Tez No	İndirme	Tez Künye	Durumu
52932		Türkiye'de adam öldürme suçunda etkili olan bazı sosyo-kültürel faktörlere ilişkin uygulamalı bir çalışma / An applied research on some socio-cultural factors effecting criminal homicide in Turkey Yazar:ASLIHAN ÖĞÜN Danışman: PROF.DR. TÜLİN İÇLİ Yer Bilgisi: Hacettepe Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Sosyoloji Ana Bilim Dalı Konu:Hukuk = Law ; Sosyoloji = Sociology Dizin:Cinayet = Murder ; Sosyokültürel faktörler = Socio-cultural factors ; Suç = Crime ; Şiddet = Violence	Onaylandı Doktora Türkçe 1996 242 s.
Adam Öldürme, suç sosyolojisi alanında üzerinde önemle durulan, gerek toplumsal gerekse yasal açıdan ciddi olumsuz yaptırımlarla karşılanan bir suç türü niteliği taşımaktadır. Bu çalışmanın amacı, Türkiye'de adam öldürme suçunu, öncelikle cinayet nedeni ile suçlu- mağdur ilişkisi üzerinde yoğunlaşarak, sosyo-kültürel açıdan değerlendirmektir. Bu amaç doğrultusunda, Türkiye'de adam öldürme suçuyla ilgili bir saha çalışması gerçekleştirilmiştir. Araştırma, Nisan 1993 ile Ekim 1995 tarihleri arasında toplam 81 cezaevinde adam öldürme suçundan hükümlü bulunan 879 kişiyle gerçekleştirilmiştir. Adam öldürme eylemi tarih içerisinde herzaman suç olarak değerlendirilmemiştir. Yasal süreç açısından değerlendirdiğimizde, bu eylemin kişisel nitelik taşımaktan uzaklaşarak, kamuya karşı suç niteliği kazandığı görülmektedir. Türk Ceza Kanununda ise, bireylerin yaşam hakkı, beden tamlığı gibi en önemli haklarını içeren "Şahıslara Karşı Cürümler" başlığı altında yer almaktadır. Farklı ülkelerde yapılan araştırma sonuçlarını değerlendirdiğimizde, Batı'da son birkaç yüzyıldır şiddet kullanma oranlarının düştüğü görülmektedir. Gelişmiş ülkelere baktığımızda, özellikle Amerika'da cinayet oranlarının yüksek olduğu dikkat çekmektedir. Öte yandan, Afrika, Asya ve Güney Amerika'da da cinayet oranları göreli olarak yüksektir. Cinayet olayında, gerek öldüren gerekse öldürülen çoğunlukla genç erkeklerdir. Cinayet işleyen kadın oranı erkeklere göre düşüktür ve dünyanın çeşitli bölgeleri arasında belirgin bir fark görülmemektedir. Adam öldürme olayında suçlu ile kurban çoğunlukla birbirini tanıyan ya da akrabalık bağı bulunan kişilerdir.İÜ Türkiye'de ise, genel suçluluk içerisinde kişiye karşı suçların oranı göreli olarak yüksektir. Diğer ülkelerde olduğu gibi, Türkiye'de de cinayet işleyen kadın oranı erkeklere göre düşüktür ancak, toplam kadın ve erkek suçluluğu dikkate alındığında kadınlarda adam öldürme suçu işleme oranı göreli olarak yüksektir. Bu suçu işleyenlerin çoğunluğunu eğitim düzeyi düşük, tarım sektöründe çalışan, 22-39 yaş gruplarında yoğunlaşan kişiler oluşturmaktadır. Adam öldürme suçu, nedenleri açısından sosyal/yapısal, ekonomik göstergeler çerçevesinde ya da sosyal dezorganizasyon, sosyal çözülme, suçlu altkültürü yaklaşımları çerçevesinde açıklanmaya çalışılmıştır. Yapılan araştırmalarda, tüm bu yaklaşımlara ilişkin faktörlerin bir ya da daha fazla değişkenle ilişkisi içerisinde ele alındığı görülmektedir. Çalışmamızda elde ettiğimiz sonuçlar, Türkiye'de adam öldürme suçunun, kişilerin içerisinde yaşadıkları sosyal/kültürel ortamın içerdiği değerler ile sosyal/ekonomik statü düşüklüğünün etkileşimi olarak değerlendirilmesi gerektiğini ortaya koymaktadır. Elde ettiğimiz sonuçlar, cinayet nedeni olarak ilk sırada namus/şerefi korumak amacının geldiğini göstermektedir. Cinayeti işleyen kişi ile öldürülen kişinin de çoğunlukla, birbirini tanıdığı ortaya çıkmıştır. Bu sonuç doğrultusunda toplumsal/kültürel bir beklentiye uyma eğiliminin yanısıra, sosyo-ekonomik statü düşüklüğünün yol açtığı "toplumsal kimlik" elde etme kaygısı da vurgulanmalıdır.
Being one of the most significantly underlined topic of criminal sociology, homicide is a type of crime which involves both social and legal negative sanctions. The aim of this study is to analyze the crime of homicide in Turkey, by primarily concentrating on the reason of commiting homicide and the offender-victim relationship from a socio-cultural perspective. With such an aim in mind, a field research on homicide in Turkey has been conducted between April 1993 and October 1995 on 879 criminals sentenced for homicide in 81 prisons. When evaluated from an historical perspective, the act of homicide has not always been considered as a crime. However, within the framework of legal process such an act appeared to loose its individualistic character and begun to be considered as a type of crime against public. In the Turkish Penal Code, homicide has been a subject of "Crimes Committed Against Persons" which involves most important rights such as right to live and unity of the body. When the results of the research conducted in various countries are taken into consideration, there appeared to be a decline in the rate of using violence during the past few centuries in the Western societies. The rate of homicide has been high in the developed countries, especially in the U.S.A.. Moreover, the rate of homicide is also relatively high in Africa, Asia and South America. Within the framework of the act of homicide, young men largely appear to be in a position of both the murderer and the victim. The rate of women who commit homicide are relatively low when compared to men all around the world without showing differences with regard to different regions. In the cases of homicide, the offender and the victim are usually persons who know each other or are relatives. As far as the Turkish case is concerned, the rate of crimes committed against persons are relatively high when compared to general crime rates. Although the rate of women who committed homicide is lower than men as it has been the case in other countries, in Turkey homicide accounts for a higher percentage of female crime than of male crime. The act of homicide is usually committed by individuals of low educational level, working in the agricultural sector as well as being between the age of 22 and 39. The reasons of the crime of homicide has tried to be explained within the framework of social/structural and economic indicators as well as social disorganization, social disintegration and criminal subculture theories. In research conducted, the related factors in all the mentioned approaches are analyzed with respect to their relationship to one or more variables. According to the results of this study, criminal homicide is a result of the interaction between certain social/cultural values and low social/economic status. In this respect, the defence of honour is found out to be the primary reason underlying the act of homicide with an offender and a victim who knows each other. In accordance with such a result, besides having a tendency of conforming to the social/cultural expectancies, the concern of searching for a social identity on the part of the offender which results from being in a low socio-economic status, has to be emphasized.