Tez No	İndirme	Tez Künye	Durumu
377919		A preliminary analysis of non-material beliefs in Turkish sample with the predictability of locus of control, system justification, religious/spiritual coping and religiosity / Türkiye toplumunda manevi inançlar için bir ön analiz: Denetim odağı, sistemin meşrulaştırılması, dini/manevi başa çıkma ve dindarlık açısından bir inceleme Yazar:DEMET İSLAMBAY Danışman: PROF. DR. BENGİ ÖNER ÖZKAN Yer Bilgisi: Orta Doğu Teknik Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Psikoloji Ana Bilim Dalı Konu:Din = Religion ; Psikoloji = Psychology ; Sosyoloji = Sociology Dizin:Denetim odağı = Locus of control ; Din psikolojisi = Religious psychology ; Dindarlık = Religiousness ; Dini başa çıkma = Religious coping ; Sistemi Meşrulaştırma Kuramı = System Justification Theory ; İnançlar = Beliefs	Onaylandı Yüksek Lisans İngilizce 2014 133 s.
Bu tezin amacı, manevi inançların (doğaüstü güçler, ruhanilik ve batıl inançlar), Türkiye toplumunda bazı sosyo-demografik değişken farklılıklarını gözeterek, denetim odağı, genel sistemin meşrulaştırılması, dini/manevi başa çıkma ve dindarlık değişkenleriyle olan ilişkisini incelemektir. Çalışmanın ilk bölümünde, manevi inançlara yönelik belli temaları çıkarmak için, ekonomik olarak farklı sınıflardan gelen (düşük, orta, yüksek) 29 katılımcıya yarı-yapılandırılmış mülakat uygulanmıştır. Daha sonra doğaüstü güçler, ruhanilik ve batıl inançlar olmak üzere 3 alt ölçekten oluşan manevi inançlar ölçeği oluşturulmuştur. Geliştirilen ölçeğin güvenilirlik ve geçerlilik durumlarını incelemek amacıyla bir pilot çalışma yapılmıştır. Ölçeğin geçerlilik ve güvenilirliği teyit edildikten sonra, ana veri toplanmıştır. İnternet üzerinden sunulan anketler, farklı sosyo-demografik kökenden gelen 606 katılımcı (376 kadın, 228 erkek ve 2 diğer) tarafından doldurulmuştur. Bütün katılımcılar Kontrol Odağı Ölçeği, Genel Sistemi Meşrulaştırma Ölçeği, Dini / Ruhani Başa Çıkma Ölçeği (RCOPE) ölçeklerinin yanı sıra sosyo-demografik değişkenlere ilişkin bazı soruları cevaplandırmıştır. Erkek katılımcıların, kadın katılımcılara kıyasla daha fazla manevi inanç taşıdığı görülmüştür. Farklı yaş, gelir düzeyi ve eğitim seviyesine sahip katılımcılar, manevi inançları taşımada birbirlerinden anlamlı bir şekilde farklılaşmamıştır. Ayrıca, içsel denetim odağına sahip katılımcıların, dışsal denetim odağına sahip katılımcılara göre daha fazla manevi inanç taşıma eğiliminde oldukları görülmüştür. Beklendiği gibi, yüksek genel sistemi meşrulaştırma skorları, manevi inançları pozitif bir şekilde yordamıştır. Yüksek dini / manevi başa çıkma skorları, doğaüstü güçlere ve batıl inançlara olan inancı negatif bir şekilde yordamıştır. Son olarak, dindarlık; manevi inançları ve manevi inanç ölçeğinin bütün alt ölçeklerini anlamlı ve pozitif bir şekilde yordamıştır. İlgili analizler sonuç kısmında verilmiştir. Farklı spekülasyonlar, mevcut çalışmanın kısıtlılıkları ve katkıları, çalışmanın son bölümünde sunulmuştur. Anahtar Kelimeler: manevi inançlar, denetim odağı, genel sistemi meşrulaştırma, dini/manevi başa çıkma, dindarlık
The aim of the present thesis was to examine non-material beliefs, namely supernatural powers, spiritualism and superstitions, with regards to locus of control, general system justification, religious/spiritual coping and religiosity levels based on a sample from Turkey. In the first part of the study, semi-structured interviews were done with 29 interviewees in order to extract certain themes with regards to non-material beliefs. Then, non-material beliefs scale was developed with three subscales; namely, supernatural powers, spiritualism and superstitious beliefs. For the aim of examining the reliability and validity issues of the developed scale, a pilot analysis was conducted. After determining the validity and reliability of the constructed scale, main data were collected. 606 participants (376 females, 228 males and 2 other) filled the web-based questionnaires from different indices of socio-demographic backgrounds. Participants filled a set of scales: Locus of Control Scale, General System Justification Scale, Religious/Spiritual Coping Scale (RCOPE) and a set of questions related to socio-demographic variables. Male participants tended to believe non-material beliefs more than female participants. Participants who have different levels of age, income and education did not differ significantly in terms of non-material beliefs. In addition, people who had internal locus of control tended to report non-material beliefs more than who had external locus of control. As expected, higher general system justification scores predicted non-material beliefs positively. Higher religious/spiritual coping scores predicted supernatural powers and superstitious beliefs negatively. Finally, religiosity predicted all subscales of non-material beliefs scale significantly and positively. Results were presented and discusses accordingly. Different speculations, limitations and contributions of the present thesis were presented in the last part. Keywords: non-material beliefs, locus of control, general system justification, religious/spiritual coping, religiosity