Tez No	İndirme	Tez Künye	Durumu
127087	Bu tezin, veri tabanı üzerinden yayınlanma izni bulunmamaktadır. Yayınlanma izni olmayan tezlerin basılı kopyalarına Üniversite kütüphaneniz aracılığıyla (TÜBESS üzerinden) erişebilirsiniz.	Tarlabaşı bölgesinde yaşayan çocukların çevrelerini algılamaları ve değerlendirmeleri / Perception and evaluation of the environment of children live in Tarlabaşı Yazar:HÜSNİYE GÜNGÖR Danışman: PROF. DR. GÜLDEN ERKUT Yer Bilgisi: İstanbul Teknik Üniversitesi / Fen Bilimleri Enstitüsü / Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı / Şehir Planlama Bilim Dalı Konu:Şehircilik ve Bölge Planlama = Urban and Regional Planning Dizin:Kent merkezi = City center ; Kentler = Cities ; Çocuklar = Children ; İstanbul-Beyoğlu-Tarlabaşı = İstanbul-Beyoğlu-Tarlabaşı	Onaylandı Yüksek Lisans Türkçe 2002 106 s.
TARLABAŞI BÖLGESİNDE YAŞAYAN ÇOCUKLARIN ÇEVRELERİNİ ALGILAMASI VE DEĞERLENDİRMESİ ÖZET Çocuk, gelişimi içinde çevresi ile etkileşime girer ve oyun çocuk gelişiminde çok önemli bir unsurdur. Günümüzde kentler çocuklara oyun alanı sunmanın ötesinde de bir çok sorun yaratmaktadır. Yetişkinler kadar çocukların da kentlerdeki günlük yaşamları gittikçe zorlaşmaktadır. Günümüze değin sosyal bilimlerin bir çok alanı çocuklar ve mahalleleri konusuna değinmiştir. Planlama teorisi alanında çocuk konusunu ele alan çalışmalar genellikle açık alanları kullanımı ile ilgilenmiştir. Giderek kentlileşen bir dünyada çocukların karşı karşıya olduğu problemler şu şekilde sıralanmaktadır: 2025 'e gelindiğinde gelişmekte olan ülkelerde kentlerde yaşayan nüfus ikiye katlanarak 4 milyar olacaktır. Kentlerde yaşayanların 3'te l'i ya standartların altında konutlarda yaşamakta, ya da evsizdir. Birleşmiş Milletler İnsan Yerleşimleri Merkezi (Habitat) gelişmekte olan ülkelerdeki kent fakirinin 1 milyara ulaştığını tahmin etmektedir (Partnersips to Create Child Friendly Cities, 2001). Uluslararası Çocuk Hakları Sözleşmesi, Habitat Gündemi, İstanbul Deklarasyonu, çocuğun kentte karşılaştığı sorunlara yer veren ve onlara bu problemlerin çözümünde söz hakkı tanıyan önemli ve dönüm noktası sayılabilecek uluslararası sözleşmeler olarak karşımıza çıkmaktadır. Temelleri oldukça erken tarihlerde atılan Plan International, Birleşmiş Milletler Eğitim Bilim ve Kültür Örgütü, Birleşmiş Milletler Çocuk Fonu gibi kurumlar artık aynı zamanda dünyada çocuk dostu kentler yaratılması için projeler üreten ve çeşitli projeleri destekleyen kuruluşlardır. Kevin Lynch'in 1970'de başlattığı "Şehirlerde Büyümek" projesi, çocukların kenti algılamasını araştıran ve onları planlama ve uygulama aşamalarına katan dünya çapındaki ilk projedir. Bugün yürütülen bir çok projeye ilham kaynağı olmuştur. Türkiye de Birleşmiş Milletler üyesi bir ülke olarak uluslararası sözleşmelere taraftır. İstanbul+5 gibi oturumlar Habitat Gündemi'nin uygulama aşamalarını dünya çapında takip etmektedir. Çocuk dostu kentler yaratmak Türkiye için de artık bir zorunluluk olarak karşımıza çıkmaktadır. Kentin kendisi gibi merkezi alanı da kararlı bir şekilde değişim süreci içerisinde olan dinamik bir orgnaizmadır. Kentler, dolayısıyla kent merkezleri, yüzyıllar süren evrim sürecinde bugün metropol dediğimiz büyük kent formuna gelene kadar bir çok değişim yaşamışlardır. 2. Sanayi Devrimi 'nin doğrudan ve dolaylı etkileri sonucunda yaşama alanı olarak aktık merkezi değil de kent çeperini tercih eden toplum kesiminin kenti terk etmesi sonucunda, merkezler de kaderlerine terkedilmekte ve merkezlerde köhneleşme başlamakta ve çöküntü alanları ortaya çıkmaya başlamıştır. ıxBu alanlar çocukların kentlerde yüzyüze olduğu sorunların en çarpıcı bir şekilde karşımıça çıktığı alanlar olmaktardır. Şehircilik literatüründe 'slum' olarak tanımlanan bu çöküntü alanları, genellikle merkezi iş alanına bitişik/çok yakın değerli kent arazilerinde konumlanmaktadırlar ve 'slum' kavramı en genel anlamıyla, şehirlerin sosyal ve ekonomik açıdan kalkınma sürecine tam olarak entegre olamamış, gelişmemiş alanlarını ya da bölgelerini tanımlar. Tezin uygulama kışımın yapıldığı alan olan İstanbul'un Tarlabaşı bölgesi de bir slum, yani kent merkezindeki çöküntü alanlarından biridir. Tüm yönleriyle tanımı yapılan kent merkezindeki çöküntü alanlarının tüm fiziksel ve sosyal özellikleri Tarlabaşı 'nda da görülmektedir. Alan araştırmasının amacı, bu tez çalışmasının genel amaçlarına paralel olarak, Tarlabaşı 'nda yaşayan çocuklarla, buradaki sorunların belirlenmesine yönelik bir çalışma yapmaktır. Çocukların yaşam çevrelerini nasıl algıladıkları ve değerlendirdiklerini anlamak için araştırmada yöntem olarak, bu alanda yapılan uluslar arası çalışmalarda da olduğu gibi gözlem, görüşme ve anket teknikleri kullanılmıştır. Rakamsal verilerin sunulduğu tablo ve grafikler, araştırmanın sonuçları ile ilgili bir çok şey ifade etmektedir. Bu nedenle kalitatif verilerin değerlendirilmesine ayrı bir önem verilmiştir.
PERCEPTION AND EVALUATION OF THE ENVIRONMENT OF CHILDREN LIVE IN TARLABAŞI SUMMARY Up to now, many areas of social science interested in the subject of child and its neighborhood. The studies concerns the topic child usually takes place in the areas of habitat, ecology, development psychology, the socialization of childhood, sociology and the planning theory. The issue considered in the second part of this dissertation is the development of child with the matter of city and child. "From the point of view of the children and juveniles living in cities around the world, it is getting hard to use their locality safely and the sympathy felt for their quarter is decreasing day by day. For the last 20 years, this issue has attracted attention and quite a few studies have been done on it. In these works, it has mentioned commonly that the factors of these problems are the increase in street crimes and traffic on roads, vandalism and the damage and vanishing of public gardens, playgrounds and school gardens because of the neglecting and poor controlling of municipalities" (Gaster, 1991). Before the topic of city and child appeared in international agreements, just the topic of child had been the theme of many international associations and agreements. Especially after the First World War, lots of national and international organizations founded in order to help the children who had suffered from war. In the third part of this work, the ones important of being the first and the ones whose subjects of work transformed to the matter of city and child are being evaluated chronologically. Kevin Lynch, an eminent MIT-based urban planner, proposed a project on young adolescents' developing experience of the city in response to a meeting of UNESCO's new Man and His Environment Programme in Helsinki, Finland. Entitled initially "Children's Perception of the Environment," the project in time found funding from the National UNESCO Committees of Argentina, Australia, Mexico and Poland, have been carried on today as "Growing up in Cities" in many countries around the world has inspired a lot of studies. In Turkey, there has not been any completed works like that project yet, neither in national level nor in administrative provinces. However, the First Assembly of the Children of İstanbul, which was arranged in the leadership the Governor of İstanbul and The Foundation of the Children of Istanbul, seems as a noteworthy work. In recent times, especially after the Habitat II, in the literature of the West city planning, some expressions like "child friendly planning" and "child friendly cities" are being pronounced frequently. Now, many cities are producing new projects in XIorder to be child friendly and sharing their experiences by establishing networks with other cities. There is not only one description of what a child friendly city is and what it ought to be. In the different parts of the world like South America, Carribeans, Middle East and South Africa, West and Central Africa, East and South Africa, South Asia, East Asia, Pacific, East Europe, CIS and Baltic, many cities are building up child friendly projects. Fourth part of this study contains some examples of child friendly approaches from different parts of the world and the details of the workshop carried out by the Planning Department of the City of Rancho Cucamonga, USA and achieved by the participation of children. The problems of children as it is taken in all these researches and approaches are the followings: The increase in child crime, the child labor, the draw of children to drugs by cities, the exploit of child, street children, the deprivation of green areas and playgrounds in cities, etc. The most striking parts of the cities on this aspect are the 'slums' in the central. As a part of the society has begun to prefer suburbs instead of city center for living and has left the cities as a result of direct and indirect effects of Second Industrial Revolution, central areas have being left alone with their destiny, consequently -as TwichelPs (1953) phrase- these areas has become dilapidated and debris areas appear. As it is named in the city planning literature, these 'slums' generally locate in a very valuable city land, next to/so close to the central business district. This 'slum' term refers to -in general terms- the undeveloped areas or/and sections of the city that cannot be exactly integrated to the city's social and economic development process. Rothenberg (1967) lists the 'slum' inhabitants' characteristics like this: Have insufficient wealth. Their opportunity for action is limited. Do not have enough information about their alternatives. Face with discrimination on settlement issues as well as employment, education and politic influence. Do not have too many alternatives. Because they came to urban area from a poorer region, they do not think that their new conditions are the worst. The sixth part of this work is reserved for case study. Tarlabaşı, which is the area chosen for this research is also one of the slums, debris areas in the center of the city. All physical and social characteristics of debris areas, which were described in the fifth part, exist in Tarlabaşı. The objective of this research is, when presenting the child friendly cities as visions, to fulfill an environment perception and evaluation study aimed to designate the problems of this area, with the children living in Tarlabaşı. On this purpose, an inquiry study has been made with Tarlabaşı children going J«^ fourth class at primary school. This inquiry has two phases: The first phase.cor xn : the^factual questions in order to test the socio-economic status of the children. Filling this part needs the help of the families of the children. The second phase contains behaviour and attitude/opinion questions presented to be answered totally by the children on their owns. By these questions some datas such as the knowledge about city, the sence of belonging, the awareness of the problems and the relation/being united with the city/centre are tested. Xlll