Tez No	İndirme	Tez Künye	Durumu
201554		Kentsel imaj öğeleri bağlamında Haliç bölgesinin incelenmesi / Survey of Haliç region in the context of urban image Yazar:EMİNE TAYYARE Danışman: PROF. DR. ZEKİYE YENEN Yer Bilgisi: Yıldız Teknik Üniversitesi / Fen Bilimleri Enstitüsü / Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı Konu:Şehircilik ve Bölge Planlama = Urban and Regional Planning Dizin:	Onaylandı Yüksek Lisans Türkçe 2007 183 s.
?Kentsel İmaj Öğeleri Bağlamında Haliç Bölgesi'nin İncelenmesi? başlıklı bu çalışmanınkonusu kentsel mekanlarda kentsel imaj öğelerinin kentsel tasarım ve çevre psikolojisikapsamında incelenmesidir. Çalışmanın amacı yerel ve küresel değişimlerden en fazlaetkilenen mekanlar olan kentlerin imaj öğelerini kentsel tasarım öğretisi çerçevesindeincelemektir. İncelemede kenti kullananların kentsel algısı da ele alınmaktadır. Çalışmadatarihi nitelikli yerleşmelerde kentsel imaj öğelerinin incelenmesi yoluyla yeni gelişecekkentsel mekanlarda kentsel tasarım açısından önemli olan bu konuya ilgililerin dikkatiniçekmek hedeflenmiştir. Kent kimliğinin oluşumunda da etkili olan kentsel imaj öğeleri bilinciile fiziksel ve sosyo-psikolojik olarak algılanan kentler ortaya çıkacak, böylece çevrepsikolojisi bağlamında sahiplenilen ve benimsenen mekanlar oluşacaktır.Tarih boyunca yaşanan ve günümüzde de süregelen mekansal değişim ve gelişimlerin hızlı vekontrolsüz nüfus artışı, denetimsiz büyüyen kentsel mekan, tarihi yapıları hiçe sayan sağlıksızyapılaşma gibi olumsuz sonuçları insan ve kent arasındaki ilişkilerin zayıflamasına nedenolmaktadır. Sahip olduğu doğal ve kültürel özellikler ile dünyanın en önemli kentlerinden biriolan İstanbul sözü edilen kentsel değişim ve gelişimlerden en fazla etkilenen mekanlardandır.İstanbul'un coğrafi ve tarihi özelliklerinin birarada bulunması kentin özellikli bir kimliğesahip olmasını getirmiştir. Haliç Bölgesi İstanbul tarihindeki önemi, sahip olduğu kültürel vedoğal özellikler ile İstanbul Metropoliten Alanı içerisinde önemli bir altbölgedir. Doğalyapısı ile taşıdığı kültürel, tarihi, sosyal değerler Haliç'in özel bir kimliğe sahip olmasınısağlamıştır. İstanbul'un en eski yerleşimlerinden olması, birçok kentsel imaj öğesinin biraradabulunması ve bölgede yaşanan değişim ve gelişimler tez çalışmasında örnek alan olarak HaliçBölgesi'nin seçilmesinde etkili olmuştur.Haliç Bölgesi'nde günümüze kadar yapılan proje ve uygulamaların altbölgeyi bütüncül olarakele almaması ve bu çalışmalarda kullanıcının bölgeyi algılaması konusuna yer verilmemesigiderilmesi gerekli bir eksiklik olarak düşünülmektedir. Parçacıl olarak uygulanan projelerbirbirinden kopuk sonuçlar getirmektedir. Haliç'in temizlenmesi, tarihi sanayi yapılarınınkültürel tesise dönüştürülmesi gibi projelerin bütüncül bir planlama anlayışıyla ve kullanıcınınkatılımıyla yapılması Haliç'in fiziksel olarak algılanabilir, sosyo-psikolojik olarak da sevilenve benimsenen bir mekan haline dönüşmesini sağlayabilir.Haliç Bölgesi bütününde kentsel tasarım ve çevre psikolojisi kapsamında kentsel imajöğelerinin incelendiği bu tez çalışmasının, bölgenin daha önce bu konu açısından elealınmamasından dolayı gerekli olduğu düşünülmektedir. Çalışmada kullanıcının bölgeyi nasılalgıladığı da yapılan anket çalışmaları ve oluşturulan bilişsel haritalarla test edilmiş, böylecekullanıcıyı dikkate alan bir çalışma gerçekleştirilmiştir.Beş bölümden oluşan çalışmanın giriş bölümünde çalışmanın amacı, kapsamı ve çalışmadakullanılan yöntem açıklanmıştır.İkinci bölümde kavramsal çerçeve oluşturulmuş, konuyla ilgili kavramlar ve kuramlarincelenmiştir. Bu bölümde ilk olarak kentsel çevrenin en önemli öğesi olan insan tarafındansürekli değişen ve biçimlenen mekan ve çevre kavramları ele alınmıştır. Kentlerinbenimsenmesinde etkili olan kentsel imaj olgusu sadece görsel açıdan değil, kentin kimliği vekullanıcı tarafından algılanabilirliği açısından da incelenmiştir. Bu nedenle bölümde algı,kentsel kimlik ve kentsel imaj kavramlarına yer verilmiştir. Kentsel imaj konusunda temelkuramsal yaklaşımlar olan ?Bilişsel Haritalar Kuramı? ve ?Kentsel İmaj Kuramı? tez konusukapsamında incelenmiştir.Üçüncü bölümde örnek alan olarak seçilen Haliç Bölgesi'nin konumu, tarihsel gelişimi elealınmıştır. Bölüm sonunda ?Kentsel İmaj Kuramı? bağlamında Haliç Bölgesi'nin imaj öğelerişehir plancı gözüyle değerlendirilmiştir.Çalışmanın dördüncü bölümünde Haliç Bölgesi'nin kullanıcılar tarafından algılanması konusuirdelenmiştir. Bölgenin sahip olduğu imaj öğeleri ve kentsel kimliği bölgede ikamet edenlere,çalışanlara ve bölgeyi ziyaret edenlere uygulanan sorgulama ile araştırılmış, anket çalışmasısonucunda önemli veriler elde edilmiştir.Sonuç ve değerlendirme bölümünde tez bütününde kavramsal bölümler ve diğer gelişmebölümleri karşılıklı ilişkiler kurularak değerlendirilmiş ve bu çalışmadan çıkarımlar eldeedilmiştir.Kentsel imaj kavramı geleneksel yerleşmelerin çağdaş koşullara uyumunda ya da yeni gelişenyerleşim alanlarında kentsel tasarım açısından önemli bir konudur. Niteliksiz ve kimliksizmekanlar yerine fiziksel olarak algılanan, sosyo-psikolojik olarak sevilen ve benimsenenmekanlar kent ve kullanıcı ilişkisini güçlendirecektir. Günümüz ihtiyaçlarına cevap verecekmekanlar üretmek, bunu yaparken de geçmişe sahip çıkmak kent kimliğinin ve imajınınkorunmasında temel amaç olmalıdır. Bu düşüncelerden hareketle, tez çalışmasında örnek alanolarak Haliç Bölgesi'nin incelenmesinin bu konuda yapılacak çalışmalara altlık oluşturacağıdüşünülmektedir. Haliç'in kıyıları, yamaçları, vadileri, akarsuları ve akarsu havzaları ile birbütün olarak ele alınan çalışma tanımlı bir altbölgeyi kapsadığından bu bölge ile ilgiliyapılacak her türlü çalışmaya kaynak olabilecektir. Farklı dinamiklerin etkisiyle sürekligelişen ve değişen Haliç Bölgesi'nin sorunlarına kalıcı çözümler üretmek gerekmekte, bunoktada uygulamalar tam katılım sağlanarak yapılmalıdır. Çalışmanın; kullanıcının bölgeyinasıl algıladığının araştırılması ve bölgenin fiziksel olduğu kadar sosyo-psikolojik açıdan daele alınması yönleriyle çok yönlü ve özgün olduğu düşünülmektedir.Anahtar sözcükler;Kent kimliği, algı-algılama, kentsel imaj, Haliç Bölgesi, kentsel imaj öğeleri
The subject of this project, named ?Survey of Haliç Region in the context of Urban Image? isin order to study elements of urban images on urban spaces which are studied in aspect ofurban design and environmental psychology. The aim of the study is to examine the elementsof urban image which is the most affected place by local and global changes. In the survey it?saimed in order to distact attention of the elements of urban image having a great importantconcept on traditional residance and newly developing places. Through the elements of urbanimage that plays a significant role on occuring urban identity, cities which are percievedphsically and socio-psycologically appears, so cities have a sense of percievable andacceptable environmental psychology.The change which was lived along the history and which has been lived nowadays anduncontroled increase of population, urban spaces developing without checking, unsuitableconstruction ignoring historical buildings has spoilt the relationship between people and urbanareas. İstanbul which is the one of most the places affected by the urban change anddevelopment. That İstanbul has geographic and historical features together make İstanbulspecified and qualified city. Haliç Region is an important subregion in İstanbul MetropolitanArea with its cultural and natural characteristics. Its cultural, historical and social values andits nature provide Haliç a special identity. Being one of the oldest residence, existance ofmany elements of urban image in this area has played a great role on chosing of Haliç as asubject of this thesis.That the projects and the practises which had been made so far didn?t handle the subregiontotally and that the subject which constructions users didn?t comrehend the region did not takeplace of the surveys are thought as a lack of nessecity to be dealt with. Projects carried outpartially bring partial solution. Projects like cleaning Haliç, turning historical and industrialconstructions into cultural complex can make Haliç understandable physically, additionally,can give a chance to Haliç in order to change lovely place socio-pyschologically.This thesis which examines elements of urban image in concept of urban design andenvironmental psychology through all sides of Haliç Region includes originality because therehas been no other study done before like this subject. On the survey how users see the regionwas tested with questionare and mental map, so there is a survey carried out which users aretaken into account.The target, extent and methods of survey are explained in the introduction of survey havingfive sections.The second section containing the topic therotical frame is allocated to notional examination.In this section, firstly, the notions of environment and place which are continously changed bypeople, the most important element of urban environment are studied. The fact of urban imagewhich is effective on getting accostummed of cities is studied in term of not only visuality butalso perceptablity by users and identity of urban. Because of that in that section, urbanidentity and image are searched. The basic theoritical thesis about urban image ?Mental MapTheory? and ?Urban Image Theory? are examined throughout the thesis.In third section, location and historical process of Haliç, which is choosen as sample, has beenexamined. At the end of the section, the image elements of Haliç Region are evaluated by theview of urban planner from the context of ?Urban Image Theory?.The subject which Haliç Region is percieved by users is investigated in the forth section ofstudy. The image elements of the region and urban identity were tested by residents, workersand visitors in this area. Very important datas are obtained at the end of the questionarre.In the section of result and evaluation, the notional sections and other development sectionshave been obtained from this study.Urban image notion is a significant subject from the view of urban design on settlements orthe adaptation of traditional settlements to up-to-date situations. Instead of unquasified orunidentified places, places which are percieved physically, enjoyed and accepted sociopsycologicallymake the relation between users and city much stronger. To create newresidance for our time needs must be the basic target for protecting urban image andsupporting urban identity. By the enlightening of these ideas, the survey of Haliç Region as asubject of this thesis is thought as a subtitle for the next surveys. The shores, slopes, valleys,rivers and basins of Haliç are examined so that it can be source for every kinds of surveyabout this subject. It?s necessary to produce new solutions for Haliç Region where processesand changes steadily with different dynamics and studies must be done by supporting absulateparticipation. Because of the fact that how users percieve the region was examined and theregion was researched not only physically but also socio-psycologically multifeatured andunique survey is obtained.Key words;Urban identitiy, perception, urban image, Haliç Region, elements of urban image