Tez No	İndirme	Tez Künye	Durumu
191104		16. asrın ilk yarısında Anadolu eyaletinde gayrimüslimler(Tahrir Defterlerine Göre) / Nonmuslims in the Anatolia province in the first half of the 16th century Yazar:GÜLCAN AVŞİN Danışman: PROF.DR. AHMET GÜNEŞ Yer Bilgisi: Gazi Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Tarih Ana Bilim Dalı Konu:Coğrafya = Geography ; Din = Religion ; Tarih = History Dizin:	Onaylandı Yüksek Lisans Türkçe 2006 150 s.
ÖZETKlasik Osmanlı düzeninde devletin gayrimüslim halkının durumunu, idarûtaksimatta ana birimlerden biri olan Anadolu Eyaleti örneğinde ortaya koyan buçalışma, tahrir defterleri baz alınarak hazırlanmıştır.Kaynağını, slam hukuku ile birlikte Türk örfünden alan bir anlayışlauygulamalarına yön veren Osmanlı Devleti; halkını ?millet sistemi? denilen din-mezhep esaslı bir sistem üzerine yönetmiştir. Bu sistemde devlet; her bireyi bircemaat içinde olacak şekilde değerlendirmiş ve hakları-yükümlülükleri konusundakisınırlarını belirttikten sonra serbest bırakmıştır.Osmanlı Devleti'ndeki gayrimüslimler, farklı açılardan bakılarak farklı tasnifleretâbi tutulabilir: din ve mezheplerine göre, etnik kökenlerine göre ve Müslümanlar'laolan siyasû ve hukukû münasebetlerine göre.Osmanlı hakimiyetinden önce Anadolu'da, Anadolu Selçukluları ve TürkBeylikleri dönemlerinde savaş olmadığı sürece Müslümanlar'la gayrimüslimlerarasında gayet dostane ilişkiler vardı. Yerli gayrimüslim halk ile yarı göçebe Türkhalkı özellikle ticarû faaliyetlerde temas içindeydi. lişkiler evlilikler şeklinde bilegörülebilmekteydi.16. asrın ilk yarısında ise gayrimüslimler Anadolu Eyaleti'nde, özellikle önemliticarû merkezlerde kümelenmişlerdi. Din ve mezhebe göre ayrı mahalleler teşkiledebildikleri gibi pek çok kazada, Müslümanlar'la aynı mahalleyi paylaşıyorlardı.Kendilerine ?kefere?, ?zımmû? gibi isimler verilebildiği gibi, kendi etnik-dinû isimleriylede anılabiliyorlardı: ?Rum?, ?Ermeni?, ?Yahudi?.Gayrimüslimler özellikle finansal saha ile zanaat sahasında aktifti. Bununyanında tarım ve hayvancılıkla uğraştıkları da bilinmektedir. Mirû görevlerüstlendiklerine de çok sık rastlanır.Kendi içlerinde, farklı kültür ve inanca sahip olanlar arasında gerginlik yaşayangayrimüslimler, Osmanlı uyruğu olmayan yabancılarla daha çok kâr amaçlı ilişkikurmuşlardır. Osmanlı yönetimi ile ise, uygulanan politikaların isabetli oluşunedeniyle çok sorun yaşamamışlardır. Kendilerini ?Osmanlı? olarak görüp merkezebağlılıklarını sürdürmüşlerdir. Müslüman halk ile ilişkilerinde bazen sorunlar yaşasalarda çok yakın ilişkiler de kurmuşlardır. Bu ilişkiler sonucunda birbirlerine pek çokkatkıları olmuştur.
ABSTRACTThis study, which points out the situation of the non-Muslim subjects ofthe Ottoman State in classical system by concretizing in the example ofAnatolia Province, one of the administrative units was prepared usingOttoman population survey registers.Ottoman state, which realized its non-Muslim practices with anunderstanding arised from both Islamic law and Turkish custom governed itspeople according to ?millet system? based on religion and religious sects. Inthis system, state took each individual in a congregation and afterdetermining all rights and responsibilities left him/her in peace.The non-Muslims in the Ottoman State can be classified varriouslyaccording to different points of view: taxonomy in respect of religion&religioussects, ethnicity or political relations & relations related to law with Muslims.Before the Ottoman rule, under Anatolian Seljukids and then Turkishprincipalities, there were friendly relationship between Muslims and non-Muslims in Anatolia. Non-Muslim inhabitants and semi-nomadic Turks werein touch with each other espacially in commercial activities. Relations mightbe seen also as intermarriage.In the first half of the 16th century, in Anatolia Province, non-Muslimsclustered around particularly important trade centers. They might form theirown quarters or share the same quarter with Muslims in many districts.Muslims called them as ?kefere? namely infidels or ?zımmû? (dhimmi) whichsuggests non-Muslims in general. Beside these terms, non-Muslims werecalled also with their ethnic-religious identities as ?Greek?, ?Armenian? and?Jew?.Non-Muslims were active mainly in financial area and craft. They alsooccupied with agriculture and raising livestock. In addition to these it wasvery often to observe them as various kinds of officers.In their congregations, non-Muslims had problems among the oneswho belong to different cultures and believes. They had relations that servein particular profit mative with foreigners. There were not considerableproblems with Ottoman administration since the policies toward non-Muslimswere very fitting. They assessed themselves as ?Ottoman citizens? and keptbeing devoted to the Ottoman capital. In relationship between Muslims andnon-Muslims, although sometimes some problems loomed, they establishedvery close relations. As a result, Muslims and non-Muslims contribute eachother very much.