Tez No İndirme Tez Künye Durumu
259059
Adıyaman-Kahta güneyi (Çalgan-Karaköprü-Alidağ) Mardin grubu karbonatlarının yer altı jeolojisi ve petrol potansiyelinin incelenmesi / Investigation of subsurface geology and petroleum possibilities of mardin group carbonates in southern Adiyaman-Kahta area (Çalgan-Karaköprü-Alidağ region)
Yazar:BERRİN BELMA YAZAR
Danışman: PROF. DR. BÜLENT COŞKUN
Yer Bilgisi: Ankara Üniversitesi / Fen Bilimleri Enstitüsü / Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
Konu:Jeoloji Mühendisliği = Geological Engineering
Dizin:
Onaylandı
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
67 s.
Adıyaman'ın güneydoğusunda, Bozova civarında TPAO tarafından Mardin Grubu karbonatlarında 1995 yılında petrol keşfinin gerçekleşmesi ile inceleme bölgesinin önemi artmıştır. İnceleme alanında Üst Kretase ve Miyosen tektonik hareketleri önemli yapısal elemanlar, petrol oluşum, göç ve birikimi için uygun şartlar oluşturmuştur. Bunlardan en önemlileri yüzeyde izlenen Adıyaman ve Bozova fayları ile Karababa ve Gemrik antiklinalleridir. Ayrıca Üst Kretase ve Miyosen tektonik hareketleri yer altında da önemli yapısal elemanlar oluşturmuştur. Sağ yönlü yanal atımlı Bozova Fayı, yüzeydeki Kretase karbonatlarını içeren antiklinallerde çeşitli ölçeklerde fay ve kırıklar ile dolomitleşmeye neden olarak rezervuar özelliklerini geliştirmiştir. Bozova Fayı ile Adıyaman Fayı'nın kesişme noktasında oluşan sıkışma ve genişleme hareketleri Adıyaman'ın güneyinde D-B istikametinde uzanan en echelon yapılar ve petrol oluşumunun bulunduğu derin zonlar oluşturmuştur. Lopatin metodu ile Çemberlitaş-11 kuyusunda yapılan değerlendirmede, Adıyaman-Bozova dolaylarında petrol oluşum derinliği 2500 m dolaylarında bulunmuştur. Bölgede petrol üreten Mardin Grubu ve Karaboğaz Formasyonu'nun rezervuar özelliklerini belirlemek amacıyla yapılan arazi çalışmalarında bu formasyonlardan derlenen örneklerde yer yer gözeneklilik ve geçirgenlik gelişmeleri ile çörtleşme ve dolomitleşme tespit edilmiştir. Bu diyajenetik olaylar özellikle Bozova Fayı'nın etkisiyle meydana gelmiştir. Anadolu ve Arap plakalarının Üst Kretase ve Miyosen'de kuzeydeki sütür zonu boyunca çarpışması neticesinde Üst Kretase ve Miyosen yaşlı antiklinaller ve özellikle Üst Kretase-Paleosen zamanında derin zonlar oluşmuştur. Yapılan tektonik analizler neticesinde inceleme alanında Üst Kretase ve Miyosen yaşlı farklı elemanların olduğu ve bunların petrol birikimine etki ettiği tespit edilmiştir. Adıyaman-Bozova dolaylarının petrol potansiyeli Ölü Deniz Fayı'nın kuzeydoğuya devamı olan Adıyaman Fayı ile bunun bir kolu olan Bozova Fayı'nın aralarındaki tektonik ilişkilere bağlı olarak gelişmiştir. İnceleme alanında başlıca rezervuar kayaçlar Karaboğaz, Karababa-C ve Derdere formasyonları, kaynak kaya olarak ta Karaboğaz, Karababa-A, Calcispheres'li Derdere ile Paleozoyik yaşlı Bedinan formasyonlarıdır. Bu incelemede Adıyaman güneyinin petrol potansiyeli Üst Kretase-Miyosen tektonik hareketlerine bağlı olarak gelişen Adıyaman ve Bozova faylarının tektonik ilişkileri ile arazi örneklerinin ve laboratuar analizlerinin birlikte değerlendirilmesi şeklinde gerçekleştirilmiştir.
Oil discovery in TPAO Bozova oil field in 1995 in southern Adıyaman area increased importance of exploration activities in the study area. Late Cretaceous and Miocene tectonics created necessary elements and conditions for oil generation, migration and accumulation. Most important of these are the Adıyaman and Bozova faults and surface Karababa and Gemrik anticlines. Moreover, Late Cretaceous and Miocene tectonic movements created important subsurface structures in the area. Right lateral strike-slip Bozova Fault generated faults and fractures in different scales and dolomitization in Cretaceous carbonates and anticlines. Crossing region between the Adıyaman and Bozova faults has E-W oriented en echelon anticline structures and oil generated deep zones in the southern region of Adıyaman. With Lopatin Method, evaluation of Çemberlitaş-11 well indicated oil generation zone at -2500 m depth around the Adıyaman-Bozova areas. In order to examine the reservoir characteristics of the oil producing Mardin and Karaboğaz carbonates, porosity and permeability developments have been encountered in field samples. Following collisions of the Arabian and Anatolian plates along suture zone, Late Cretaceous and Miocene aged anticlines and Late Cretaceous-Paleocene deep zones, have been formed. Tectonic analysis showed presence of Late Cretaceous and Miocene structures, which influenced petroleum potential of the study area, have been evaluated in relation with the Adıyaman-Bozova faults relationships. The Karaboğaz, Karababa-C and Derdere formations constitute the main reservoir rocks, while the Karaboğaz, Karababa-A, Calcisphereous Derdere and Paleozoic Bedinan formations are the main oil source rocks. With this study, the petroleum potential of the southern Adıyaman region has been evaluated in relation with Late Cretaceous and Miocene tectonic movements and related Adıyaman-Bozova faults and laboratory analysis of field samples relationships.