|
Bu çalışmada ?II. Meşrutiyet Dönemi Fikir Hareketleri ve Türk Edebiyatına Yansımaları? konusu işlenmiştir.Çalışma, Giriş, I. Bölüm, II. Bölüm, Sonuç bölümleri olmak üzere dört bölümden oluşmaktadır.Giriş kısmında II. Meşrutiyet Döneminin şekillendiği dönem olan Balkan Savaşlarına kadar olan dönemin genel tarihî, siyasi, askerî ve toplumsal zemini hakkında bilgi verilmiştir. Bu bilgiler edebi eserin dönemin şarlarının da gözetilerek değerlendirilmesi ve anlamlandırılması açısında çok önemlidir. Zira bu dönemde tamamen sosyal temaların işlenmiştir.Birinci bölümde II. Meşrutiyet Dönemindeki Osmanlıcılık, İslâmcılık, Batıcılık, Türkçülük fikir hareketlerinin tarihi seyri ve gelişimi hakkında bilgi verilmiştir.II. Bölüm, ?II. Meşrutiyet Dönemi Fikir Hareketlerinin Türk Edebiyatına Yansımaları? adını taşmaktadır. Çalışmamızın odak noktasını oluşturmaktadır.Osmanlıcılık, ilk sırada ele alınan, edebiyatımıza yansımalarına değinilen bir fikir hareketidir. Osmanlıcılık düşüncesi içerisinde Süleyman Nazif vurgulanmıştır. Osmanlıcılık düşüncesine bağlı kalanlar ile diğer fikir hareketlerini savunanlar arasındaki fikir çatışmalarına değinilmiştir. Osmanlıcılık düşüncesinin II. Meşrutiyet döneminde alçalan bir değer olarak görüldüğü ve çok silik bir fikir hareketi olduğu sonucuna ulaşılmıştır.İslâmcılık, edebiyatımıza yansımalarını ele aldığımız ikinci fikir hareketidir. Bu bölümde önce dönemin İslâmcı olarak nitelendirilebilecek dergileri hakkında bilgi verilmiştir. Bu dergilerden önemle incelediğimiz Sırat-ı Müstakim(Sebilü'r-reşad) ve Volkan'dır. İslâmcılık fikir hareketi çerçevesinde İstiklâl Marşı şairimiz Mehmet Akif Ersoy ayrıntılı olarak ele alınmıştır. Mehmet Akif Ersoy'un fikirlerinin tahlilinde şiirlerinin toplanmış olduğu ?Safahat? adlı eseri esas alınmıştır. Bu eser temalandırılarak anlamsal tahlil metodu uygulanmıştır. Mehmed Akif Ersoy çevresinde Mehmed Şemsettin Günaltay, Babanzade Ahmet Naim gibi şahsiyetler ve eserleri de ele alınmıştır. İslâmcılık fikir hareketlerinin diğer fikir hareketleriyle ilişkileri hakkında bilgi verilmiştir. Sonuç olarak İslâmcılık fikir hareketinin Türkçülükten sonra en baskın fikir hareketi olduğu kanısına varılmıştır.Batıcılık, üçüncü sırada edebiyatımıza yansımaları açısından ele alınmıştır. Batıcılık fikir hareketinin önemli yayın organı İçtihad hakkında bilgi verilmiştir. Batıcılık konusunda Tevfik Fikret ve Abdullah Cevdet merkez şahsiyet olarak seçilmiştir. Bu iki şahsiyetin çevresinde diğer şahsiyetlere de değinilmiştir. Batıcılık düşüncesinin cumhuriyet felsefesine etkileri üzerinde durulmuştur. Çok fazla ilgi görmese de Batıcılık fikri bünyesinde Sosyalizm, Adem-i Merkeziyet ve Teşebbüs-i Şahsi hakkında da bilgi verilmiş Prens Sabahattin'in görüşlerinden bahsedilmiştir. Batıcılık düşüncesinin özellikle İslâmcılık düşüncesiyle çatışan yönleri her iki fikir hareketi bağlamında da ele alınmıştır. Sonuç olarak ilerleme ve yenilikleri takip etme anlamında tüm fikir hareketlerinin temsilcilerinin aynı düşüncede olduğu fakat Batı'nın hars(manevi kültür)'ından yararlanma anlamında ayrılıkların ortaya çıktığı görülmüştür. Batının Ziya Gökalp'ın deyimiyle sadece medeniyetinin(maddi kültür) yararlı olabileceği kanısına varılmıştır.Türkçülük fikir hareketi dördüncü sırada ele alınmış olup II. Meşrutiyet Dönemine damgasını vuran fikir hareketidir. Özellikle II. Meşrutiyetin ilanı sonrasında Osmanlı Devleti içindeki Müslüman unsurların bile isyan etmesiyle birlikte Türkçülük tek kurtuluş yolu olarak görülmeye başlanmıştır. Balkan Savaşları sonunda ise İttihad ve Terakki Partisinin de resmi ideoloji olarak Türkçülüğü benimsemesi sonucu Türkçülük hızla yükselen bir değer konumuna geçmiştir.Bu bölümde öncelikle Türkçülüğün doğuşu, gelişimi ve gereği üzerinde durulmuş daha sonra diğer fikir hareketleriyle münasebetlerine değinilmiştir. Türkçülük fikir hareketinin siyasi, ilmî ve edebî öncüleri hakkında bilgi verilmiştir. Hakkında bilgi verilen şahsiyetler şunlardır: Yusuf Akçura, İsmail Gaspirinski, Ahmet Ağaoğlu, Mehmet Emin Resulzade, Ziya Gökalp, Mehmet Emin Yurdakul, Ali Canip Yöntem ve Ömer Seyfettin. Daha sonra Türkçülük hareketinin öncüsü ve destekleyicisi olan dernek ve dergilere yer verilmiştir.Türkçülük fikrinin Türkiye'deki en önemli ideologu olan Ziya Gökalp ve Fikirleri ?Bir Fikir, İdeal Adamı ve Edebî Şahsiyet Olarak Ziya Gökalp? adlı bölüm altında incelenmiştir. Bu bölümde Ziya Gökalp'ın 1918 senesinde yazdığı Türkleşmek, İslâmlaşmak, Muasırlaşmak adlı eseri esas alınmıştır. İlerleyen bölümlerde Ziya Gökalp'ın şiirleri de müstakil olarak incelenmiştir.Ömer Seyfettin, ?Kısa Ömür ve Büyük İdealler? başlığı altında müstakil olarak işlenen şahsiyetlerdendir. Ömer Seyfettin'in hikâyeleri ve şiirleri de ayrı başlıklar altında diğer bölümlerde işlenmiştir.Roman ve hikâye türünde Türkçülük fikrinin yansımaları adı altında Müfide Ferid Tek'in Aydemir'i; Halide Edip Adıvar'ın Yeni Turan'ı; Ahmet Hikmet Müftüoğlu'nun Gönül Hanım romanı ve Çağlayanlar adlı hikâye kitabının incelenmesinin yanı sıra Ömer Seyfettin'in konumuzla ilgili hikâyeleri de tahlil edilmiştir.Türkçülük Fikrinin şiirlere yansıması konusunda da Ziya Gökalp, Mehmet Emin Yurdakul, Ali Canip Yöntem ve Aka Gündüz(Enis Avni)'ün konumuzla ilgili şiirleri incelenmiştir.Sonuç bölümünde ise fikir hareketlerinin edebiyatımıza yansımasından edinilen izlenimler dile getirilmiştir. Edebi eserlerden ve diğer yararlanılan kaynaklardan çıkarılan sonuçlar çerçevesinde dönemin genel bir değerlendirilmesi yapılmıştır.
|
|
This study deals with the subject of ?Idea Movements in the Second Constitutional Monarchy Era and their Influence on Turkish Literature.?This study encompasses Introduction, Chapter I, Chapter II, Conclusion.Introduction gives information about general history, political, military and social background of the period that took place until Balkan Wars, which constitute the time period of the formulation of II Constitutional Monarchy Era. This information is important because a literary work should be evaluated and given importance to against the background of the conditions of the time when it was written. The works of this time mainly bring forward social themes.Chapter I gives information about historical process and development of the Ottoman, Islam, West, Turkism idea movements in the second Constitutional Monarchy Era.Chapter II bears the title ??Idea Movements in the second Constitutional Monarchy era and their Influence on Turkish Literature.? It is the focus point of this study. Firstly, this chapter analyses the influence of one of the contemporary idea movements, Ottomanism, on our literature. In the Ottomanism Süleyman Nazif is focused. A great attention is also given to the ideological conflicts between those who are connected to Ottomanism and those who support the other idea movements. It is concluded that Ottomanism can be regarded as a descending concept during II Constitutional Monarchy Era.Islamism is the second movement that this study scrutinises in terms of its influence on our literature. Firstly, this chapter gives information about the contemporary periodicals that can be called Islamic. They are Sırat-ı Müstakim (Sebilü?r-reşad), Beyanü?l-Hak and Volkan. The author of the National Hymn, the poet Mehmet Akif Ersoy is analysed in details in the Islamism frame. During the analysis of Mehmet Akif Ersoy?s ideas, his work ?Safahat?, in which his poems are collected, was taken as a basis. This work was scrutinised in a thematic and semantic approach. The works of such writers as Mehmet Şemsettin Günaltay and Babanzade Ahmet Naim are also analysed as the ones who were close to Mehmet Akif Ersoy. There is also information related to the relationship between the Islam idea movement and the other movements. It is concluded that Islamism is the second most powerful idea movement after Turkism.Westernism takes place as the third movement that affected our literature. This chapter gives information about important periodical pertaining to Westernism, İçtihad. Tevfik Fikret and Abdullah Cevdet are selected as the centre identities in terms of West idea. The other people around these two writers are also analysed. There is also an analysis of the influence of West ideas on the philosophy of the republic. Despite the fact that they did not get much interest, such movement as Socialism, decentralization and İnitiative are described as the components of the West ideas. Prince Sabahattin?s ideas are foregrounded. The West idea movement did not overlap with Islam idea movement and the conflict between the two is analysed in terms of both sides. As a conclusion, it is seen that the representatives of all idea movements have the same opinion related to development and the following of the innovations. However, it is observed that they differ in terms of the use of the benefits of the West culture (spiritual culture). As Ziya Gökalp states, it is concluded that the West can be beneficial in terms of civilisation (materialistic culture).Turkism idea movement is analysed as the fourth movement and it is the most important movement in II Constitutional Monarchy period. After the announcement of the II Constitutional Monarchy, even the Muslim elements of the Ottoman Government started protesting. Because of this Turkism became the only solution. At the end of Balkan Wars İttihad and Terakki Party affirms Turkism as their official ideology. As a result of this, Turkism became an ascending concept.This chapter firstly analyses the origin, development and importance of Turkism and then gives information about its relations with other movements. There is also information about the political, scientific and literary pioneers of Turkism. They are Yusuf Akçura, İsmail Gaspirinski, Ahmet Ağaoğlu, Mehmet Emin Resulzade, Ziya Gökalp, Mehmet Emin Yurdakul, Ali Canip Yöntem and Ömer Seyfettin. Then, there is information about the associations and periodicals that were the pioneers and supporters of Turkism.Ziya Gökalp, the most essential Turkism leader in Turkey, and his ideas are scrutinised under the heading ?Ziya Gökalp as One Idea, a Man of the Idea and Literary Identity.? This chapter takes as its basis Ziya Gökalp?s work named ?Becoming Turkish, Islamic, Developed (Türkleşmek, İslâmlaşmak, Muasırlaşmak) written in 1918. In the succeeding chapters Ziya Gökalp?s poems are analysed separately.Ömer Seyfettin is one of the identities who are scrutinised separately under the heading of ?A Story Teller of a Short Life and Big Ideas.? Ömer Seyfettin?s stories and poems are also analysed in other chapters under separate headings.The influence of Turkism on novels and stories is analysed in Aydemir by Müfide Ferid Tek, Yeni Turan by Halide Edip Adıvar, Gönül Hanım and the story book Çağlayanlar by Ahmet Hikmet Müftüoğlu. There is also an analysis of Ömer Seyfettin?s stories related to this topic.Ziya Gökalp, Mehmed Emin Yurdakul, Ali Canip Yöntem and Aka Gündüz?s (Enis Avni) poems are analysed in terms of the influence of Turkism on the poetry.The conclusion part includes the impressions related to the influence of the idea movements on our literature. There is also a general evaluation of the period brought forward by the literary works and the conclusion of the other resources.This study is prepared around the concepts of Ottomanism, Turkism, Islamism, Westernism, freedom, equality, brotherhood, justice, legitimacy, constitutional monarchy, law, imperialism, East-West conflict, culture, Enlightenment, liberation solutions, decentralization, stress on individuality. |
