural, and strategic point of view. After the collapse of USSR, Turkey placed Azerbaijan on the base of Caucasian policy for the historical, cultural, and strategic reasons and the relationships between two states started to be developed rapidly. The official relationships between Azerbaijan and Turkey after the declaration of independence, were established after Turkey recognized the Azerbaijanian Republic on 9 November 1991. Turkey is the first state, which recognized Azerbaijan as an independent state in the international area. During the passed 13-year-period, the relationships have been continued to develop and two countries have been so close to the level of strategic partnership. The p ossibility o f any regression in Turkish- Azerbaijanian relationships in future cannot be discussed. Especially today, when the membership attempts of Turkey for the EU have gained considerable force, it can be easily discussed, that Azerbaijan, which determined its goal as to integrate to the West and which regards Turkey as its main supporter in accomplishing this goal, will desire to further its political, economic, and cultural relationships with Turkey. IV |
