Tez No İndirme Tez Künye Durumu
432563
TÖB-DER ve sol siyaset / TÖB-DER and left-wing politics
Yazar:GÜLÇİN KARABAĞ
Danışman: DOÇ. DR. İSMET AKÇA
Yer Bilgisi: Yıldız Teknik Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı / Siyaset ve Uluslararası İlişkiler Bilim Dalı
Konu:Siyasal Bilimler = Political Science
Dizin:Sendikalar = Unions ; Sol ideolojiler = Left ideologies ; TÖB-DER = TÖB-DER ; Örgütlenme = Organization ; Öğretmenler = Teachers
Onaylandı
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
152 s.
12 Mart 1971 Darbesi sonrasında 1961 Anayasası'nda yapılan değişiklik uyarınca memurların grevsiz ve toplu sözleşmesiz sendikalaşma hakları geri alınmıştır. Bunun üzerine öğretmenler 1965'te kurulan Türkiye Öğretmenler Sendikası'nın kapatılması ihtimalini öngörerek dernek çatısı altında örgütlenmeye karar vermiştir. 3 Eylül 1971 tarihinde TÖS kadroları tarafından Türkiye Öğretmenler Birliği (TÖB) kurulmuştur. 24 Aralık 1979 tarihine kadar faaliyet gösteren TÖB-DER Türkiye solunun en parçalı ve kitlesel olduğu 1970'lerin, üye sayısı, yaygın örgütlenmesi ve faaliyetleriyle siyasal anlamda en etkili meslek örgütlerinden biri olmuştur. Bu çalışmada meslek örgütü siyaset ilişkisi üzerinden TÖB-DER'in örgütsel yapısının içine bakarak dönemin sol siyasi parti ve gruplarının TÖB-DER içerisindeki mücadelelerini açığa çıkarmak amaçlanmaktadır. TÖB-DER'in özellikle olağan ve olağanüstü kongre süreçleri ve kongreler arasındaki dönemlerdeki gruplar arası çatışma hatları üzerinde durularak örgüt içindeki sol gruplar arası mücadele arşiv malzemesi, anılar ve kişisel tanıklıklar kullanılarak irdelenmeye çalışılacaktır. TÖB- DER'in öğretmen örgütlenmesi hareketi tarihinde bir süreklilik içerisinde anlaşılabilmesi için 1908'den 27 Mayıs 1960'a ve 1960'lar TÖS olmak üzere öğretmen örgütlenmesi hareketi üzerinde kısaca durulacaktır. TÖB-DER içerisindeki gruplar arası mücadele açısından temel tartışma bir meslek örgütü olarak TÖB-DER'in toplumsal mücadeledeki yeri ve işlevi ve bunun üzerinden siyasal alanla ve sol siyasi parti ya da gruplarla kurduğu ilişkidir. Bu tartışmada 'siyasi partilerden örgütsel bağımsızlık' ilkesi önemli bir yerde durmaktadır. Bahsi geçen tartışmanın zemini oluşturduğu bir ortamda 1970'ler sol grupları arasındaki tartışma hatlarının TÖB-DER içerisinde de sürdüğü net bir biçimde görülmektedir. Anahtar Kelimeler: Meslek örgütü, kitle örgütü, sendika, öğretmen örgütlenmesi, sol siyaset, örgütsel bağımsızlık, örgüt içi bölünme.
In the aftermath of the coup d'etat of March 12, 1971, state employees' right to unionize without strike and collective contract, which had been introduced by the 1961 Constitution, was taken back. Having foreseen the probable closure of their union, Turkish Teacher Union (TÖS), which was established in 1965, the unionists decided to get organized under an association and established the Turkish Teacher Association (TÖB-DER) on September 3, 1971. TÖB-DER remained active until December 29, 1979 and was one of the politically most influential professional bodies given the number of its members, its wide base and its activities throughout the 1970s, when Turkish Left was in its strongest but most fragmented state. This thesis aims at revealing the struggles of left-wing parties and groups within TÖB- DER by analyzing its organizational structure in terms of professional body - politics relations. These struggles will be examined by mainly focusing on inter-group conflicts in the course of ordinary and extraordinary convention processes through primary resources, memories and personal witnesses. In order to understand TÖB- DER within the context of organization of teachers in Turkey, there will be a brief take on this organization in two periods: 1908 - 1960 period (1) and the period of TÖS in the 1960s (2). The main debate with respect to inter-group struggles within TÖB-DER is concerned with its role and function in social struggles and thereby its relationship with the political sphere as well as left-wing political parties and groups. In this debate, the principle of "organizational independence from political parties" is crucial. In a political atmosphere that underpins the mentioned debate, TÖB-DER clearly became an arena of struggle for the left-wing groups of the 1970s. Keywords: Professional body, mass organization, union, teacher organization, leftwing politics, organizational independence, intra-organizational fragmentation