Tez No	İndirme	Tez Künye	Durumu
704069		Me'mûnîler devrinde Harezm (Siyasi, sosyo-ekonomik, kültürel) / The Khwarezm during Ma'munids period (Political, socio-economic, cultural) Yazar:AYKUT ÖZBAYRAKTAR Danışman: PROF. DR. MUSTAFA DEMİRCİ Yer Bilgisi: Selçuk Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Tarih Ana Bilim Dalı / Tarih Bilim Dalı Konu:Tarih = History Dizin:Harezm = Khwarezm ; Harezmşahlar = Khwarazmshah ; Me'muniler = Ma'munids ; Me`mun = Me`mun ; Orta Asya = Central Asia ; İslam medeniyeti = Islamic civilization	Onaylandı Doktora Türkçe 2021 215 s.
Bu tezin konusu Me'mûnîler Devleti tarafından yönetildiği 386-408/996-1017 yılları arasında Harezm bölgesinin tarihidir. Harezm bölgesinin siyasi tarihini, sosyo-ekonomik yapısını, bilimsel ve edebi mirasını tüm yönleriyle ortaya koymayı amaçlamaktadır. Dönemin tanıkları sayılabilen yazılı kaynaklara ve modern akademik çalışmalara dayanılarak, tarih araştırma yöntemleri uygulanarak hazırlanmıştır. Me'mûnî iktidarının IV/X. yüzyılın ikinci yarısında, Harezm'in Cürcaniye (Gurgânc) şehrinde, Sâmânîlere tâbi bir emirlik olarak I. Me'mûn tarafından kurulduğu; 386/996 yılında tüm Harezm'de egemen olarak devletleştiği ve 389/999 yılında tam istiklalini kazandığı tespit edilmiştir. Me'mûnîler Devletinin siyasi ve askeri faaliyetleri ve dış politik ilişkileri detaylarıyla açıklanmıştır. Harezm bölgesinin Me'mûnîler döneminde Aryan kökenli Harezm halkı tarafından iskan edildiğini ve Me'mûnîlerin yıkılmasını takiben Türkleşmeye başladığını bir diğer bulgu olarak zikredebiliriz. Etnik kökeni, efsaneleri, dili, yazısı, takvimi, gelenekleri, fiziki görünümü, karakteristik özellikleri, dini inançları ve mezhebi eğilimleri gibi yönleriyle Harezm halkının sosyal yapısı da izah edilmiştir. Me'mûnîler zamanında Harezmliler tarafından yürütülen iktisadi faaliyetler, dönemin coğrafya ve seyahat kaynakları temel alınarak açıklanmış ve Me'mûnîler Devletinin güçlü bir ekonomiye sahip olduğu ortaya koyulmuştur. Ayrıca Harezm yerleşim birimlerinin Me'mûnîler dönemindeki fiziki görünümleri ve özellikleri de tasvir edilmiştir. Me'mûnîler iktidarının bilimi, felsefeyi ve edebiyatı yüksek düzeyde himaye ederek Harezm bölgesini bilgin ve edipler için bir tür cazibe merkezi haline getirdiği bulgusuna ulaşılmış ve Me'mûnî sarayının bilimsel, edebi ve entelektüel muhiti şahıslar ve eserler üzerinden betimlenmiştir. Me'mûnîler devrinde Harezm bölgesinde siyasi, sosyo-ekonomik ve kültürel sahalarda ciddi bir atılım gerçekleştirdiği; Me'mûnîler evresinin İslamî dönem Harezm tarihinde önemli bir yeri olduğu sonuçları ortaya konmuştur. Anahtar Kelimeler: Harezm, Harezmşahlar, Me'mûnîler, Orta Asya, İslam Medeniyeti.
The subject of this thesis is the history of the Khwarezm region between the years 386-408/996-1017, when it was ruled by the Ma'munids State. The aim is to examine the political history, socio-economic structure, scientific, and literary heritage of the Khwarezm region with all aspects. Historical research methods have been used based on written sources and modern academic research that can be considered witnesses of the period. It has been determined that the Ma'munids power was established by Me'mun I in the second half of the IXth/Xth century, in the city of Jorjania (Gurgānj) in Khwarezm, as an emirate subject to the Samanids; it became a sovereign state in all of Khwarezm in 386/996, and gained its full independence in 389/999. Political and military activities and foreign relations of the Ma'munids State are explained in detail. Another finding is that the Khwarezm region was inhabited by the Aryan-origin Khwarezm people during the Ma'munids period and Turks started to dominate the region after the destruction of the Ma'munids State. The social structure of the Khwarezm people has been explained with their ethnic origin, legends, language, writing, calendar, traditions, physical appearance, characteristic features, religious beliefs, and sectarian tendencies. The economic activities of the Khwarezmians in the time of the Ma'munids are explained on the basis of the geography and travel means of the period, and it has been revealed that Ma'munids State had a strong economy. In addition, the physical appearance and features of the Khwarezm settlements in the Ma'munid period were described. It has been found that the power of Ma'munids made the Khwarezm region a center of attraction for scholars and writers by preserving science, philosophy, and literature, and the scientific, literary, and intellectual environment of the Ma'munid palace has been described through individuals and literary works. It has been concluded that during the Ma'munids period, a serious breakthrough has been achieved in the Khwarezm region in political, socio-economic, and cultural fields, and that the Ma'munids period had an important place in the history of the Islamic period Khwarezm. Keywords: Khwarezm, Khwarezmshahs, Ma'munids, Central Asia, Islamic Civilization.