Tez No	İndirme	Tez Künye	Durumu
430549		İlm-i nücûm and its role in the Ottoman court during the eighteenth century / İlm-i nücûm ve onsekizinci yüzyılda Osmanlı sarayındaki rolü Yazar:REMZİ HAKAN KIRKOĞLU Danışman: DOÇ. DR. DERİN TERZİOĞLU SEZER Yer Bilgisi: Boğaziçi Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Tarih Ana Bilim Dalı Konu:Tarih = History Dizin:Astroloji = Astrology ; Mustafa III = Mustafa III ; Osmanlı Devleti = Ottoman State	Onaylandı Yüksek Lisans İngilizce 2016 186 s.
Bu tez özellikle III. Mustafa saltanatına (1757-1774) odaklanarak ilm-i nücûm'u (astroloji) ve Osmanlı saray dinamikleri bağlamında ilm-i nücûm pratiğini irdelemektedir. Kökleri önceki islami kültürlerde yer alan ilm-i nücûm uygulaması Osmanlı sarayında sultana ve maiyetine hizmet veren imparatorluğa özgü bir gelenekti. Öncelikle, bu çalışma astrolojik fikirlerin Osmanlı dünyasına aktarımını açıklamakta ve ilm-i nücûm'un Osmanlı bilginlerince nasıl ele alındığını incelemektedir. Çalışma Osmanlı astroloji yazınının ilm-i nücum'un ilmiye sınıfı uğraşıları içerisinde bütünleyici bir kısım oluşturduğunu açık şekilde ortaya koyduğunu vurgulamaktadır. İkinci olarak, bu tez, onsekizinci yüzyıl müneccimbaşısı Halil Efendi'nin ahkâm çalışmalarını inceleyerek, müneccimbaşının anlatımları ile saray hayatı çevresinde gelişen şartlar arasındaki içiçe geçen ilişkiye ışık tutmaktadır. Ahkâmların siyasete tabi olan yapısı, saray meselelerindeki kırılganlığa bakmamıza imkan sağlamaktadır. Aynı zamanda, Halil Efendi'nin tereke kayıtlarını inceleyerek, bir onsekizinci yüzyıl münecciminin entelektüel ilgilerini ortaya koymaya çalıştık. Bunun ötesinde, ahkâmların yapısının dikkatli biçimde bir düzene sokulmuş olmasında, aslında onların kozmolojik ifadelerle imparatorluk inşasında kullanıldığını anlamaktayız. Bu çalışma, politik astrolojinin, alışılmış görevlerinin dışında, özellikle büyük değişim ve belirsizlik zamanlarında daha etkin olduğunu ileri sürmektedir.
This thesis examines ilm-i nücûm (astrology) and its practice in the context of Ottoman court dynamics, particularly focusing on the reign of Mustafa III (1757-1774). With roots in earlier Islamicate cultures, practice of ilm-i nücûm was an imperial tradition of service to the sultan and his close entourage in the Ottoman court. Firstly, the present study explains the transmission of astrological ideas to the Ottoman realm and investigates the reception of ilm-i nücûm by Ottoman scholars. It emphasizes that Ottoman astrological literature explicitly demonstrates that ilm-i nücûm was an integral component in the preoccupations of the ilmiye class. Secondly, this thesis, by investigating the ahkâm works of an eighteenth-century chief-müneccim, Halil Efendi, sheds light on the intertwined relationship between his narratives and prevailing conditions in and around court life. The politically subordinate nature of ahkâm texts provides another look into the vulnerabilities of courtly issues. Meanwhile, we attempted to reconstruct intellectual interests of an eighteenth-century müneccim investigating his estate in the registers. Furthermore, we find that the neatly formatted framework of ahkâms was in fact used in service of the construction of the imperial edifice in cosmological terms. Apart from its routine functions, political astrology, this study argues, has been especially influential during times of major change and uncertainty.