|
Bu çalışmada Türkiye'de koruyucu aile sayısının azlığında kültürel nedenler ön planda bulunabilmektedir. Bu araştırma koruyucu ailelerin koruyucu aile olma ve bunu devam ettirme süreçlerinde kültürün etkisini keşfetme ve betimleme amacı gütmektedir. Kültür bir toplumun nesil boyu devam eden maddi ve manevi değerler bütünüdür. Yani kültür, insanların bireysel ailevi ve toplumsal hayatları üzerinde doğrudan etkilidir. Çalışmamızda bu durumu göz önünde bulundurarak ailelerin kültüre duyarlı sosyal hizmet bağlamında Türkiye'de koruyucu aile modeli üzerinde durulmuştur. Bu modelin ortaya çıkmasında tarihsel ve küresel bazı olaya ve olgular neden olmuştur ve olmaktadır. Bu tarihsel ve küresel olay ve olgularla birlikte dezavantajlı gruplardan olan korunma ihtiyacı çocuklar ön plana çıkmıştır. Korunma ihtiyacı olan çocuklar daha çok savaşlar, göçler ve sanayi devrimi sonrası kentleşmeden ortaya çıkmıştır. Bu sorunlara karşı devletler kurumsallaşmaya gidilmiştir. Ancak kurumların bazı dezavantajları eleştiri konusu olmuştur. Bundan dolay düşünürler özellikle 20. yüzyıl düşünürleri modernite kurumsallık, etiketleme konuları üzerinde çalışmalar yapmış ve bu konuyla ilgili eleştirel bakış açıları geliştirmiştir. Kurum bakımında kalan/kalmış çocukların topluma bakış ve beklentileri, gelişimleri, eğitim ilgileri ve kendine yetebilmeleri konusunda bazı koruyucu ve önleyici modeller geliştirilmiştir.
Son yıllarda Türkiye'de devlet korunma ihtiyacı olan çocukları koruyucu ve önleyici sorumluluğu konusunda Batı'da olduğu gibi koruyucu aile ve evlatlık modelleri yaygınlaştırmaya çalışmaktadır. Bu çalışma, koruyucu ve önleyici hizmet modellerinden olan alile odaklı modelinin gerekliliği ve kültür boyutunu ele alarak bu alandaki eksikliğin giderilmesi hedeflenmiştir. Gelişmiş ülkelerle karşılaştırıldığında Türkiye'deki koruyucu aile uygulaması hala istenilen seviyede gelişmemiştir. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından yürütülen kampanyalara rağmen koruyucu ailelere duyulan ihtiyaç devam ettiği görülmüştür. Bu konuyla ilgili çok boyutlu araştırmalara ihtiyaç duyulduğunu tespit edilmiştir. Koruyucu aile sayısının azlığında kültürel nedenler ön planda olduğu görülmüştür. Gelişmiş ülkelerle karşılaştırıldığında ülkemizde koruyucu aile uygulaması hala istenilen seviyede gelişmemesine neden olduğu; inanç, gelenek-görenekler, değerler, toplumsal bilinçsizlik ve duyarsızlık, tutucu bir kültürümüzün olması, reklam ve tanıtım eksikliği, koruyucu ailelerin biyolojik aileleri çocukla görüşmeme isteği ve çocuğun geri alma korkusu üzerinde durulmuştur.
Araştırmanın teorik kısmında kültür kavramının tanımı, kültürün işlevleri ve unsurlarına değinilmiştir. Sosyal hizmet tanımı ve amaçlarına yer verilmiştir. Kültüre duyarlılık ve sosyal hizmet ilişkisi ele alınmıştır. Korunma ihtiyacı olan çocuklar ve koruyucu modeli üzerinde durulmuştur. Bu bölümde korunma ihtiyacı olan çocuk kavramı, Türkiye'de korunma ihtiyacı olan çocuklara sunulan hizmetler, evlat edinme, koruyucu aile koruyucu ailenin tanımı ve amacı, dünyada koruyucu aile modeli, Osmanlı'da koruyucu aile modeli Türkiye'de koruyucu aile hizmeti uygulamasının tarihçesi, günümüzde Türkiye'de uygulanan koruyucu aile hizmeti uygulaması üzerinde literatür taraması yapılmıştır.
Çalışma alanı, koruyucu aile yönetmeliğe göre koruyucu aile olan kişilerden oluşmaktadır. Araştırmada bilgi elde etmek için, nitel yöntem ile mülakat, gözlem teknikleri kullanılmıştır. Bu amaçla koruyucu ailelerle sınırlı kalmış 15 kişi ve araştırmacının deneyim ve gözlemleri ile yaşadıkları sorunların nedenleri üzerine bölgesel ve kültürel şartlar göz önünde bulundurarak yarı yapılandırılmış görüşme tekniği kullanılmıştır.
Koruyucu ailelerin koruyucu aile modelini SHM, koruyucu aile birimi, kurum ve kuruluşlardan arkadaş/çevre, tanıtım programları, STK'lar, medya, internet ve televizyondan öğrendikleri sonuçlarına ulaşılmıştır. Koruyucu aileler koruyucu aileliği seçmenin kaynağını daha önceden yuvadan kalma, biyolojik çocuğa sahip olamama, sosyal sorumluluk bilinci ve evlat edinmek için başvurdukları tespit edilmiştir. Yine başka bir sonuç ailelerle çocuk eşleşmesinde sahip olduğu dini değerler ve gelenek-göreneklerin etkili olduğu görülmüştür. Koruyucu ailelerin tamamına yakını yakın çevresi ve çocukları koruyucu aile olma kararlarına olumlu tepkiler verdikleri sonucuna varılmıştır. Ailelerin çocukların yaşı ve cinsiyet tercih etme durumu konusunda, büyük bir çoğunluğu 0-6 yaş grubu ve kız çocukları tercih ettikleri sonucu ortaya çıkmıştır. Koruyucu ailelerin çoğu psikolojik ve psoko-sosyal desteğe ihtiyaç duydukları ve bu desteğin sağlanmasında yetersiz kalındığı görülmüştür.
|
|
There are cultural reasons behind why there is limited number of foster families in Turkey. This study aims to explore and depict the impact of culture on being foster parents and the process of maintaining this. Culture is the totality of material and moral values of a society that continues for generations. It means that culture has a direct effect on people's personal, family and social lives. In the study, the focus was foster parents model in Turkey, by taking into consideration the effect of culture, in the context of culturally alert social work. Some historical and global incidents have catalyzed the emergence of this model, and they are still effective. These events have also brought out the need for fostering children who are one of the disadvantaged groups. Occurrence of children who need for being fostered have mostly been caused by wars, migrations and urbanization after industrial revolution. In order to solve the problem, governments have tried to institutionalize; however, some disadvantages occurred by the institutions have been criticized. Therefore, philosophers, especially of the 20th century, had studied on modernism, institutionalism, labelling, and they improved critical perspective regarding the topic. Hence, some protective and preventive models have been developed pertinent to the children's social perspective, expectations, development, educational interests and self-sufficiency.
The government in Turkey has, in recent years, been trying to popularize foster parenthood and adoption models as it is in the West by force of its responsibility towards the children needing being fostered. Filling a gap in this field by tackling the necessity of family-oriented model of protective and preventive work models and its cultural aspect is the goal of the study. Comparing to developed countries, Turkey is still far away from desired point in terms of foster family. Despite the campaigns conducted by Family, Labor, and Social Services, the need for foster families still continues. It has been determined that there is a need for multidimensional studies about the issue. Cultural reasons are mostly effective on why there is a limited number of foster families. These are some factors effecting that our country is still behind developed countries and far away from desired in terms of foster families: religion, tradition, values, social unconsciousness and insensitivity, conservative culture, lack of public service ads, that foster parents do not want to meet with the biological parents, and taken back of the child by them.The definition, functions and elements of culture are mentioned in the theoretical section of the study. And also the definition and aims of the social service are given. The relation between the sensitivity to culture and social service is tackled, besides the children who need being fostered and fostering model. The notion "children who need being fostered", the services provided for those children in Turkey, adoption, foster family and its definition and aim, foster family model in the World, foster family model in Ottomans, the history of the service of foster parents in Turkey, and the service of foster parents in today's Turkey were searched in the relevant literature, and given in this section.
The field of study is the foster parents according to foster family regulations. In order to gain data during the research, the qualitative method was adopted with interviews, and observation techniques, as well. For his purpose, semi-structured interviews have been conducted, by taking into consideration the regional and cultural conditions, about experience and observations of 15 persons and researchers limited with foster parents, and the reasons of problems which they experienced.
It was seen that foster parents had heard about foster family model from Social Service Centers (SHM), foster family department, institutions and organizations, friends/social environment, public service ads, NGO's, media, internet and TV. The motivators for foster parents to be a foster family are generally that they lived in fostering centers when they were children, not being able to have their own children biologically, social responsibility awareness, and desire to adopt. Another result gained from the study is that religious values and tradition has an impact on family-child match-up. Almost all of the foster parents had positive feedbacks from their close circle, and their children about their decision on having a child to foster. Most of the families have generally chosen the children from 0-6 age range and girls. Most of the foster families were in need of psychological and psychosocial support, and also it has been realized that they are lack of this kind of support |
