Tez No	İndirme	Tez Künye	Durumu
470500		Yükseköğretim stratejileri ve akademisyenlik mesleğinin değişimi: Sosyal bilimler örneği / Higher education strategies and the changing academic profession: Case of social sciences Yazar:SELİN ATALAY Danışman: PROF. DR. HALE OKÇAY Yer Bilgisi: Ege Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Sosyoloji Ana Bilim Dalı / Genel Sosyoloji ve Metadoloji Bilim Dalı Konu:Eğitim ve Öğretim = Education and Training ; Sosyoloji = Sociology Dizin:Akademisyenler = Academicians ; Emek süreci = Labour process ; Mesleki gelişme = Professional development ; Meslekler = Occupations ; Sosyal bilimler = Social sciences ; Strateji = Strategy ; Strateji belirleme = Strateji definition ; Taylorizm = Taylorism ; Yükseköğretim = Higher education ; Yükseköğretim politikaları = Higher education policies	Onaylandı Doktora Türkçe 2017 461 s.
Çalışma, Humboldt tipi üniversiteden, Amerikan modeli üniversiteye geçişte, akademik emek sürecinde yaşanan değişimler sonucunda, akademisyenlerin proleterleşme eğilimi gösterip göstermediklerini sorgulamaktadır. Kapitalizmin neoliberal ideolojisi çerçevesinde, yükseköğretim metalaşırken, küresel bir yükseköğretim piyasası ortaya çıkmaktadır. Bu sürecin ülkemizdeki yansımaları, 1981 yılında YÖK'ün kuruluşu ile varlık kazanan vakıf üniversiteleri ile birlikte devlet üniversitelerinde yeni kamu yönetimi anlayışının işlerlik kazanması temelinde ortaya çıkmaktadır. Bu gelişmeler ışığında Türkiye'de akademik emek sürecinde yaşanan değişimleri, akademisyenler temelinde açıklama ve anlama çabasına yönelik olarak, İstanbul ve İzmir illerinde, A,B,C ve D tipi olarak analiz edilen 17 farklı devlet ve vakıf üniversitesinde çalışmakta olan 28 öğretim üyesi ile derinlemesine görüşme gerçekleştirilmiştir. Araştırma sonucunda, iki temel akademik faaliyet olan ders verme ve araştırma sürecinde, bir emek potansiyeli olan emek gücünün emeğe dönüşümünde izlenilen verimlilik stratejileri temelinde örgütlenmekte olduğu görülmüştür. Akademisyenlerin, dış ve iç emek piyasası yoluyla; derslerin ve araştırma sürecinin standartlaştırılması; akademik emek sürecinde tasarım ve uygulamanın birbirinden ayrılması; performans denetimi; teknolojik denetim; akademik teşvik gibi ödül mekanizmaları ile yoluyla kontrol altına alınılmaya çalışıldığı belirlenmiştir. Bu çerçevede akademik işin artan bir şekilde güvencesizleştiği, akademik emeğin yeri doldurulabilir parçalara indirgendiği ve değersizleştiği ortaya koyulmuştur. Mesleğe girişin ALES ve yabancı dil sınavı gibi sınavlar yoluyla standartlaştırıldığı, akademik emeğin vasıflarının, Power Point, veri analiz programları gibi teknolojik gelişmelere bağımlı bir hale geldiği ve böylelikle vasıf kaybının söz konusu olduğu görülmüştür. Kontrole karşı ortaya çıkan karşı koyma örüntülerinden sendikalaşma şeklindeki örgütlü kolektif karşı koyma çabalarının başarısızlıkla sonuçlanmış olması söz konusudur. Bu temelde araştırma kapsamında akademik emeğin proleterleşme eğilimi gösterdiği belirlenmiştir.
This dissertation is aiming to see whether academics are going through a proletarianization process while the Humboltian University is being replaced by the American model throughout the globe. While higher education is being commodified through neoliberal ideology of capitalism, a global higher education market is being formed. The reflection of these developments in Turkey are, the establishment of YÖK in 1981 which gave way to foundation universities and the restructuring of public universities via new public management policies. In the light of these developments, in-depth interviews with 28 faculty members from 17 different universities differentiated as A, B, C and D type, located in Istanbul and Izmir have been conducted, in an effort to understand and explain the changes in academic labor process in Turkey. Research has shown that, two basic academic activities which are teaching and research are being organized on the basis of efficiency principals in transforming labor power to labor. Academics are being controlled by, inner and outer labor market; standardization of teaching and research; separation of conception and execution in academic labor process, performance control, technological control and reward incentives like 'academic incentives'. In this regard, it has been seen that, academic work is becoming increasingly precarious, academic labor reduced to easily interchangeable units and being degraded. The fact that, career entrance is being standardized by exams such as ALES and language exam; academic skills are being tied to technological developments such as Power Point and data analysis programs and there is a deskilling of academic labor have also been identified. Attempts for resistance towards control, such as unionization as organized collective resistance have failed. In these regards, it has been seen that academic labor is going through a proletarianization process.