Tez No	İndirme	Tez Künye	Durumu
121167	Bu tezin, veri tabanı üzerinden yayınlanma izni bulunmamaktadır. Yayınlanma izni olmayan tezlerin basılı kopyalarına Üniversite kütüphaneniz aracılığıyla (TÜBESS üzerinden) erişebilirsiniz.	Adapazarı-Süleymaniye Subasar Ormanı'nda meşcere kuruluşları ve gerekli silvikültürel önlemler / Stand structures and necessary silvicultural treatments on Bottomland Forest of Süleymaniye Adapazarı Yazar:EMRAH ÇİÇEK Danışman: PROF. DR. H. FERHAT BOZKUŞ Yer Bilgisi: İstanbul Üniversitesi / Fen Bilimleri Enstitüsü / Orman Mühendisliği Ana Bilim Dalı Konu:Ormancılık ve Orman Mühendisliği = Forestry and Forest Engineering Dizin:Dişbudak = Common ash ; Meşcereler = Stands ; Ormanlar = Forests ; Silvikültür = Silviculture ; Toprak = Soil	Onaylandı Doktora Türkçe 2002 151 s.
ÖZET ADAPAZARI-SÜLEYMANİYE SUBASAR ORMANINDA MEŞCERE KURULUŞLARI VE GEREKLİ SİLVİKÜLTÜREL ÖNLEMLER Bu araştırmada; Adapazarı-Hendek yöresinde yer alan Süleymaniye subasar dişbudak ormanının doğal ve yapay meşcerelerinin silvikültürel özellikleri ele alınmış ve bu ormanlarda uygulanması gereken silvikültürel teknikler ortaya konmaya çalışılmıştır. Meşcere kuruluşlarını belirlemek amacıyla, söz konusu ormanı temsil edecek şekilde, 32 örnek alan alınmıştır. Örnek alanlardan 9'unda ise meşcere profili çıkarılmıştır. Türlerin büyüme özelliklerini tespit için, 47 adet dişbudak {Fraxinus angustifolia) ve 13 adet karaağaç {Ulmus leavis) bireyi kesilerek gövde analizi yapılmıştır. Araştırma sahasının önemli toprak özelliklerini belirlemek için, 28 örnek alanda toprak profili açılmış ve horizonlara göre toprak örnekleri alınarak analiz edilmiştir. Ayrıca dişbudak meşcerelerine eşlik eden önemli bitki türleri de belirlenmiştir. Değerlendirme aşamasında meşcereler üç gruba ayrılmıştır. Birinci grubu 1980 yılı öncesinde kurulan yapay meşcereler, ikincisini 1980 yılı sonrasında kurulan yapay meşcereler ve üçüncüsünü ise doğal meşcereler oluşturmaktadır. Birinci ve üçüncü gruba giren meşcereler yeterli silvikültürel müdahaleleri görmedikleri için meşcere orta çaplan çok düşük kalmıştır. İkinci grup meşcereler kalite itibariyle çok düşük olup kaliteli dişbudak odunu elde etmeye uygun değildir. Bunun en önemli nedeni aralık ve mesafelerin geniş (3.65x3.65-4x4 m arasında) alınmış olmasıdır. Dikim aralıklarının meşcere kalitesini etkileyen en önemli faktör olduğu belirlenmiştir. Dişbudağın yapay olarak yetiştirilmesi, idare süresini önemli ölçüde kısaltmaktadır. Kaliteli dişbudak yetiştirmek için 2x2 m ve 2.5x2.5 m kare dikimi yapılmalıdır. Dikim sonrası bakım çalışmalarını kolaylaştırmak açısından, kaliteli fidan kullanmak ve dikimden sonra en az 5 m düzgün gövde elde edilinceye kadar budamaların (formative pruning) yapılması koşuluyla, 3x1.5 ve 3x2 m dikdörtgen dikimleri de kullanılabilir. Ancak 3x2 m'den daha geniş dikim aralıkları kesinlikle kullanılmamalıdır. Kalın çaplı gövdeler elde etmek için, 40 yıl olan idare süresinin 50 yıla çıkarılması gerekmektedir. Fraxinus angustifolia meşcerelerinde sağlıklı bir ara ve alt tabaka bulunmamakta, hacim esas itibariyle galip meşcerede toplanmakta ve bu yönüyle tipik ışık ağacı özelliği göstermektedir. Galip meşcerenin yeterli tepe gelişimine sahip gövdeleri, meşenin aksine, su sürgünü oluşturmamaktadır. Bu yüzden, erken yaşlardan itibaren yüksek aralamaya tabi tutulmuş Fraxinus angustifolia meşcerelerinde, ileri yaşlarda kuvvetli aralama müdahaleleri uygulanabilir. Ulmus leavis tam kapalı dişbudak meşcereleri altında, dişbudakla eşit bir boy gelişimi yapmakta, çok sağlıklı bir şekilde gelişebilmekte ve tipik gölge ağacı özelliği göstermektedir. VIIIMeşcere boyu 8-10 m olunca (8-10 yaşlarında, 8-10 cm çapında) aralamalara başlanmalı, mutedil ve sık yapılmalıdır. İlk aralamalardan sonra 300-350 kadar gelecek ağacı seçilip, bakımların bunlar üzerine yoğunlaştırılması uygun olur. Meşcere 30-35 yaşlarına geldiğinde alanda son hasılat etasını oluşturacak şekilde en çok 150-180 arasında ağaç bırakılabilir. Saf Fraxinus angustifolia meşcerelerinde esas itibariyle yüksek aralama uygulanmalıdır. Ancak ara ve alt tabakada uzun süre yaşama şansı olmayan ağaçların çıkarılması için de alçak aralama uygulamak suretiyle her iki yöntem birlikte kullanılmalıdır. Hızlı büyümesi ve değerli odunu nedeniyle, Orta ve Batı Karadeniz ile Marmara Bölgesindeki uygun taban arazilerde yetiştirilmelidir. Yine bu bölgelerdeki Quercetum, Castanetum ve Fagetum zonunda, alkalen karakterdeki nemli, derin, toprakların bulunduğu alanlarda ve dere vejetasyonlarında kullanılmalıdır. Özellikle Fagetum zonundaki kayın meşcerelerine, yetişme ortamı istekleri göz önünde tutularak, gruplar halinde karışıma sokulması büyük fayda sağlayacaktır. Ayrıca tarıma fazla müsait olmayan ağır killi ve kireçli toprakların bulunduğu alanlarda da yetiştirilebilir. TC fSKSEfCÖĞRFTİM KURULU DOKÖMAiTâSYON MEKKESİ IX
SUMMARY STAND STRUCTURES AND NECESSARY SILVICULTURAL TREATMENTS ON BOTTOMLAND FOREST OF SÜLEYMANİYE-ADAPAZARI In this study, silvicultural characteristics of natural and artificial stands of Süleymaniye bottomland ash forest in Adapazan-Hendek region has been examined and the necessary silvicultural treatments for this forest has been tried to clarify. 32 samples areas which represent the forest mentioned has been chosen to enlighten the stand structures. The stand profiles have been illustrated in 9 sample areas. To determine the species growth characteristics, 47 ash trees (Fraxinus angustifolia) and 13 elm trees {Ulmus leavis) have been cut and their analyses have been carried out. To find out the soil characteristics of the study area, soil profiles have been dug in 28 sample areas and the soil samples taken from the soil horizons have been analyzed. On the other hand, the associated species accompanying the ash stands have been recorded. Three groups of ash stand have been investigated: First group is stands of ash planted before 1980, the second is stands planted after 1980, and the third group is natural stands. Mean stand diameter in first and third group was found small due to inadequate silvicultural treatments. The quality of second stand was so low that it is not possible to get high quality timber. The important reason of this is that planting distance was very wide (3.65x3.65 - 4x4). Also, the results indicate that planting distance is the most important criteria, which determines the stand quality. Establishment of ash stands from plantig stock shortened the rotation length. To get high quality wood the stand should be planted at a square of 2x2 m. and 2.5x2.5 m. Planting at 3x1.5 and 3x2 m. can also be used if high quality seedlings is planted and formatting pruning is done until straight stem is greater than 5 m. But, the planting distance should not be more than 3x2 m. The rotation of 50 years may be more appropriate than 40 years to get larger tree diameter. There isn't any healthy intermediate or understorey in F. angustifolia stands and generally volume becomes dense in the upperstorey. Therefore F. angustifolia can be described as a typical light demanding tree species. Trees which have adequate crown scattering ability in the upper storey don't form epicormic shoots like oaks. So heavy thinning can be applied at older life stage of the stands in which moderate high thinning has been carried out orderly. Growth in length and health of Ulmus leavis are almost some as Fraxinus angustifolia under the continuous canopy so it can be used as an underwood tree in pure ash stands. Thinning should begin when the stand height reachs 8-10 m (when the stands are 8-10 years old) and they must be applied moderately and frequently. After the first thinning, 300-350 trees can be selected and it is suitable to intensify the tending on them. When stands reach 30-35 years old, at most 150-180 residual trees are enough to Xconstitute the final yield. In pure F. angustifolia stands, generally high thinning should be applied. But for eliminating the poor performing trees of the under storey, low thinning could be suggested too, so two methods of thinning can be applied in a proper combination. Because of its fast growing ability and valuable wood, F. angustifolia should be growth on bottomlands moist, deep alkali soils and riparian zones of Marmara, West Black Sea and Middle Black Sea Regions. Especially in beech forest of Fagetum, it will be a good mixture tree in groups in respect of the site conditions. Besides these, it could be grown on heavy clay and alkali soils of degraded farmlands. XI