Tez No	İndirme	Tez Künye	Durumu
706998		Kâtip Çelebi'nin Takvîmü't-Tevârîh'i (metin-inceleme) / Kâtip Çelebi's Taqvîm at-Tawârîkh (text-assessment) Yazar:OĞUZ SELİM BAŞAR Danışman: DOÇ. DR. AHMET ÜSTÜNER Yer Bilgisi: İstanbul Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Türkiyat Araştırmaları Ana Bilim Dalı Konu:Tarih = History Dizin:Katip Çelebi = Katip Çelebi ; Takvim = Calender ; Takvimü't-Tevarih = Takvimü't-Tevarih ; Tarihçilik = Historiography	Onaylandı Yüksek Lisans Türkçe 2021 324 s.
Osmanlı müelliflerinin en velut isimlerinden biri olan Kâtip Çelebi, Takvîmü't-Tevârîh adlı eserinde Âdem'in yaratılışından hicri 1058 / miladi 1648 senesine kadar kronolojik bir dünya tarihi anlatır. Çelebi, bu dünya tarihinin başında zaman ve takvim konularına da değinir. Kitabın sonunda ise devletler ve önemli devlet adamları hakkında tablo şeklinde bilgiler verir ve eseri bir hatimeyle noktalar. Kâtip Çelebi; Uluğ Beğ'in Zîc'i, Ebü'l-Fidâ'nın el-Muhtasar'ı, Cenâbî Tarihi ve Neşrî Tarihi olmak üzere birçok eserden yararlanarak takvimlerin işleyiş şekillerini, tarihini ve hilkatten hicri 1058 / miladi 1648 senesine kadar geçen olayları kaleme almıştır. Bu vakalar çok detaylı şekilde anlatılmamış yalnızca başlık şeklinde verilmiştir. Öte yandan Kâtip Çelebi, eserin derkenarlarında da birçok açıklamalara ve tarih düşürmelerine yer vermiştir. Osmanlı tarih yazıcılığında tarihî takvimlerin popülerliğini yitirdiği bir dönemde, Kâtip Çelebi yazdığı eserle bu türe yeni bir soluk getirmiştir. Eser neredeyse yüz yıl boyunca istinsahla çoğaltılmış; İtalyanca, Fransızca, Latince ve Farsça gibi birçok dile çevrilmiş, matbaalarda basılmıştır. Ayrıca Çelebi'den sonra gelen Şehrizâde Mehmed Said ve Şemdânîzâde Süleyman Efendi gibi birçok tarihçi eserlerini Takvîmü't-Tevârîh'in üzerine inşa etmiştir. Bu çalışmada, daha önce tıpkı basım olarak neşredilmiş fakat Latin harflerine aktarılmamış olan Takvîmü't-Tevârîh'in transkripsiyonu yapılmış ve eserin içeriği ile önemi değerlendirilmiştir. Anahtar Kelimeler: Kâtip Çelebi, Takvîmü't-Tevârîh, tarihi takvimler, tarih yazımı, dünya tarihi
Kâtip Çelebi, who was one of the most productive people among Ottoman writers, told a chronological world history on his book "Taqwîm at-Tawârîkh". The book begins with the creation of Adam and ends in 1648. In this world history, Kâtip Çelebi explains the history of time as well as the important events year by year. At the end of the book, a table can be seen that includes information about states and statesman after which Çelebi concludes his book with an epilogue. Çelebi wrote about the way calendars work, history of time and the dates of important events with the help of Ulugh Beg's Zij, Abulfeda's al-Mukhtasar, Cenâbî's History and Neşrî's History. Not much detail is provided, the events are just given as titles. On the other hand, Kâtip Çelebi wrote many explanations and chronograms on marginalia. In Ottoman historiography, when historical calendars were losing their popularity, Kâtip Çelebi brought something new to this genre with his work. The work was reproduced by being copied out for almost a hundred years. It was translated into many languages such as Italian, French, Latin and Persian, and printed as well. Additionally, many historians, such as Şehrizade Mehmed Said and Şemdânîzâde Süleyman Efendi, who were successor to Çelebi, built their works on Taqvîm at-Tawârîkh. In this dissertation called Taqwîm at-Tawârîkh, which was previously published as a facsimile but was not Latinized, is now transcribed and the importance of the work has been assessed. Keywords: Kâtip Çelebi, Taqvîm at-Tawârîkh, historical calendars, historiography, world history