Tez No	İndirme	Tez Künye	Durumu
231561		Uygur efsaneleri üzerinde bir araştırma (inceleme ve metinler) / A research on the Uighur legends (analyses and texts) Yazar:ADEM ÖGER Danışman: YRD. DOÇ. DR. MUSTAFA ARSLAN Yer Bilgisi: Ege Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Türk Dünyası Araştırmaları Ana Bilim Dalı / Türk Halk Bilimi (Folklor) Bilim Dalı Konu:Türk Dili ve Edebiyatı = Turkish Language and Literature Dizin:Efsaneler = Mythologies ; Uygurlar = Uighurs	Onaylandı Doktora Türkçe 2008 733 s.
Doğu Türkistan (Şinciang Uygur Özerk Bölgesi), çeşitli dinlerin ve kültürlerin buluştuğu önemli merkezlerden biridir. Yüzyıllardır bu coğrafyada yaşayan Uygur Türkleri, zengin bir kültür birikimine sahiptir. Bu kültürel birikimi yansıtan türlerin başında gelen efsaneler, Uygur Türklerinin inanç ve düşünüş sistemini ve buna bağlı davranış kalıplarını ortaya koymaktadır. Uygur efsaneleri üzerine yapılacak çalışmalar, Türk dünyasının ortak değelerinin tespit edilmesi bakımından da büyük önem taşımaktadır. Buna karşın, Uygur efsaneleri üzerine Türkiye'de araştırmaların bulunmaması, bu çalışmanın şeklinin belirlenmesinde etkili olmuştur.Çalışmamızın Giriş kısmında, efsanelere kaynaklık eden Uygur Türkleri ve Doğu Türkistan hakkında kısa bilgi verilmiştir.I. Bölüm'de, Uygur efsanelerine ilişkin ilk bilgilere yer veren tarihî kaynaklar değerlendirilmiş, daha sonra Uygur efsaneleri üzerine Çin, Rusya, Kazakistan, Türkiye ve Doğu Türkistan'da yapılan çalışmalar tanıtılıp değerlendirilmiştir.2. Bölüm'de efsane türünün tanım ve tasnif sorunu üzerinde durulmuş, ardından da efsanenin tanımı ve Uygur efsanelerinin sınıflandırması yapılmıştır. Son olarak da efsanenin sözlü kültür ortamına ve anlatmaya dayalı mit, masal, destan, halk hikâyesi ve memorat gibi türlerle ilişkisi üzerinde durulmuştur.3. Bölüm'de, Uygur efsaneleri yapı, muhteva ve işlev özellikleri bakımından değerlendirilmiştir. Çalışmamızın malzemesini oluşturan üçyüz Uygur efsanesi, içerik yönünden ?mitolojik unsurlar?, ?dinî unsurlar?, ?tarihî unsurlar? ve ?sosyal hayat ve geleneklerle ilgili unsurlar? başlığı altında incelenmiştir.4. Bölüm'de Doğu Türkistan'da sözlü kaynaklardan derlenerek çeşitli gazete, dergi ve kitaplarda yayımlanmış olan ve çalışmamızın temel malzemesini oluşturan üçyüz Uygur efsanesinin öncelikle Uygur Türkçesi metinlerine, ardından da Türkiye Türkçesine aktarmalarına yer verilmiştir.Sonuç kısmında, çalışmanın diğer bölüm ve kısımlarında yaptığımız tespitler, elde ettiğimiz bulgular ve sonuçlar toplu olarak değerlendirilmiştir.Çalışma, ?Bibliyografya? ve ?Dizin? kısımlarıyla tamamlanmıştır.
Eastern Turkistan (Sinciang Uighur Autonomous Region) is one of the important centers which various religions and cultures had come together. Uighur Turks, who live for ages on this land, have a rich cultural saving. Legends, which is the leading literal type reflecting this cultural saving, point out Uighur Turks? system of belief and mentality and behaving forms linking to these. Studies on Uighur Turks are of great importance in terms of determining the common worths of Turkish world. Nevertheless, the absence of researches Uighur legends in Türkiye, has been efficient on determining the style of this study.In the ?Introduction? of our study, a brief information has been given about Uighur Turks and Eastern Turkistan, the resource of legends.In the ?First Chapter?, the historical resources, which give the early information about Uighur legends, then the studies on Uighur legends in China, Russia, Kazakhistan, Türkiye and Eastern Turkistan have been presented and estimated.In the ?Second Chapter?, it has been dealed on the problem of definiton and classification of legend and then the definiton of the legend and the classification of the Uighur legends have been made. Lastly, it has been dealed on the relationship between legend and the literal types basing on oral cultural ambiance and narrative like mythos, tale, legend, folk story, memorat.In the ?Third Chapter?, Uighur legends have been estimated in terms of structure, ingredient and features of function. Three hundred Uighur legends, forming the materials of our study, have been examined in terms of ingredient under the topics of ?mythologic elements?, ?religious elements?, ?historical elements? and ?social life and elements related to tarditions?.In the ?Fourth Chapter?, there are interpretations of three hundred Uighur legends which have been gathered from oral resources, published on various newspapers, reviews and boks. These legends have been interpretated firstly to Uighur Turkish and after Türkiye Turkish.In the ?Conclusion? part, the determinations, findings and results on the other parts of our study have been estimated totally.Our study has been completed with the parts of ?Bibliography? and ?Index?.