Tez No	İndirme	Tez Künye	Durumu
597190		Geç Osmanlı dönemi İstanbul koruyucu sağlık kurumları ve Pendik Bakteriyolojihane-i Baytari yapıları koruma önerileri / Late Ottoman period İstanbul public health institutions and Pendik Bakteriyolojihane-i Baytari (Veterinary Bacteriology) buildings conservation proposals Yazar:SÜMEYYE GİDER Danışman: PROF. DR. ZEYNEP GÜL ÜNAL Yer Bilgisi: Yıldız Teknik Üniversitesi / Fen Bilimleri Enstitüsü / Mimarlık Ana Bilim Dalı / Rölöve-Restorasyon Bilim Dalı Konu:Mimarlık = Architecture Dizin:Koruma = Conservation ; Restorasyon = Restoration ; İstanbul = Istanbul ; İstanbul-Pendik = İstanbul-Pendik	Onaylandı Yüksek Lisans Türkçe 2019 360 s.
Koruyucu sağlık kurumları, 19. Yüzyıl sonlarında bütün dünyayı etkisi altına alan salgın hastalıklara karşı Osmanlı Devleti'nin bulaşıcı hastalıklarla mücadele politikasının bir sonucu olarak tesis edilmeye başlanmıştır. Çalışmada 1838 yılında oluşturulan Karantina Meclisi sonrasında, batıdaki bilimsel gelişmelere ve salgın hastalıkların seyrine paralel olarak kurulmaya başlanan koruyucu sağlık kurumları ele alınmıştır. Salgın hastalıkların bulunduğu ülkelerden gelenlerin karantina altına alındığı tahaffuzhaneler, hastalara ait eşyaların buhar kullanılarak dezenfekte edildiği tebhirhaneler, çiçek aşısı üretiminin yapıldığı telkihhaneler, kuduz aşısı ve tedavisinin yapıldığı Da'ülkelb Ameliyathanesi, bulaşıcı hastalıkların tahlil, teşhis ve tedavisi için bakteriyolojik araştırmaların, aşı ve serum üretiminin yapıldığı bakteriyolojihaneler ilk kez bu dönemde tesis edilmiş olan halk sağlığı kurumlarıdır. Bu sağlık kurumlarının bir kısmı zaman içerisinde kaybettikleri özgün işlevleri sonucu fonksiyonsuz kalarak yok olmuş, bir kısmı da farklı fonksiyonlarla hizmet vermeye devam etmiştir. İstanbul'da yer alan Osmanlı Dönemi koruyucu sağlık yapılarının günümüze ulaşan son örneklerinden birisi olan ve 1914 yılından beri aynı yerinde koruyucu sağlık hizmetini sürdüren Pendik Bakteriyolojihane-i Baytari binalarının, günümüzdeki adıyla Pendik Veteriner Kontrol Araştırma Enstitüsü binalarının, hazırlanan koruma projesi kapsamında tarihsel ve mekânsal analizlerle belgelenmesi yapılmıştır. Çalışmanın birinci bölümünde literatür özeti, tezin amacı ve hipotez açıklanmıştır. İkinci bölümde İstanbul'da yer alan koruyucu sağlık kurumları tarihsel gelişim ve mimari programı üzerinden genel hatlarıyla incelenmiştir. Üçüncü bölümde Pendik Bakteriyolojihane-i Baytari yapıları detaylı olarak incelenmiş, belgelemeleri yapılmış ve rölöve çizimleri hazırlanmıştır. Dördüncü bölümde rölöve çizimleri, yapılara ait tarihi fotoğraflar ve tarihsel araştırmalar ışığında restitüsyon önerisi geliştirilmiştir. Beşinci bölümde ise Pendik Bakteriyolojihane-i Baytari yapılarının geleceğe aktarılabilmesi için alınması gereken koruma önlemleri belirlenmiştir.
Public health institutions are founded as a result of the Ottoman Empire's policy to fight epidemic diseases that are affecting all parts of the world in 19th century. In the study public health institutions are examined chronologically that were established after the foundation of Quarantine Council in 1838 with parallel to course of epidemics and scientific development in the West. The Quarantine Stations (Tahaffuzhane) in where the passengers that were coming from infected regions kept in quarantine, Disinfection Stations (Tebhirhane) in where the infected clothes were disinfected using vapour pressure, Vaccination Laboratory (Telkihhane) which was producing smallpox vaccine, Rabies Laboratory (Da'ülkelb Ameliyathanesi) which was making rabies vaccine production and treatment, Bacteriology Institutes (Bakteriyolojihane) which was diagnosing the epidemic diseases and producing vaccines and serums are the first public health institutions that established at this term. Some of these health institutions fell out of use due to the loss of their original function and demolished, some of them have survived with changing functions. Pendik Bakteriyolojihane-i Baytari (Veterinary Bacteriology) Buildings with the current name Pendik Veterinary Control and Research Institute is the extant sample of these Ottoman health institutions in Istanbul which has been serving with its original function since 1915. These buildings are documented by historical and spatial analysis in the context of conservation project. In the first part of the study, literature abstract, aim of the thesis and hypothesis was explained. In the second section, public health institutions in Istanbul were generally analyzed in terms of historical development and architectural programs. In the third part, Pendik Bakteriyolojihane-i Baytari (Veterinary Bacteriology) Buildings were examined in detail, documented with the survey drawings. In the fourth part, restitution trial concluded by using the data obtained from historical documents and historical photographs of institute. And preventive precautions to be taken were introduced for the Pendik Bakteriyolojihane-i Baytari (Veterinary Bacteriology) Buildings, in the fifth section.