Tez No	İndirme	Tez Künye	Durumu
427360		Ayyuki ile Yusuf-ı Meddah'ın Varka ve Gülşah mesnevilerinin karşılaştırılması / Comparison of Ayyuki with Yusuf-i Meddah's Varka and Gulshah masnavi Yazar:ELHAM NİKOOSOKHAN SEDGHİ Danışman: YRD. DOÇ. DR. SADETTİN EĞRİ Yer Bilgisi: Uludağ Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı / Eski Türk Edebiyatı Bilim Dalı Konu:Doğu Dilleri ve Edebiyatı = Eastern Linguistics and Literature ; Karşılaştırmalı Edebiyat = Comparative Literature ; Türk Dili ve Edebiyatı = Turkish Language and Literature Dizin:Ayyuki = Ayyuki ; Edebiyat = Literature ; Eski Türk edebiyatı = Old Turkish literature ; Fars edebiyatı = Persion literature ; Mesnevi = Mathnawi ; Türk edebiyatı = Turkish literature ; Verga ve Gülşa = Verga and Gülşa ; Yusuf-ı Meddah = Yusuf-ı Meddah	Onaylandı Yüksek Lisans Türkçe 2015 565 s.
Kaynağını Arap edebiyatından alan Varka ve Gülşâh hikâyesi ilk kez, İran edebiyatında Ayyukî tarafından yazılmıştır. Bu hikâye Türk edebiyatında ise ilk olarak Yûsuf-ı Meddâh tarafından, Ayyukî'nin Varka ve Gülşâh mesnevîsini ele alarak ortaya konmuştur. Yûsuf-ı Meddâh'ın eseri Ayyukî'nin eserine kıyasla yeni olaylar ve motifler barındırdığı için telif eser özelliğini taşımaktadır. Çalışmamızda bu iki mesnevî ayrıntılı bir şekilde beş bölüm hâlinde incelenip karşılaştırılmaktadır. Birinci bölümde iki şairin hayatı ve mesnevîlerinin özetleri yer almaktadır. İkinci bölümde ise Ayyukî'nin Varka ve Gülşâh ile Nizamî'nin Leylâ ve Mecnun mesnevîlerinin benzerliklerine yer verilmektedir. Bu iki mesnevînin hikâyeleri birçok açıdan birbirine benzemektedir. Üçüncü bölümde ise Varka ve Gülşâh hikâyesinin kaynağı olan Urvat ve Afrâ hikâyesi, Ayyukî ve Yûsuf-ı Meddâh'ın mesnevîlerinin hikâyeleri ile karşılaştırılmaktadır. Bu bölümde Ayyukî ve Yûsuf-ı Meddâh'ın mesnevîleri genel hatlarda birbirlerine benzedikleri ve aynı noktalarda Urvat ve Afrâ hikâyesinden ayrıldıkları tespit edilmektedir. Tezimizin dördüncü bölümünde Varka ve Gülşâh hikâye kurgusunun incelenmesi yer almaktadır. Bu bölümde hikâye kurgusunun kaynağı, hikâyede aşk ile kahramanlığın birleştirilmesi ve hikâyenin olay bütünlüğünde kullanılan yöntemler açıklanmaktadır. Son bölümde ise iki mesnevînin başlıklarının ve bölümlendirmelerinin değerlendirilmesi, konu açısından karşılaştırılması, kahraman kadrosu ve eserin içinde kullanılan vezin, nazım şekli ve nazım türlerinin incelenmesi yer almaktadır. Beşinci bölümden sonra çalışmada elde edilen sonuçlar yazılmaktadır. Anahtar Sözcükler: Ġran edebiyatı, Türk edebiyatı, Ayyukî, Yûsuf-ı Meddâh, Varka ve GülĢâh, KarĢılaĢtırma, Mesnevî.
Kaynağını Arap edebiyatından alan Varka ve Gülşâh hikâyesi ilk kez, İran edebiyatında Ayyukî tarafından yazılmıştır. Bu hikâye Türk edebiyatında ise ilk olarak Yûsuf-ı Meddâh tarafından, Ayyukî'nin Varka ve Gülşâh mesnevîsini ele alarak ortaya konmuştur. Yûsuf-ı Meddâh'ın eseri Ayyukî'nin eserine kıyasla yeni olaylar ve motifler barındırdığı için telif eser özelliğini taşımaktadır. Çalışmamızda bu iki mesnevî ayrıntılı bir şekilde beş bölüm hâlinde incelenip karşılaştırılmaktadır. Birinci bölümde iki şairin hayatı ve mesnevîlerinin özetleri yer almaktadır. İkinci bölümde ise Ayyukî'nin Varka ve Gülşâh ile Nizamî'nin Leylâ ve Mecnun mesnevîlerinin benzerliklerine yer verilmektedir. Bu iki mesnevînin hikâyeleri birçok açıdan birbirine benzemektedir. Üçüncü bölümde ise Varka ve Gülşâh hikâyesinin kaynağı olan Urvat ve Afrâ hikâyesi, Ayyukî ve Yûsuf-ı Meddâh'ın mesnevîlerinin hikâyeleri ile karşılaştırılmaktadır. Bu bölümde Ayyukî ve Yûsuf-ı Meddâh'ın mesnevîleri genel hatlarda birbirlerine benzedikleri ve aynı noktalarda Urvat ve Afrâ hikâyesinden ayrıldıkları tespit edilmektedir. Tezimizin dördüncü bölümünde Varka ve Gülşâh hikâye kurgusunun incelenmesi yer almaktadır. Bu bölümde hikâye kurgusunun kaynağı, hikâyede aşk ile kahramanlığın birleştirilmesi ve hikâyenin olay bütünlüğünde kullanılan yöntemler açıklanmaktadır. Son bölümde ise iki mesnevînin başlıklarının ve bölümlendirmelerinin değerlendirilmesi, konu açısından karşılaştırılması, kahraman kadrosu ve eserin içinde kullanılan vezin, nazım şekli ve nazım türlerinin incelenmesi yer almaktadır. Beşinci bölümden sonra çalışmada elde edilen sonuçlar yazılmaktadır. Keywords: Iranian literature, Turkish literature, Ayyuki, Yusuf-i Meddah, Varka & Gulshah,Comparison, Masnavi.