Tez No	İndirme	Tez Künye	Durumu
681350		Kosova vilayetindeki vakıflar / The waqfs in the vilayet of Kosovo Yazar:FAHRI AVDIJA Danışman: PROF. DR. MAHİR AYDIN Yer Bilgisi: İstanbul Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Tarih Ana Bilim Dalı / Yakınçağ Tarihi Bilim Dalı Konu:Tarih = History Dizin:Kosova = Kosovo ; Osmanlı Devleti = Ottoman State ; Osmanlı Dönemi = Ottoman Period ; Para vakıfları = Money foundations ; Vakıflar = Foundations	Onaylandı Doktora Türkçe 2021 237 s.
Bu çalışmada Osmanlı döneminde 1800-1912 yılları arasında Kosova'da kurulan vakıflar ele alınmıştır. Kosova'daki vakıfların kurulması, Osmanlıların bölgeye gelişine kadar uzanmaktadır. Vakıflar sadece Osmanlı kültürünün yayılmasında değil, Balkan halklarının İslamlaştırılmasında da önemli bir rol oynamıştır. Arnavutların İslam'a geçmesiyle birlikte vakıfların sayısının da arttığı bilinmektedir. Kosova'daki vakıflar, din ve eğitim kurumların yanı sıra sağlık ve diğer tüm sosyal kurumlarını desteklemiştir. Bugüne kadar konuyla ilgili somut bir araştırma yapılmış olmamasına rağmen, yapılan bazı araştırmalara göre bugün Kosova'da başta ibadet yerleri olmak üzere eğitim ve ticaretle alakalı, sosyal, askerî ve sivil 224 adet Osmanlı mimari eserinin var olduğu bilinmektedir. Yıkılmış vakıflarla beraber ise 300'den fazla Osmanlı eserinin olduğu tahmin edilmektedir. Bu tezin temel amacı, Balkan Yarımadası'ndaki en önemli vilayetlerden biri olan Kosova'da 1800-1912 yılları arasında kurulan vakıfları ve faaliyetlerini incelemektir. Bu amaçla padişahların, devlet adamlarının ve din adamlarının hatta reayanın kurduğu vakıflar tespit edilerek üzerinde çalışılmıştır. Araştırmamızdan hareketle Osmanlının Kosova'ya ilk gelişinde vakıfların genellikle sultanlar tarafından kurulduğunu söyleyebiliriz. Ancak son dönemde vakıfların daha çok yerli ayanlar ve reaya tarafından kurulduğu görülmektedir. Padişah ve ayanların vakıfları büyük külliyelerden oluşurken reayanın vakıfları genellikle çeşme ve dükkân gibi küçük vakıflardan oluşmaktadır. Pek çok ülkede olduğu gibi Kosova'da da cami ve medrese gibi toplumsal fayda esaslı kuruluşların yanı sıra maddi gelir getiren vakıfların da kurulduğu görülmektedir. Aşağıda göreceğimiz üzere gelir getiren kuruluş olarak en çok dükkânlar ve para vakıfları kurulmuştur.
This study examines the waqfs established in Kosovo at the end of the Ottoman era, from 1800 to 1912. The setting up of waqfs in Kosovo dates from the arrival of the Ottomans. Waqfs played a significant role not only in the expansion of Ottoman culture, but also in the Islamization of the Balkan peoples. The number of foundations increased following the conversion of Albanians to Islam. Besides providing health care, basic infrastructure, employment opportunities, food for the hungry, the waqf has also supported the education and religious sectors. Although there has not been any concrete research on this topic to date, according to some research, we know that there are 224 Ottoman waqfs in Kosovo today, including places of worship, education, trade, social, military and civil. However, it is estimated that there are over 300 waqfs in addition to the ones that have been destroyed. The main purpose of this thesis is to examine the foundations set up between 1800 -1912 and their activities in Kosovo, one of the largest provinces of the Balkan Peninsula. For this purpose, the waqfs established by the sultans, statesmen, clergy and even the common people were determined and studied. According to our research, one may say that with the arrival of the Ottomans in Kosovo, the first waqfs were created by the sultans. However, in the latter period, we see that the foundations were established primarily by local administrators and ordinary people. While the waqfs of sultans and statesmen consisted of large complexes, the waqfs of ordinary people tended to consist of small foundations such as fountains and shops. Besides the construction of mosques and madrasas, one very important thing was the creation of waqfs which also provide material income. As we shall see below, the most established foundations that generate income were stores and monetary foundations.