Tez No	İndirme	Tez Künye	Durumu
116556	Bu tezin, veri tabanı üzerinden yayınlanma izni bulunmamaktadır. Yayınlanma izni olmayan tezlerin basılı kopyalarına Üniversite kütüphaneniz aracılığıyla (TÜBESS üzerinden) erişebilirsiniz.	A Study on the maintenance of stone monuments in relation to dampness problems / Taş anıtların nem sorunları ile ilgili ve bakım önerileri geliştirmeye yönelik bir çalışma Yazar:AYŞE TAVUKÇUOĞLU Danışman: PROF. DR. EMİNE N. CANER SALTIK Yer Bilgisi: Orta Doğu Teknik Üniversitesi / Fen Bilimleri Enstitüsü / Mimarlık Ana Bilim Dalı Konu:Mimarlık = Architecture Dizin:Bakım = Maintenance ; Drenaj sistemleri = Drainage systems ; Nem = Moisture ; Taş anıtlar = Stone monuments ; Yağmur suyu = Rain water	Onaylandı Doktora İngilizce 2001 141 s.
öz TAŞ ANITLARIN NEM SORUNLARI İLE İLGİLİ VE BAKIM ÖNERİLERİ GELİŞTİRMEYE YÖNELİK BİR ÇALIŞMA Tavukçuoğlu, Ayşe Doktora, Yapı Bilgisi Ana Bilim Dalı, Mimarlık Bölümü Tez Yöneticisi: Prof. Dr. Emine N. Caner-Saltık Eylül 2001, 124 sayfa Bu çalışmada, karasal iklim koşularındaki taş anıtların nem sorunları ve kaynaklan, yağmur suyu drenaj sistem özellikleri ve zamanla ortaya çıkan aksaklıkları ve bu aksaklıklarla yakından ilişkili olan malzeme bozulmaları açısından incelenmiştir. Çalışma, 13. yüzyıl yapısı olan Aksaray'daki Ağzıkarahan anıtında gerçekleştirilmiştir. Bu yapı, Orta Anadolu'da çok yaygın olarak kullanılan yapı taşı tüf ile inşa edilmiştir. Bu çalışmada tahribatsız inceleme tekniklerinin kullanılması tercih edilmiştir. Bunlar, görsel bozulma şekillerinin haritalandırılması, infrared görüntüleme, seviye ölçümleri ve çatı drenajı hesaplama yöntemleridir. Arazi çalışması taş bozulma şekillerinin haritalandırılması ile başlamıştır. Ayrıca, yüzey sıcaklık ve nem ölçümleri ile duvar yüzeylerinin infrared görüntüleme çalışmaları yapılmıştır. Yapıda kullanılan türün fiziksel özellikleri ve içerdiği çözünen tuzların miktarı laboratuvar analizleri ile tayin edilmiştir. Yağmur suyu drenaj sisteminin analizi için yapının yakın çevresinde ve taş kaplama çatı yüzeylerinde seviye ölçümleri ve infrared görüntüleme çalışmaları yapılmıştır.Sonuçlar, tüfiin karasal iklim şartlarında uzun sürede gösterdiği dayanıklılık ve bozulma şekilleri, böyle bir drenaj sisteminde zamanla ortaya çıkan sorunlar ve bunların düzeltilmesi açısından değerlendirilmiştir. Yapının alt kısımlarında mevsimsel olarak ortaya çıkan ve çatı hizasında yer yer görülen yoğun nem problemleri tespit edilmiştir. Arazi eğimlerinin bozulması, göllenmeler ve varsa eğer, yeraltı yağmur drenaj sisteminin çalışmaması, aynı zamanda, çatının su boşaltma kapasitesinin bakım ve onarım aksaklıklarından dolayı düşmesi, yapıdaki nemin başlıca nedenleridir. Çatı drenajı hesaplama yöntemleri kullanılarak, mevcut sistemin drenaj kapasitesi olması gereken ideal su boşaltma kapasitesiyle karşılaştırılmış ve mevcut sistemin yeterli hale getirilmesi için bazı öneriler geliştirilmiştir. Yapıdaki tüfte tespit edilen bozulma şekillerinin, yapıdaki nem miktarı ve süresi ile yakından ilgili olduğu görülmüştür. Tüf, basınç dayanımı düşük yapı taşlarından olmasına rağmen, su geçirgenliği ve kapilaritesinin düşüklüğü bazı avantajlar sağlamıştır. Ağzıkarahan tünerinin suya doygun haldeki basınç dayanımı açısından dayanıklılık faktörü yüksek olan türlerden seçilmiş olduğu anlaşılmaktadır. Anahtar Kelimeler: Nem, Tüf, Tahribatsız İnceleme, Infrared Görüntüleme, Seviye Ölçümleri, Yağmur Suyu Drenaj Sistemleri, Çatı Drenaj Hesaplan. vı
ABSTRACT A STUDY ON THE MAINTENANCE OF STONE MONUMENTS IN RELATION TO DAMPNESS PROBLEMS Tavukçuoğlu, Ayşe Ph.D. in Building Science, Department of Architecture Supervisor: Prof. Dr. Emine N. Caner-Saltik September 2001, 124 pages Examined in this study were the dampness problems of stone monuments and their sources in terms of their rainwater drainage system characteristics and faults, and material weathering as related to these faults and the interaction of climate. The study was conducted on a representative monument, Ağzıkarahan, a 13* century caravanserai in Aksaray built of tuff, a common building stone used in Central Anatolia. Non-destructive techniques were preferred in the study. These were the mapping of visual decay forms, infrared imaging, a levelling survey, and roof drainage calculations. The on-site survey began with mapping of visual decay forms on the stone surfaces and continued with spot surface temperature and humidity measurements and with infrared imaging of wall surfaces. Some laboratory analyses on the physical properties and salt content of the tuff were also conducted. A levelling survey and infrared imaging were used to analyse the rainwater drainage system of the grounds in the immediate periphery of the building and of stone-clad roof surfaces. iiiFindings were evaluated in terms of the long-term weathering behaviour of tuff under the effects of the prevailing climate, the specifications of the drainage system for such a monument, the faults of this system as found and potential for taking corrective action. Problems of seasonal rising damp problem in the lower parts due to improper surface and sub-surface drainage and of continual rain penetration in the upper parts due to the roof drainage faults were identified. Data obtained from the surveys were analysed to determine overall drainage adequacy and effectiveness. The discharge capacity of the roof and its adequacy for the ideal case were evaluated and procedures for its improvement have been discussed by using roof drainage calculation methods. The weathering forms of tuff observed in the monument were closely related with the intensity and the duration of dampness in the building. Although tuff was a low strength building stone, it had some advantages with its low permeability and capillary suction. A tuff with a high durability factor in terms of wet-to-dry strength ratio must have been selected for Ağzıkarahan. Keywords: Dampness, Tuff, Non-Destructive Testing, Infrared Imaging, Levelling Survey, Rainwater Drainage Systems, Roof Drainage Calculations. IV