Tez No İndirme Tez Künye Durumu
532259
Eski Uygur Türkçesi metinlerinde organ adları / Names of organs in old Uyghur Turkic texts
Yazar:BOTAN CUDİ EKMEN
Danışman: DOÇ. DR. MURAT ELMALI
Yer Bilgisi: İstanbul Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
Konu:Türk Dili ve Edebiyatı = Turkish Language and Literature
Dizin:Adlar = Nouns ; Eski Uygur Türkçesi = Old Uighur Turkish ; Organ adları = Names of organs ; Söz varlığı = Vocabulary
Onaylandı
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
340 s.
Organ adları, bir dilin anlaşılmasında ve bir dilin tarihî seyrinin ortaya konulmasında oldukça değerli ipuçları veren söz varlığı unsurlarıdır. Bu bakımdan, organ adlarını Eski Uygur Türkçesinde incelemek ve çeşitli yönlerini ortaya koymak büyük önem arz etmektedir. Türk dilinde genel olarak organ adlarıyla ilgili bazı çalışmalar bulunmaktadır. Bunların bazısı organ adları üzerineyken bazısı da tıp terimleri ana başlığı altında alt başlık olarak organ adlarının incelenmesi üzerinedir. Bizim çalışmamızı farklı kılan en önemli unsur, çalışmanın alanının yalnızca tıp veya sağlık metinleri ile sınırlı kalmaması, iki yüzü aşkın Eski Uygurca kaynağın incelenip taranması ve organ adlarının çeşitli yönlerden açıklanmaya çalışılmasıdır. Ayrıca Eski Uygur Türkçesi alanında "organ adları" temeline dayandırılarak oluşturulmuş ilk çalışmalardan biri olma özelliğine sahiptir. Çalışmanın giriş bölümünde konu, amaç ve yöntem gibi genel konular üzerinde durulmuş ve incelenen Eski Uygur Türkçesi külliyatı hakkında genel bilgiler verilerek taranan metinler listelenmiştir. Giriş bölümünden sonra Uygurların tarihi üzerinde durulup Eski Uygur külliyatı hakkında bazı detaylı bilgiler verilmiştir. Bir sonraki bölümde organ adları ile ilgili bazı tanımlar ve sınıflandırmalar yapılmıştır. Sınıflandırılarak incelenen organ adları, maddeler halinde ele alınmıştır. Organ adlarının tanımları yapılıp köken ve etimolojileri hakkında bilgiler sunulmuş ve çağdaş lehçelerde ne şekillerde yaşadığı gösterilmeye gayret edilmiştir. Tespit edilen organ adlarıyla ilgili çeşitli (temel anlam, metaforik vb.) örnekler verilerek, ihtiyaç duyulduğu takdirde bazı organ adlarıyla ilgili farklı çıkarımlarda bulunulmuştur. İkilemeler, deyim ve atasözlerinde yer alan organ adlarıyla ilgili de örnekler verilmiştir. Bununla birlikte çalışmanın sonunda söz varlığını ortaya koymak amacıyla "Organ Adları Dizini" oluşturulmuştur. Sonuç kısmında ise yapılan incelemelere dair bazı değerlendirmelerde bulunulmuştur.
The names of organs are the elements of the vocabulary that give valuable insights in order to understand a language and reveal its history. In this regard, examining and revealing in its various aspects the names of organs in Old Uyghur Turkic, is of great importance. Generally there are some studies about the names of organs in Turkish language. Some of these are about organ names, while others are about the examination of organ names as subtitles under the main heading of medical terms. The most important element that makes our work different is that the field of study is not only limited to medical or health texts, but it also takes in consideration, examines and screens over two hundred Old Uyghur sources, moreover it has been tried to reveal the names of organs in various ways. This is also one of the first studies based on "names of organs" in the field of Old Uyghur Turkic. In the introduction of the work, general topics such as subject, purpose and method are emphasized and the scanned texts are listed by giving general information about the reviewed Old Uyghur Turkish corpus. After the introduction, pieces of detailed information about the Old Uyghur corpus are presented referring to the Uyghur history. In the next chapter some definitions and classifications about organ names are made. The names of the organs which are classified and examined are divided in articles. Definitions of the names of organs are given, information on origins and etymologies is presented and efforts are made in order to show how they still live in contemporary dialects. By giving various examples (basic meaning, metaphorical, etc.) of the identified names of organs different inferences about the names of certain organs is made, if needed. Examples concerning the names of organs in the propositions, idioms and proverbs are given. Besides, at the end of this work, "Index of the Names of Organs" is constituted in order to reveal the vocabulary we worked on. In the conclusion part, some evaluations about the researches are made.