Tez No İndirme Tez Künye Durumu
494885
Antalya ilinde, Alman ve Amerikan hamamböceği popülasyonlarında sentetik piretroitlere karşı direnç seviyelerinin araştırılması / Investigation of resistance levels against synthetic pyrethroids in German and American cockroach populations in Antalya province
Yazar:EMRE ÖZ
Danışman: PROF. DR. ATİLA YANIKOĞLU
Yer Bilgisi: Akdeniz Üniversitesi / Fen Bilimleri Enstitüsü / Biyoloji Ana Bilim Dalı
Konu:Biyoloji = Biology
Dizin:Blattella germanica = Blattella germanica ; İnsektisit direnci = Insecticide resistance
Onaylandı
Doktora
Türkçe
2018
978 s.
Hamamböcekleri bakteriler, virüsler, mantarlar vb. birçok hastalık etmeninin mekanik vektörüdür. Bu böceklerle mücadele için her yıl tonlarca insektisit kullanılmaktadır. Yanlış mücadele yöntemleri ve insektisitlerin bilinçsiz kullanılması hamamböceklerinde dirence neden olmuştur. Bu tez çalışmasında, Antalya ilinin farklı bölgelerinden toplanan Alman (Blattella germanica L.) ve Amerikan hamamböceklerinde (Periplaneta americana L.), sentetik piretroit grubundan deltamethrin, permethrin, alpha-cypermethrin ve lambda-cyhalothrin aktif maddelerine karşı direnç seviyeleri belirlenmiştir. Direnç testleri, Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından önerilen standart cam kavanoz satıh yöntemi ile gerçekleştirilmiştir. Hamamböceklerinin ikinci ve üçüncü evre nimfleri bir saat süre ile test kimyasallarına maruz bırakılmış ve bir saat sonundaki düşüş (knock-down) oranları, LD50 değerleri, direnç katsayıları ve direnç seviyeleri hesaplanmıştır. Elde edilen sonuçlara göre, test edilen kimyasallar DSÖ tarafından önerilen dozlarda Amerikan hamamböceğine çok yüksek toksik olup %≥95 ölüm meydana gelmiştir. Tüm popülasyonların direnç katsayıları 1 ile 2 kat arasında bulunmuştur, bu nedenle popülasyonların tamamı direnç seviyeleri açısından direnç yok, çok düşük direnç veya düşük direnç kategorisine girmektedir. Alman hamamböceklerinde, test edilen kimyasalların DSÖ tarafından önerilen dozları genel olarak değerlendirildiğinde hassas popülasyon üzerinde çok toksik (≥%96,7 ölüm) olmasına rağmen araziden toplanan popülasyonlarda toksik etki oldukça düşüktür (%0 ile 80 arası ölüm). Direnç katsayısına göre değerlendirme yapıldığında permethrin ve lambda-cyhalothrin aktif maddelerinin Güllük popülasyonu hariç, popülasyonların tamamında yüksek direnç görülmüştür. Sonuç olarak, geçmişte kimyasal insektisitlerin bilinçsiz kullanılması ve ayrıca sentetik piretroitlerin uzun süredir kullanılmasının Alman hamamböceklerinde yüksek dirence yol açabileceği düşünülmektedir. Hali hazırda, test edilen sentetik piretroit aktif maddelere karşı Amerikan hamamböceklerinde direnç tespit edilmemiştir. Aktif maddelere karşı direncin önlenmesi için entegre mücadele yaklaşımı ön plana çıkarılmalı ve kimyasal mücadele en düşük seviyede tutulmalıdır. ANAHTAR KELİMELER: Alman hamamböceği (Blattella germanica), Amerikan hamamböceği (Periplaneta americana), Direnç, Sentetik piretroit
Cockroaches are mechanical vectors of many disease agents like bacteria, viruses, fungi, etc. Tons of insecticides are used every year to combat these insects. Wrong pest control methods and unconscious use of insecticides have caused resistance in cockroaches. In this thesis, resistance levels against some synthetic pyrethroid insecticides, deltamethrin, permethrin, alpha-cypermethrin and lambda-cyhalothrin, in the German (Blattella germanica L.) and American (Periplaneta americana L.) cockroaches collected from different localities of Antalya province were determined. Resistance tests were performed using the standard glass jar surface method recommended by World Health Organization (WHO). The second and third instar nymphs of the cockroaches were exposed to the test chemicals for one hour, and knock-down rates, LD50 values, resistance ratios and resistance levels were determined. According to the results obtained, the tested chemicals were very high toxic to the American cockroach, resulting in a mortality rate of ≥95% at recommended doses by WHO. The resistance ratios of all the populations were found between 1 and 2, that's why all populations have no resistance, very low resistance or low resistance in terms of resistance status. In German cockroaches, the toxic effect was very low (0 to 80% mortality) in the field-collected populations, although the WHO recommended doses of the tested chemicals were generally assessed as highly toxic (≥96,7% mortality) on the sensitive population. When evaluated according to the resistance ratios, high resistance was observed at all the populations except permethrin and lambda-cyhalothrin active substances in the Güllük population. As a result, it is thought that unconscious use of chemical insecticides in the past and also the long-lasting use of synthetic pyrethroids may lead to high resistance in German cockroaches. Currently, no resistance has been found in American cockroaches against the tested synthetic pyrethroid active substances. In order to prevent resistance to active substances, the integrated pest management approach should be prioritized and chemical control should be kept at the lowest level. KEYWORDS: German cockroach (Blattella germanica L.), American cockroach (Periplaneta americana L.), Resistance, Synthetic pyrethroid