Tez No İndirme Tez Künye Durumu
640411
Bazı herbıg Ae / Be yıldızlarının fotometrik ve X-ışın verilerine dayalı olarak incelenmesi / A study of some herbig Ae / Be stars on the basis of photometric and X-ray data
Yazar:ŞAKİR ŞENOL ŞAHİN
Danışman: DOÇ. DR. MESUT YILMAZ
Yer Bilgisi: Ankara Üniversitesi / Fen Bilimleri Enstitüsü / Astronomi ve Uzay Bilimleri Ana Bilim Dalı / Astronomi ve Uzay Bilimleri Bilim Dalı
Konu:Astronomi ve Uzay Bilimleri = Astronomy and Space Sciences
Dizin:Be yıldızları = Be stars ; Değişen yıldızlar = Variable stars ; Herbig-Haro yıldızları = Herbig-Haro stars ; Herbig-Haro yıldızları = Herbig-Haro stars ; X ışını = X ray
Onaylandı
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
148 s.
Bu tez çalışmasında, anakol öncesi (PMS) evrim aşamasında bulunan ve kendilerini oluşturan yıldızlar arası (karanlık) gaz bulutunun içerisinde kısmen veya tamamen gömülü durumda veya bu bulutsuların çok yakınlarında yer alan orta kütleli (çok azı F türünden, çoğunluğu B veya A tayf türünden; M < 10 Mʘ olanları) "ön yıldız" (proto yıldız) lar olarak tanımlanan Herbig Ae / Be (HAeBe) yıldızları (Herbig 1960) arasından seçilen bazı hedefler incelendi. Bu tür yıldızların çoğunda görülen ışık değişiminin fiziksel mekanizması kesin olarak anlaşılamamıştır ancak, çevresel proto-diskin yıldızı örtmesi sonucunda ortaya çıktığı düşünülmektedir ayrıca çevrelerindeki maddenin tayfları üzerindeki katkısından dolayı, doğru tayf türü analizleri de her zaman yapılamamaktadır. Bu yıldızların çoğu dahil oldukları bulut kompleksinin derinliklerinde gömülü olduğundan, optik bölgede sönümlemeye maruz kalabilirler (Herbig 1960; Finkenzeller ve Jankovics 1984; Waters ve Waelkens 1998). Özellikle kırmızı ve kırmızıöte bölgede gerçekleştirilen fotometrik gözlemler ile, çevresel bulut içerisinde gömülü olan bu PMS cisimlerin değişim doğası ve fiziksel yapıları ortaya çıkarılmaya çalışılmaktadır (örn. Herbst ve Shevchenko, 1999). Önceki çalışmalara ait fotometrik gözlem sonuçları, bu tür yıldızların kısa zaman (birkaç saat veya gün) ölçeklerinden, uzun zaman (birkaç ay) ölçeklerine kadar değişen sürelerde düzensiz yapıda ışık değişimlerinin olduğunu göstermektedir. Bu nedenle optik ışık ölçüm (fotometrik) yöntemiyle yapılan uzun süreli (en az birkaç yıl süreli) incelemelerle hedeflerin; saat, gün ve ay ölçekli olası değişimleri araştırıldı. Ayrıca, bazı üyeleri X-ışın bölgesinde ışınım yayan hedeflerin, Chandra uydusunun veritabanında bulunan yüksek zaman çözünürlüğüne sahip verisi ile çok kısa süreli (dakika mertebesindeki) değişimlerinin incelemesi de yapıldı. Seçilen hedeflerin olası dönemlilikleri literatür sonuçlarıyla karşılaştırıldı. Fotometrik ve X-ışın verisinin analizinden elde edilecek bulguların yıldız evriminin en az anlaşılabilen (anakol öncesi) safhasındaki bu gök cisimlerinin fiziksel yapılarını anlamaya ışık tutacağı düşünülmektedir. Bu sayede, gerek PMS yıldızların evrimleri hakkında gerekse çevresel maddenin fiziksel koşulları hakkında daha fazla bilgiye ulaşılacaktır.
In this thesis, some targets selected from the medium mass stars (very few of the type F, the majority of the type B or A in the spectrum and their mass with about M < 10 Mʘ ) which are in the Pre-Main Sequence (PMS) evolution phase and partially or completely buried in the interstellar (dark) gas cloud which are defined as proto-stars and named Herbig Ae / Be (HAeBe) stars (Herbig 1960) were examined. The physical mechanism of light variations seen most of such stars is not fully understood, but it is believed to occur as a result of the surrounding proto-disc covering the star, and due to its contribution on the spectra of the substance around them, accurate spectral type analyzes are not always possible. Since most of these stars are buried deep within the cloud complex they are involved in, they can be subjected to damping in the optical region (Herbig 1960; Finkenzeller and Jankovics 1984; Waters and Waelkens 1998). Especially with the photometric observations carried out in the red and infrared region, the variations nature and physical structures of these PMS objects buried in the environmental cloud are tried to be revealed (eg Herbst and Shevchenko, 1999). Photometric observation results from previous studies show that such stars have irregular light variations in the time ranging from short time (several hours or days) to long time (several months) scales. For this reason, with long-term (at least several years) examinations made with optical light measurement (photometric) method, the objectives are; possible variations of hour, day and month scale were also investigated, and some very short-term, minute-order changes were made with the high-resolution data in the database of Chandra satellite. Possible periodicity of the selected targets were compared with the results of the literature. The findings from the analysis of photometric and X-ray data are thought to shed light on understanding the physical structures of these celestial bodies in the least understandable (Pre-Main Sequence) phase of stellar evolution. In this way, more information will be obtained both on the evolution of PMS stars and on the physical conditions of the environmental matter.