Tez No	İndirme	Tez Künye	Durumu
572850		Algorithmic design control for plot–based urbanism: A model proposal in Turkish spatial planning context / Parsel temelli şehircilik için algoritmik tasarım denetimi: Türkiye'deki mekansal planlama bağlamında bir model önerisi Yazar:MERT AKAY Danışman: DOÇ. DR. OLGU ÇALIŞKAN Yer Bilgisi: Orta Doğu Teknik Üniversitesi / Fen Bilimleri Enstitüsü / Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı / Kentsel Tasarım Bilim Dalı Konu:Şehircilik ve Bölge Planlama = Urban and Regional Planning Dizin:	Onaylandı Yüksek Lisans İngilizce 2019 176 s.
Kentler doğası gereği kural temelli bir gelişim ve dönüşüm süreci içerisinde varlığını evrimsel olarak sürdürmektedir. Herhangi bir rasyonel planlama sürecine tabii olmadan gelişmiş kentler bile belirli yapım kodları ile inşa edilmiştir. Kendi içerisinde bir dizi basit yapı koduyla tanımlanan bu kural çerçevesi tarih içerisinde farklı kentsel tipolojilerin ortaya çıkmasına zemin hazırlamıştır. Belirli bir kural dizinine olan gereksinim kolektif kent formunun kendi içsel bütünselliğinin (morfolojik bağdaşıklığı ve işlevsel bütünleşikliği) sağlanması adına oldukça önemlidir. Kentlerin hızla geliştiği ve dönüştüğü geçtiğimiz yüzyılda, ana plan ve yapı kodu birlikteliği modern kentsel çevrenin şekillenmesinde temel araç olarak kullanılmıştır. Buna ek olarak kentin üretiminde karşı karşıya kalınan belirsizlikler ve çok sayıda yapıcı aktörün (geliştirici, yüklenici, tasarımcı, kullanıcı ve yerel yönetim) sürece katılımı ile ortaya çıkan karmaşıklık durumu, durağan mekânsal şemaya karşılık gelen 'plan'a öncelik veren gelişim denetimini yetersiz kılmakta ve bunun yerine tasarım kodu ağırlıklı daha esnek nitelikte yeni bir yaklaşımı gerekli kılmaktadır. Bu durum, kod temelli bir kontrol çerçevesi sunan ve kentsel formun artırımsal ve aşağıdan yukarı üretilmesini tarifleyen yeni bir yaklaşım gereksinimi ortaya çıkarmaktadır. Bu bağlamda çağdaş şehircilik yazınında öne çıkan paradigmalardan olan 'parsel temelli şehircilik' yaklaşımı, genel kent formunun parsel ölçeğinde kontrol edilmesi prensibini temel alarak, ihtiyaç duyulan yaklaşıma alternatif bir metodolojik yaklaşım geliştirebilmek adına oldukça verimli bir altlık barındırmaktadır. Bu bağlamda tasarım algoritmaları üzerinden çalışan hesaplamalı modelleme araçları, söz konusu yöntemin güncel planlama pratiğinde uygulanabilir kılınması adına gereken teknik altyapı sağlamaktadır. Belirli geometrik bileşenler ve bunların yapısal parametreleri ile çeşitli kompozisyon biçimleri üreten ve temelde tasarımcıların karmaşık formları üretimine imkân sağlayan parametrik tasarım sahip olduğu algoritmik çerçeve ile form üretim sürecini oldukça kontrollü bir hale getirmektedir. Kentsel tasarım bağlamında ise bu durum, zaman içinde parsellerin çoklu etkileşimi üzerine karmaşık kentsel yapı oluşumunun mümkün kılınabilmesi anlamına gelmektedir. Bu bağlamda bu çalışma, hesaplamalı tasarım yöntemleri ve gelişim kontrolü kavramlarını parsel temelli şehircilik bağlamında ilişkilendirebilmek adına bir parametrik model önerisi getirmektedir. Bu bakış açısıyla araştırma, var olan imar mevzuatı içerisinde yer alan yapı kodlarını dijital modelleme algoritması çerçevesinde ilişkilendirerek parsel temelli üretken bir dönüşüm süreci önermektedir. Böylelikle araştırmanın önermiş olduğu model Türkiye'de olduğu gibi parselin kentsel formun (yeniden) üretiminde önemli bir rolünün olduğu kentsel bağlamlarda, standartlaşmış yapı kompozisyonlarının çoklu seçeneklerini üreterek yeni mekânsal nitelik koşullarının önünü açacak, bağdaşık ve morfolojik çeşitliliğe sahip kentsel dokuları üretecek esnek ve duyarlı tasarım denetimi yöntemini geliştirmeyi hedeflemektedir.
Cities intrinsically perform their evolution in a rule–based environment through dynamic processes. Even the cities, which developed without any rational planning process, are built with specific building codes. The rule–based framework that is defined by a set of simple building code provides a basis for the emergence of different urban typologies through the history. Necessity for such codes is crucial in order to maintain the inherent integrity (morphological coherence and functional integration) of collective urban form. In the very context of rapid development and transformation, plans and codes have been the basic apparatuses to shape the modern urban environment over the past century. The uncertainties that faced in city development and the complexity of the processes conditioned by the existence of various actors involved (developer, contractor, designer, user and local governments) required the development control systems to define more flexible and responsive coding techniques rather than solely relying on the masterplans performing as static spatial diagrams. This essentially requires a new approach which addresses more bottom–up and incremental applications by code–based control frameworks. On the basis of the principle of controlling overall urban formation on the scale of plot, the emerging paradigm of 'plot–based urbanism', in this context, suggests a fruitful basis to develop an alternative methodological approach to urban design. Computational modelling tools run by design algorithms, at that point, suggest a very relevant technical basis to apply the new approach in actual urban context. Generating various compositional patterns via certain geometric components and their constitutional parameters, parametric design basically enables designers to gain a serious control over the complex formations. In the context of urban design, that means the possibility of the complex formation of urban fabric on the multiple interaction of plots in the course of time. The current research, in this framework, is to develop a parametric model to integrate computational design to development control in emerging context of plot-based urbanism. Utilized as the already existing codes of Turkish spatial planning system, the actual building rules are taken as the basic parameters of the plot–based generative formation of urban fabric by the algorithmic model proposed. The model basically aims to invest on the urban contexts like Turkey, where the plot has still a significant role in the reproduction of urban model and to provide a responsive control method to come up with coherent unities within reach diversity of urban form.