Tez No	İndirme	Tez Künye	Durumu
437699		İnsan bakım modeli'ne göre yaratıcı drama ile verilen problem çözme ve stresle baş etme eğitiminin Tip 1 diabetes mellitus'lu adölesanların güçlendirilmesine etkisi / The effect of education for problem solving and coping with stress with creative drama based on human caring model on empowerment the adolescents with type 1 diabetes mellitus Yazar:NEVİN USLU Danışman: DOÇ. DR. MERAL BAYAT Yer Bilgisi: Erciyes Üniversitesi / Sağlık Bilimleri Enstitüsü / Hemşirelik Ana Bilim Dalı / Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği Bilim Dalı Konu:Hemşirelik = Nursing Dizin:Diabetes mellitus-tip 1 = Diabetes mellitus-type 1 ; Drama = Drama ; Ergenler = Adolescents ; Problem çözme = Problem solving ; Stres = Stress ; Stres yönetimi = Stress management ; Yaratıcı drama = Creative drama	Onaylandı Doktora Türkçe 2016 163 s.
Bu araştırma, İnsan Bakım Modeli'ne (İBM) göre yaratıcı drama ile verilen problem çözme ve stresle baş etme eğitiminin Tip 1 Diabetes Mellitus'lu (T1DM) adölesanların güçlendirilmesine etkisini belirlemek amacıyla; karma (mix) desende, randomize kontrollü deneysel ve fenomenolojik araştırma olarak yapılmıştır. Araştırmaya müdahale grubunda 16, kontrol grubunda 18 kişi olmak üzere toplam 34 T1DM'li adölesan alınmıştır. Veriler Adölesan Tanıtım Formu, Algılanan Stres Ölçeği, Problem Çözme Envanteri, Beck Umutsuzluk Ölçeği, Fizyolojik Sonuçları Değerlendirme Formu ile 0-3-6. aylarda toplanmıştır. Yaratıcı drama (YD) oturumları izin alınarak kamera ile görüntülenmiş, görüntülerin dökümleri ve içerik analizleri yapılmıştır. Nitel veriler, İBM çerçevesinde alt ve üst düzey gereksinimler şeklinde temalara ayrılmıştır. Kurumlardan, etik kuruldan, adölesanlar ve ailelerinden gerekli izinler alınmıştır. Araştırma öncesinde 10 T1DM'li adölesan ile bireysel derinlemesine görüşme yapılarak görüşme sonuçlarına göre eğitim içeriği şekillendirilmiş ve eğitim kitapçığı oluşturulmuştur. Müdahale grubuna haftada 2 oturum olmak üzere toplam 8 oturum yaratıcı drama ile eğitim yapılmıştır. Araştırma sonrasında; müdahale ve kontrol grubundaki adölesanların algılanan stres, problem çözme, umutsuzluk puanları ve HbA1c değerleri arasında önemli bir fark olmadığı belirlenmiştir (p>0.05). YD oturumları sırasında adölesanların; hastalığın anlamı, hastalık özyönetimlerini etkileyen faktörler, stres nedenleri, stresle başetmede kullandıkları yöntemler, problem yaşadıkları konular, problem çözmeyi kullanma konusundaki görüşleri ve kendilerinde değişim farkettikleri konular belirlenmiştir. Etkinlikler sonrasında adölesanlar kendilerini iyi, rahatlamış hissettiklerini belirtmişlerdir. Stresle başetmede kullandıkları yöntemleri, kullanılabilecek farklı yöntemleri, yalnız olmadıklarını, diğer T1DM'li adölesanlarla benzer sorun ve düşüncelerinin olduğunu farkettiklerini ifade etmişlerdir. Bu sonuçlara göre; YD ile eğitimin T1DM'li adölesanların algılanan stres, problem çözme, umutsuzluk düzeylerini etkilemediği belirlenmiştir. Ancak YD ile eğitimin adölesanların duygu ve düşüncelerini ifade etmelerine, kendilerini iyi hissetmelerine ve rahatlamalarına yardımcı olduğu ve adölesanlarda bazı konularda farkındalık geliştirdiği saptanmıştır. İBM'ye göre bu bulgular bakım anının oluştuğunu, kişilerarası bakım ilişkisinin kurulduğunu ve iyileştirici süreçlerin kullanıldığını göstermektedir. Hemşirelerin diyabet eğitiminde İBM'yi ve YD'yi kullanmaları önerilmektedir.
This study was conducted to determine the effect of education for problem solving and coping with stress with Creative Drama (CD) based on Human Caring Model (HCM) on empoworment the adolescents with Type 1 Diabetes Mellitus (T1DM) with a mix, randomized controlled and phenomenological research design. Totally 34 adolescents with T1DM were recruited being 16 in intervention group and 18 in the control group. Data were collected with Adolescent Descriptive Form, Perceived Stress Scale, Problem Solving Inventory, Beck Hopelessness Scale, Evaluation of the Physiological Results Form at baseline (0. month), at the 3. month and 6. month. The sessions of CD were viewed with the camera, listings and analyses on the content of the images were performed with the permission. Qualitative data were divided into themes based on requirements at minimum and maximum levels within the framework of HCM. Institutional, ethical approvals and consent from adolescents and their families were obtained. An in-depth interview was done with 10 adolescents with T1DM prior to the study and education content and training booklet were determined according to the interview results. Education with CD was given in 2 sessions a week being within totally 8 sessions to the intervention group. At the end of the study, scores of perceived stress, problem solving, hopelessness and levels of HbA1c of the intervention and control groups were not found to be different (p>0.05). The opinions of the adolescents about the meaning of the disease, factors affecting self-management of the disease, reasons of stress, methods in coping with stress, the issues that they experienced problems with and using problem solving method and also the topics which adolescents recognized a change in themselves were determined during CD sessions. Adolescents defined that they felt relaxed and fine after the activities. They expressed that they recognized the methods for coping with stress, different methods to be used, that they were not alone and they had similar problems and thoughts with other adolescents with T1DM. According to these results, education given with the CD did not affect the levels of perceived stress, problem solving, hopelessness of the adolescents with T1DM. However, it was determined that education with CD provided expression of the opinions and feelings of the adolescents, helped them relax and feel good about themselves and developed awareness in the adolescents about some issues. These findings show that caring moment has happened, interpersonal care relationship has been established and the healing process has been used based on CHM. It was recommended that nurses can use CHM and CD within the education of diabetes.