Bu çalışma ile geçmişte çeşitli sebeplerle korunma ve bakım altına alınarak, çocuk yuvası ve yetiştirme yurdu gibi devlet kurumlarında kalmış yetişkinlerin bağlanma biçimleri ve ruhsal sorunlarının, çeşitli değişkenlere göre incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmaya, kurum bakımı deneyimi bulunan 29 erkek ve 31 kadın olmak üzere toplamda 60 kişi katılmıştır. Katılımcıların sosyo demografik özelliklerinin belirlenmesinde Anket Formu, Bağlanma Biçimlerinin belirlenmesinde İlişkiler Ölçeği Anketi (İÖA) ve ruhsal durumlarının belirlenmesinde Belirti Tarama Testi (SCL 90-R) kullanılmıştır. Elde edilen araştırma verilerini analiz etmek için SPSS 17 paket programı kullanılmıştır.
Araştırmadan elde edilen verilere göre, cinsiyet, medeni durum, çocuk sahibi olma, eğitim durumu, kurumda kalınan toplam süre, kurum bakımına alınma yaşı ve sebepleri, aynı kurumda kardeşin de bulunması, kurumdaki arkadaşlık ilişkileri ve kurumdan ayrılma sebepleri ile SCL-90-R alt ölçek puanları arasında anlamlı bir ilişki saptanmıştır. En yüksek SCL 90-R puan ortalaması Kişilerarası Duyarlılık alt ölçeğinden alınırken, kadınların Somatizasyon, Kişilerarası Duyarlılık ve Fobik Kaygı alt ölçek puan ortalamalarının, erkeklere göre daha yüksek olduğu bulunmuştur.
Bağlanma Biçimleri ele alındığında en yüksek puan ortalamasının Kayıtsız Bağlanma Biçimi'ne, en düşük puan ortalamasının ise Güvenli Bağlanma Biçimi'ne ait olduğu görülmüştür. Kadınlarda Korkulu Bağlanma Biçimi puan ortalamasının, erkeklere oranla daha yüksek olduğu bulunmuş, aynı kurumda kardeşi bulunanların, kardeşi bulunmayanlara göre Güvenli Bağlanma Biçimi puan ortalamalarının daha yüksek olduğu saptanmıştır.
SCL 90-R ile Bağlanma Biçimleri arasındaki ilişki değerlendirildiğinde, Güvenli Bağlanma Biçimi ile Kişiler Arası Duyarlılık, Depresyon, Anksiyete, Öfke Düşmanlık, Fobik Kaygı, Paranoid Düşünceler ve genel Değerlendirme alt ölçekleri arasında negatif yönde, Güvenli olmayan bağlanma biçimleri olarak kabul edilen Saplantılı, Korkulu ve Kayıtsız Bağlanma biçimleri ile Kişilerarası Duyarlılık, Depresyon, Anksiyete, Paranoid Düşünceler, Genel Değerlendirme, Somatizasyon, Ek Skala ve Öfke Düşmanlık alt ölçekleri arasında ise pozitif yönde anlamlı bir ilişki bulunmuştur.
Araştırma sonunda kurum bakımının çocuk ve ergenler üzerinde bilinen olumsuz psikososyal etkilerinin yetişkin yaşamda da görülmeye devam ettiği, bu sebeple koruyucu aile, evlat edindirme, aile yanında sosyal destek gibi diğer koruyucu önleyici sosyal hizmet modellerine daha fazla önem verilmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.
Anahtar Sözcükler: Bağlanma biçimleri, kurum bakımı, ruh sağlığı, sosyal hizmetler.
|
The aim of this study is to analyze of adult person's attachment styles and mental problems, who was taken under the care and protection for various reasons, so grow up in instution of care. Totaly 60 people, including 29 men and 31 women, who leaved from instution care, participated in the study. In this research, a survey form has been used for define the person's demographic characteristics, Symptom Check List 90 (SCL 90-R) for define the mental problems and Relations Scale Survey for define the attachment styles. The SPSS 17 software package has been used to analyze the research data.
According to the results of the study, significiant relationship was found between the gender, maritial status, having children, education status, total time of spend in care, reasons of beeing under care, having sister or brother in the same instution, the age taken of the care, relationships with friends and reasons of leave from the institution. The higher score of SCL 90-R was taken from the subscale of Interpersonal Sensitivity and Somatization, Interpersonal Sensitivity and Phobi scores of women was found higher than men's.
When examined attachment styles, it was foun that, Dismissive attachment style received the highest score and the Secure Attachment Style received the lowest score. In same, significiant relationship was found between the gender and the attachment styles. Fearful Attachment Style score of women, was found higher than men's, the Secure Attachment Style score was found higher, who have sister or brother in the same institution.
The relationship was evaluted between SCL 90-R and Relations Scale Survey, there was found negative relationship between Secure Attachment Style and Interpersonal Sensitivity, Depression, Anxiety, Hostility, Phobi, Paranoid and General Evaluation. There was found positive relationship between Dismissive, Fearful and Preoccupied Attachment Styles, Somatization, Interpersonal Sensitivity, Anxiety, Depression, Paranoid, Phobi, Hostility, Additional Scale and General Evaluation.
At the end of the research, it was concluded that, the negative pyscho social effects of institutional care on children and adolescents -which was known, has continued to be seen in adulthood, so it must be given importance to other protective and preventive social work models, like foster families, adoption, social support in the family.
Key Words: Attachment styles, institution care, mental health, social works. |