Tez No	İndirme	Tez Künye	Durumu
516675		1980'den günümüze Türk yazılı basınında doğu Türkistan / East Turkestan in the Turkish journalist press in 1980 Yazar:İSMAİL ŞENTÜRK Danışman: DR. ÖĞR. ÜYESİ EMİN KIRKIL Yer Bilgisi: Celal Bayar Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Tarih Ana Bilim Dalı / Genel Türk Tarihi Bilim Dalı Konu:Tarih = History Dizin:1980 sonrası = After 1980 ; Basın = Press ; Dernekler = Associations ; Doğu Türkistan = East Turkhistan ; Gazeteler = Newspapers ; Sivil toplum örgütleri = Nongovernmental organizations ; Türk basını = Turkish press ; Türk-Çin ilişkileri = Turkish-China relations ; Uluslararası politika = International policy ; Çin = China	Onaylandı Yüksek Lisans Türkçe 2018 365 s.
1980'den sonra ulusal basında Doğu Türkistan sorunu nasıl ele alınmıştır? Soruna ulusal basının bakışı ne olmuştur? Konuyla ilgili haberler, yorumlar ve tahliller nelerdir? Tezimizin sonunda varılan sonuçlar nelerdir? Soğuk Savaş döneminde Asya'da Rus ve Çin yayılmacılığı hız kazandı. Ruslar Batı Türkistan'a Çin'in ise Doğu Türkistan'a hakim olmaya çalıştı. Buna karşılık Doğu Türkistan'da Çin hakimiyetine karşı mücadele edildi. Bu mücadelede Türkiye'ye göç eden Doğu Türkistanlıların kurdukları dernekler önemli bir yer kaplar. Kurulan derneklerin yaptıkları faaliyetler sorunun Türkiye gündemine gelmesinde etkili oldu. Türkiye'de 1980'den sonra ulusal basında sınırlarımız dışındaki Türk topluluklarının sorunlarına ilginin artması, bu konudaki basın yayın faaliyetleri Doğu Türkistan meselesinin gündeme gelmesinde kamuoyu oluşumunda etkili oldu. 1980'li yılların ortalarında Türk Çin ilişkilerinin gelişmesi Doğu Türkistan'a yapılan ziyaretler buradaki Türklerin tanınması açısından önemli gelişmedir. 1989 yılında Berlin Duvarı'nın yıkılması, 1991'de Sovyetler Birliği'nin parçalanması ile Orta Asya'daki Türk topluluklarının bir kısmı bağımsız oldular. Bu durum Doğu Türkistan için de ümit kaynağı oldu. Ancak Çin beklendiği gibi parçalanmadı. Ülkedeki etnik ve dini azınlıklar ayrılmadı. Batı ülkelerinin Rus egemenliğindeki toplulukların bağımsızlığı için verdiği destek Doğu Türkistan için söz konusu olmadı. Ancak Doğu Türkistan dernekleri ve sivil toplum kuruluşları 1990'lı yıllardan sonra da çalışmalarına hız verdi. 4-6 Şubat 1997 Gulca Katliamı'na dünya basını ve ulusal basında büyük tepki oldu. 1990'ların sonu ve 2000'li yılların başında Amerika Birleşik Devletleri, Avrupa devletleri, Avustralya ve diğer hür dünya ülkelerinde çalışmalarını yoğunlaştırdılar. Doğu Türkistan sorununun uluslararası kuruluşlarda gündeme gelmesinde etkili oldular, kamuoyu oluşturarak insan hakları ihlallerini gündeme getirdiler. Basın yayın araçları ile Doğu Türkistanlıların sesini dünyaya duyurmaya çalıştılar. Amerika'dan Japonya'ya kadar dünyanın farklı ülkelerinde dernek ve sivil toplum örgütleri kurdular. Amerika'da 11 Eylül 2001 tarihinde New York şehrindeki saldırılar sonrası Doğu Türkistan üzerinde Çin baskısı daha da arttı. Buna karşılık Doğu Türkistanlılar mücadeleyi bırakmadı. 2004 yılında Amerika'da Sürgünde Doğu Türkistan Hükümeti ilan edildi. 2008 Pekin Olimpiyatları öncesinde Doğu Türkistan'da yargısız infaz ve baskılar daha da arttı. Uluslararası kuruluşlar, Doğu Türkistan dernekleri ve insan hakları örgütleri Çin'e tepki gösterdi. 5 Temmuz 2009 tarihindeki Urumçi Katliamı dünya basınında ve ulusal basında tepkiyle karşılandı. Türk ulusal basınında 1980'den sonra yer alan haber, makale, yorum, yazı dizisi, röportaj vb çalışmaları kamuoyu bilgisine sunmayı ve değerlendirmeyi amaçladık. Doğu Türkistan ile ilgili ulusal basında çıkan haberler oldukça fazla olup tüm bunların tamamına tez çalışmamızda yer vermemizin imkânsızlığı nedeniyle çalışmamızı 1980'den sonra ele alarak konuyu sınırlandırmak ve daha sağlıklı değerlendirmeyi hedefledik. 1980 sonrasında Çin'in uluslararası durumu, Türk-Çin ilişkileri ve Türkiye'nin sınırları dışındaki Türkler'e o dönemki bakışı ve kamuoyunda dış Türkler hakkındaki algının da yer aldığı tez çalışmasında konuyla ilgili haber, yorum, makale, yazı dizisi, röportaj vb çalışmalarını inceleyip değerlendirdik. Tez çalışmamızda 1980'den sonra dünyadaki, siyasi, askeri, ekonomik, kültürel ve düşünsel gelişmeler ile Türkiye'nin 1980 sonrası değişim ve gelişimini de göz önünde bulundurmaya çalıştık. Doğu Türkistan konusunda çalışmalarımızı Türkiye'de faaliyette bulunan dernekler ve uluslararası alanda çalışmalarda bulunan dernek, sivil toplum kuruluşları alt başlıklarında ele aldık. Bu alanda Türkiye'de yapılan faaliyetler ve uluslararası alanda yapılan faaliyetlere yer verildi. Bu dönemdeki basın arşivleri teferruatlı tarandı. Konuyla ilgili dernekler, sivil toplum kuruluşları, kütüphaneler ve arşivler değerlendirildi. Ayrıca 1980'den günümüze basın-yayın hayatına devam eden gazete, dergi vb materyaller ile o dönemde yayınlanan daha sonra yayın hayatına son veren basın organlarına da yer verildi. Bu haberler verilirken ulusal basında konunun ele alınışı, kamuoyuna etkileri ortaya konuldu. Olaylar karşısında Türk basınının takındığı tutum verilmeye çalışıldı. Doğu Türkistan ile ilgili Türkiye dışında dünyanın farklı ülkelerinde kurulan sivil toplum kuruluşları ve derneklerin faaliyetleri ve basındaki yankıları ele alındı. Dünyada insan haklarına ilginin artması, iletişim teknolojileri ve basın alanındaki gelişmeler, dünyada gelişen siyasi, sosyal, kültürel ve ekonomik gelişmeler Doğu Türkistan meselesinin dünya kamuoyuna duyurulmasını zorunlu kılmıştır. Bu nedenle başta Avrupa ülkeleri olmak üzere ABD ve dünyanın diğer ülkelerinde kurulan Doğu Türkistan ve Uygur dernekleri ve sivil toplum kuruluşları ile ilgili haber, makale, konferans, yürüyüş vb etkinliklere yer verildi. Doğu Türkistan'a yönelik Çin'in siyasi, sosyal, kültürel politikaları ve insan hakları ihlalleri ile bu politikalara karşı tepkilerin ulusal basındaki yansımalarını vermeye çalıştık. Doğu Türkistan'a karşı Çin'in siyasi, sosyal, kültürel ve tarihi emelleri ve Türk halkının var olma mücadelesi ile bölgenin ekonomik potansiyeli ve Çin'in bu potansiyele sahip olma mücadelesinin basındaki yansımalarını ele aldık. Doğu Türkistan'daki insan hakları ihlalleri ve bu konudaki haber, yorum, makale, basın açıklaması, bildiri, röportaj ve yayınlar ele alındı. Bu yayınların Türkiye kamuoyundaki yankıları ve dünya kamuoyundaki yansımalarını vermeye çalıştık. Doğu Türkistan mücadelesinde ön planda yer alan dernekler, kuruluşlar, sivil toplum örgütleri ve liderlerin çalışmalarının ulusal basında hedeflenen karşılığı bulmasına yönelik faaliyetler meselenin uluslararası boyuta taşınmasında etkili oldu. Türkiye'deki faaliyetler dışında uluslararası basındaki haber, yorum, makale, basın açıklamaları vb faaliyetler de sorunun çözümüne yönelik ümitleri arttırdığı gibi Çin'in uluslararası kuruluşların uyarılarını dikkate almasında ve bölge halkının yalnız olmadığı mesajı verilmesi yönünde etkili oldu.
How has the problem of East Turkestan been handled in the national press after 1980? What is the point of view of the national press? What are news, comments and surveys about the topic? What are the consequences of the end of the trial? In the Cold War era, Russian and Chinese expansionism gained pace in Asia. Russians tried to dominate Western Turkistan and China tried to dominate East Turkestan. In contrast, East Turkestan was struggling against Chinese domination. they have established associations of East Turkestan who migrated to Turkey occupies an important place in this struggle. The activities performed by the established association were instrumental in bringing the issue on Turkey's agenda. After 1980, the increase in the national media attention to the problems of the Turkish community outside our borders in Turkey, media activities on this issue in the agenda of the East Turkestan problem was instrumental in the formation of public opinion. . . . The development of Turkish-Chinese relations in the mid-1980s has made important visits to East Turkistan in terms of recognition of the Turks there. The fall of the Berlin Wall in 1989, the disintegration of the Soviet Union in 1991, and some of the Turkish communities in Central Asia were independent. This was also a source of hope for East Turkestan. But China did not break apart as expected. The ethnic and religious minorities in the country were not separated. The support of the Western countries for the independence of the Russian dominated communities was not the case for East Turkestan. However, East Turkestan associations and non-governmental organizations accelerated their work after the 1990s. 4-6 February 1997 Gulca Massacre was a big reaction to world press and national press. At the end of the 1990s and early 2000s they intensified their work in the United States, European states, Australia and other free world countries. The problem of the East Turkestan was effective in the coming of the international organizations, creating public opinion and raising human rights violations. They tried to announce the voice of the East Turkistan people to the world through the media. From America to Japan, they established associations and civil society organizations in different countries of the world. On September 11, 2001, Chinese pressure on the post-war East Turkestan in New York City further increased. On the contrary, the East Turkestan did not stop fighting. In 2004, the East Turkestan Government was declared in the US at the same time. Before the 2008 Beijing Olympics, extra-judicial executions and repressions in East Turkistan increased even more. International organizations, East Turkestan associations and human rights organizations reacted to China. The Urumqi Massacre on July 5, 2009 Founded in different countries of the world except Turkey regarding Eastern Turkistan non-governmental organizations and associations' activities and echoes in the press were discussed. The growing interest in human rights in the world, developments in communication technologies and the press, the political, social, cultural and economic developments in the world have made it necessary to announce the issue of East Turkistan to the world public opinion. For this reason, events such as news, articles, conferences, hiking, etc. related to Eastern Turkistan and Uyghur associations and non-governmental organizations established in the USA and other countries of the world, mainly European countries, were included. We have tried to give a reflection of China's political, social, cultural policies and human rights violations against East Turkestan and the national pressures of reaction against this policy. We discussed the political, social, cultural and historical emancipation of China against East Turkistan and the reflection of the Turkish people on the existence of the economic potential and the struggle of China to possess this potential. Human rights violations in East Turkestan and related news, comments, articles, press releases, papers, interviews and publications were discussed. Turkey echo in public opinion and this publication have tried to give their reflections on world public opinion. Activities aimed at finding the targets at the national level of the work of associations, organizations, civil society organizations and leaders in the pre-plan of the East Turkestan struggle were effective in bringing the issue to the international dimension. news in the international press outside activities in Turkey, reviews, articles, press releases, etc. activities as well as increasing hopes for the solution of the problem in the warnings of China's international organizations and the region was effectively granting the message that