Tez No	İndirme	Tez Künye	Durumu
93285	Bu tezin, veri tabanı üzerinden yayınlanma izni bulunmamaktadır. Yayınlanma izni olmayan tezlerin basılı kopyalarına Üniversite kütüphaneniz aracılığıyla (TÜBESS üzerinden) erişebilirsiniz.	Design and implementation of an open electronic marketplace through agent-based workflows: MOPPET / Ajan tabanlı iş akışları kullanan bir elektronik pazaryerinin (MOPPET) tasarımı ve gerçekleştirilmesi Yazar:FATMA SENA ARPINAR Danışman: PROF. DR. ASUMAN DOĞAÇ Yer Bilgisi: Orta Doğu Teknik Üniversitesi / Fen Bilimleri Enstitüsü / Bilgisayar Mühendisliği Ana Bilim Dalı Konu:Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve Kontrol = Computer Engineering and Computer Science and Control Dizin:Ajanlar = Agents ; Bilgisayar destekli tasarım = Computer aided design ; Elektronik ticaret = Electronic commerce ; İş akış sistemleri = Workflow systems	Onaylandı Doktora İngilizce 2000 145 s.
oz AJAN TABANLI İŞ AKIŞLARI KULLANAN BİR ELEKTRONİK PAZARYERİNİN (MOPPET) TASARIMI VE GERÇEKLEŞTİRİLMESİ Arpmar, Fatma Sena Doktora, Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Tez Yöneticisi: Prof. Dr. Asuman Doğaç Ağustos 2000, 131 sayfa Bu tez kapsamında, elektronik ortamdaki ticari işlemlerin uyarlanabilir ajan ta banlı iş akışı sistemleriyle modellendiği MOPPET ismi verilen elektronik bir market anlatılmaktadır. İş akışı sistemlerinin sağladığı genelleme sayesinde elek tronik ticaret işlemlerinin değişik kullanıcılara göre ayarlanması mümkün olmak tadır. Diğer yandan, ajan tabanlı gerçekleştirim, sistemin parçalarının yüksek oranda yeniden kullanılabilirliğine, pazarlıklı alişverişe ve ortamdaki dinamik değişikliklere adaptasyona olanak sağlamıştır. Ajanlar arasıdaki iletişim KQML (Bilgi Sorgulama İşleme Dili) ile yapılmaktadır. İş akışı sistemi, aynı zamanda, katılımcıların önceden varolan uygulamalarının iş akışı içinde yer alabilmesine,yeni uygulamaların tanımlanabilmesine ve ihtiyaca göre varolan uygulamaların sıralamalarının değiştirilebilmesine imkan tanımıştır. Önerilen sistemde bütün veri alişverişi, sadelik, açik ve birlikte çalişabilir mi mari ve ortak bir dil sunabilmek amacıyla XML (Geliştirilebilir işaretleme Dili) ile yapılmaktadır. Uygulamaların metadatası, RDF (Kaynak Tanımlama Sistemi) ile tanımlanmakta ve çeşitli iş alanları arasında birlikte çalışabilirliğe ulaşabilmek amacıyla CBL (Ortak İş Kütüphanesi) kullanılmaktadır. Dikey endüstrilerin tanımları için DTD (Doküman Tipi Tanımı) kullanılmakta fakat CBL'de yer al mayan ve henüz üzerinde anlaşma sağlanmamış DTD'ler için, çıktıkları anda yenileriyle değiştirmek üzere, kendi geliştirdiğimiz DTD'ler kullanılmaktadır. Geliştirilen market aynı zamanda birlikte çalışabilirlik standardı sağlayan Com merce Net 'in eCo Çatısının tanımladığı arayüzlerin gerçekleştirilmesiyle eCo uyumlu hale getirilmiştir. eCo spesifikasyonu, şirketlerin ve marketlerin olası ortaklarla, şirketin sunduğu online servisleri ve bu servisleri kullanmak için gerekli dokümanları açıklama amaçlı kendini tanımlayan XML dökümanlari ile internet üzerinde iletişim kurmalarına olanak sağlamaktadır. MOPPET'in bu mimari ile bir şirket olarak tanımlanması sayesinde alıcı ve satıcıların otomatik olarak bulunması ve bu kul lanıcılarla işlerin otomatik olarak yapılması mümkün olmuştur. Anahtar Kelimeler: Elektronik Ticaret, Elektronik Marketler, Ajanlar, İş Akışı Yönetim Sistemi, Genişleyebilir İşaretleme Dili (XML), Ortak İş Kütüphanesi (CBL), eCo Çatısı vı ?Ed fiKKiĞunrlM wmm fON MEI
ABSTRACT DESIGN AND IMPLEMENTATION OF AN OPEN ELECTRONIC MARKETPLACE THROUGH AGENT-BASED WORKFLOWS: MOPPET Arpınar, Fatma Sena Ph.D., Department of Computer Engineering Supervisor: Prof. Dr. Asuman Doğaç August 2000, 131 pages We describe an electronic marketplace architecture designed and implemented within the scope of this thesis, called MOPPET, where the commerce processes in the marketplace are modeled as adaptable agent-based workflows. The higher level of abstraction provided by the workflow technology makes the customization of electronic commerce processes for different users possible. Agent-based imple mentation, on the other hand, provides for a highly reusable component-based workflow architecture as well as negotiation ability and the capability to adapt to dynamic changes in the environment. Agent communication is handled through Knowledge Query and Manipulation Language (KQML). A workfiow-based ar ınchitecture also makes it possible for complete modeling of electronic commerce processes by allowing involved parties to be able to invoke already existing ap plications or to define new tasks and to re- structure the control and data flow among the tasks to create custom built process definitions. In the proposed architecture all data exchanges are realized through Extensi ble Markup Language (XML) providing uniformity, simplicity and a highly open and interoperable architecture. Metadata of activities are expressed through Re source Description Framework (RDF). Common Business Library (CBL) is used for achieving interoperability across business domains and domain specific Doc ument Type Definitions (DTDs) are used for vertical industries. We provide our own specifications for missing DTDs to be replaced by the original specifications when they become available. The developed marketplace is also made eCo compliant by implementing the necessary interfaces of Commerce Net's eCo framework which provides for an interoperability standard. The eCo specification allows businesses and markets to communicate over the internet with self-describing XML documents which tell potential trading partners what online services a company offers and what documents to use when invoking these services. By intoducing MOPPET as a business to eCo architecture, it became possible to find out buyers and sellers and conduct business automatically. Keywords: Electronic Commerce, Electronic Marketplaces, Software Agents, Work flow Management System, Extensible Markup Language (XML), Common Busi ness Library (CBL), eCo Framework iv