Tez No	İndirme	Tez Künye	Durumu
465044		Amasya Harşena Kalesi ve Kızlar Sarayı'nda kültürel mirasın korunmasına yönelik arkeojeofizik çalışmalar / Archaeogeophysical studies for protection of cultural heritage in Amasya Harşena castle and Kızlar Palace Yazar:FATMA EKİZ Danışman: YRD. DOÇ. FETHİ AHMET YÜKSEL Yer Bilgisi: İstanbul Üniversitesi / Fen Bilimleri Enstitüsü / Mühendislik Bilimleri Ana Bilim Dalı Konu:Arkeometri = Archaeometry Dizin:Amasya = Amasya ; Amasya kalesi = Amasya castle ; Arkeojeofizik = Archaeogeophysics ; GPR = ; Jeomanyetik alan = Geomagnetic field	Onaylandı Yüksek Lisans Türkçe 2017 140 s.
Jeofizik yöntemler arkeolojik kazılara yardımcı olmak amacıyla Türkiye'de 1960'lı yıllardan itibaren kullanılmaya başlanmıştır. Kültürel mirasın korunmasında arkeolojik alanlarda jeofizik yöntemlerin kullanılması önemli bir yere sahiptir. Arkeojeofizik, kazı çalışmalarına maliyet ve zaman konusunda büyük bir fayda sağlamakla birlikte, Tahribatsız Test Yöntemleri (NDT) olduğundan, jeofizik ölçümlerle arkeolojik kalıntılara zarar verilmemektedir. En çok kullanılan yöntemler sırasıyla; Manyetik, Elektrik, Elektromanyetik, Mikrogravitedir. Daha sonra ki yıllarda bu yöntemlere yer altından daha ayrıntılı ve detaylı bilgiler veren GPR yöntemi eklenmiştir. Bu çalışma Türkiye'nin sahip olduğu en önemli kültürel miraslardan biri olan Amasya Harşena Kalesi (Top Kulesi, İç kale bölgesi ve Kale girişi karşısındaki Cami), ve Kızlar Sarayı'nda (Aşağı Hamam ve kafeterya bölgesi) yapılan arkeojeofizik çalışmaları kapsamaktadır. Bu bölgelerde daha önce kurtarma kazıları yapılmış ve bazı mimari yapılara rastlanmıştır. Bu alanlarda kazılara devam edilmesi ve bu yapıların gömülü halde bulunan kısımların tespitini sağlamak amacıyla jeofizik ölçümler yapılmıştır. Bu alanlarda arkeojeofizikte en çok kullanılan yöntemlerden manyetik ve GPR yöntemleri kullanılmıştır. Bu yöntemlerle elde edilen verilerin işlenmesi sonucunda 2 ve 3 boyutlu manyetik ve radar görüntüleri elde edilmiştir. Bu görüntülerin incelenmesi sonucunda, lokal olarak kümelenme gösteren yerlerde belirli bir düzen içerisinde geometrik formlar veren anomaliler gözlemlenmiştir. Amasya kalesi Top Kulesi kesiminde manyetik ölçümlere yapılmış ve daha önce burada bulunan yapılara ait olabilecek temel kalıntılarından kaynaklanan mimari form veren görüntüler elde edilmiştir. Bu bölgede ilerleyen yıllarda kazılar yapılacaktır. İç kale bölgesi ve Kale girişi karşısındaki Cami alanında daha önce arkeolojik kazısı yapılan alanın çevresinde, kazılarda ortaya çıkartılan yapı temellerinin devam edip etmediğini tespit etmek amacıyla manyetik ve GPR ölçümleri alınmıştır. Ölçümlerin değerlendirmesi sonucu elde edilen görüntülerin kazıda ortaya çıkartılan temel yapılarıyla uyumlu görüntü verdiği belirlenmiştir. Amasya kalesinin Kızlar Sarayının bulunduğu alanda (Aşağı Hamam ve kafeterya bölgesi) daha önce kurtarma kazısı yapılan alanların çevresinde manyetik ve GPR ölçümleri yapılarak elde edilen yer altı görüntülerinden kazı alanlarının henüz açılmamış kısımlarında bu yapıların devamlılık gösterdiği belirlenmiştir. Daha sonra bu değerlendirmeler sonucunda İç Kale ve Kızlar Sarayı aşağı hamam bölgesinde yapılan kazılar ile jeofizik ölçümle belirlenen alanlarda mimari yapılara ulaşılmıştır.
Geophysical methods have begun to be used in Turkey since 1960s to help archaeological excavations. Using geophysical methods in archeological area have an importance place of protecting cultural inheritance. Either archaegeophysics provides great benefit in terms of cost and time or since it is non-destructive test methods (NDT), geophysical measurements are not damaged archaeological remains. Most common methods are magnetic, electric, electromagnetic and microgravity, respectively. After years GPR method which gives detailed information from underground was added to these methods. This study includes archeogeophysics researches which are applied in Amasya Harşena Castle, which is one of very important cultural inheritance in Turkey (Gun Tower, Internal Castle Region and the Mosque across the Castle Entrance) and Kızlar Palace (Down Bath and Cafeteria Region). In this region, some rescue excavations were done previously and some architectural structures were found. In these areas, geophysical measurements were carried out in order to continue the excavations and to determine the buried parts of these structures. In these areas, magnetic and GPR methods have been used as the most common geophysical methods in archaeogeophysics. As a result of processing the data obtained by these methods, 2 and 3 dimensional magnetic and radar images were obtained. As a result of examining these images, anomalies giving geometric forms in a certain order were observed in locally clustered places.In the Gun Tower section of Amasya Castle magnetic measurements were carried out and images resulted in architectural forms that originated from the basic remains that may have been here before were obtained. This area will be excavated in the following years. Magnetic and GPR measurements were carried out in the area of the Inner Castle area and the Mosque across the fortress entrance, in order to determine whether the foundations uncovered in the excavations were continuing around the area where the archaeological excavation had previously been done. It has been determined that the images obtained after the evaluation of the measurements are in conformity with the basic structures revealed in the excavation. It has been identified from underground images obtained by magnetic and GPR measurements, these structures have continuity in the unexplored parts of excavated areas around surrounding of the rescue excavation areas of the Amasya Kizlar Palace (Lower Bath and Cafeteria Region). Then, as a result of these evaluations, architectural structures were detected in the areas determined by geophysical measurements after the excavations in the Inner Castle and Kızlar Palace Down Bath area.