Bu araştırmada Osmanlı Devleti'nde 0 - 12 yaş arası çocukların eğitimi ve sosyal hayatları klasik ve ağırlıklı olarak modern dönem içinde olmak üzere incelemeye çalışıldı. Aynı zamanda çocuk edebiyatı, çocuklarla ilgili yayın hayatı, gazete ve dergileri de kapsayan bir literatür çalışması yapıldı.Osmanlı'da Fatih Sultan Mehmet'in ilk olarak açtığı sıbyan mektepleri eğitim açısından tek ilköğretim kurumuydu. 1850'lere kadar bu okul tek başına ilköğretimi yürüttü. Tanzimat'tan sonra ise ilköğretim kurumları İbtidai'lerle yenilenmeye çalışıldı ve ilköğretimde ikili bir dönem başladı. Bu cumhuriyetin ilanına kadar devam etti. Her ne kadar yetersiz olsa da eğitimde en ciddi adımlar Tanzimat'tan sonra atılmış, Batılılaşma süreciyle birlikte çocuğun sosyal yaşantısında büyük değişiklikler olmuştur. Osmanlı Devleti'nin model olarak aldığı Batı'da çocuklara ilişkin kurumlaşmanın üç aşamadan oluşur. İlk olarak, çocuğun büyüklerden farklı bir hukuku olduğunun kabul edilmesinden, çocuk mahkemelerinin kurulmasına kadar devam eden iyileştirmelerdir ki bu aşamanın kişi hak ve özgürlüklerinin güvence altına alındığı anayasal süreçlerle yakından ilgisi vardır. İkincisi, hukuki düzenlemeler paralelinde oluşturulan, çocukların cezalarını çekerken aynı zamanda meslek sahibi üretken insanlar haline gelmelerine olanak sağlayacak ceza ve ıslahevlerinin kuruluşudur ki bu da Sanayi Devrimi'nin sosyoekonomik sonuçlarıyla ve çocuk suçlarındaki artışla yakından ilgilidir. Son olarak ise tüm çocukları kapsayacak bakımevleri, yurtlar, süt evleri, kreşler vb. kurumların açılması oluşturur ki özellikle I. Dünya Savaşı'nın olumsuz koşullarından sonra hızlanan bu süreç, modern sosyal yaşamın bir olgusu olmuştur.Sonuç olarak devlet, çocukları sosyal politikaları ve ideolojisini benimsetebileceği bir araç olarak görene kadar eğitimine ve sosyal hayatına hiçbir müdahalede ve yardımda bulunmamıştır diyebiliriz. Batılılaşma ve devletin bulunduğu durumdan kurtulmasının temelden başlayan reformlarla gerçekleşebileceği çok geç anlaşılmış ve yapılan ıslahatlar yetersiz ve geç kalmıştır. Bu alandaki araştırma ve somut belgelerin ve konuyla ilgili araştırmanın az olması günümüzde de bu konuya gerekli ilginin gösterilmediğinin bir ispatıdır.
|
In this research, the main focus of the papers is to study children?s education who are in the age of 0-12 in Ottoman Empire. It has been especially based on modern and classic periods with social life. In addition children?s literature, editions for children, newspapers and journals have been analyzed in the content of the assay.Elementary schools, which was established by Fatih Sultan Mehmet, was the first primary schools at the times of Ottoman Empire. This school has been the only one, conducting primary education untill 1850?s. After Tanzimat period, elementary schools was renewed by ibtidais and then dual period commenced in elementary education. This perion continued untill declearence of Republic. The most important steps for education were attempted in Tanzimat period, even though they were not sufficient. There were striking differentation in the children?s social life with the process of westerning. Organization for children is consist of three main stages in West, where the pattern for Ottoman Empires is. Firt stage is that, any child was accepted with another law apart from adults and then it has been followed by establishing children trials. These improvements are closely related to legal process which assure the persons rights and freedooms. The second stgae is foundation of the criminal houses or prisons that are lead to children training for occupation and be productive while they were being judged or punished, which is closely related to socio- economical results of industry revulotion and increasing in childrens crimes.Finally, the third stage is establisihing many dormitories, nurses home and kindergartens which cover all children. This fact, which has been accelerated after the negative effects of especially I. World War, became a turning point for social and modern life. As a result, we can say that, goverment did not attempt or support the education and social life, untill they accept children as facility in order to make adoption for their social policies and ideas. The idea has been undersood much lately that, westerning and recovering from the current situation can be applied by making fundamentally reforms, so the reforms has been insufficient and delay. The short of resources and researches regarding this issue is an evidence that this issue is not dealt with carefully even today. |