Tez No	İndirme	Tez Künye	Durumu
362594		An empirical study on factors affecting continuance intention of using facebook / Facebook kullanımına devam etme niyetini etkileyen faktörler üzerine ampirik bir çalışma Yazar:ECEM BAŞAK Danışman: PROF. DR. FETHİ ÇALIŞIR Yer Bilgisi: İstanbul Teknik Üniversitesi / Fen Bilimleri Enstitüsü / Endüstri Mühendisliği Bölümü / Endüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı Konu:Endüstri ve Endüstri Mühendisliği = Industrial and Industrial Engineering Dizin:	Onaylandı Yüksek Lisans İngilizce 2014 73 s.
Sosyal Ağ Siteleri son on yılda popülerliğini arttırmış ve kullanıcı sayıları her geçen gün artmaya devam etmektedir. Bu siteler bireylere çevrimiçi bir ortamda profil oluşturma imkanı verir. Oluşturulan bu profiler sayesinde kullanıcılar diğer kullanıcular ile bağlantıya geçer, onlar ile iletişimde kalır, bilgi paylaşımında bulunur, ilgilendikleri alanlardaki kişileri ya da organizasyonları takip eder ya da paylaşımlarda bulunarak diğer kullanıcıları dünyadaki gelişmelerden haberdar ederler. Bu belirttiğimiz kullanım özellikleri Sosyal Ağ Sitelerinin en genel kullanım amaçlarına hizmet etmektedir. Facebook, kullanılan Sosyal Ağ Sitelerinin en başında gelmektedir ve dünyadaki en popüler Sosyal Ağ Sitesidir. Facebook, 2004 yılında Mark Zuckerbeg ve onun Harvard Üniversitesi'ndeki arkadaşları tarafından kurulmuştur. Dünya çapında günlük aktif olan 757 milyon ve aylık aktif olan 1.23 milyar kadar kullanıcısı vardır. Bireyler Facebook'u aile ya da arkadaşlarıyla iletişim halinde olmak, dünydaki gelişmelerden haberdar olmak, onlar için önemli haberleri paylaşmak ya da kendileri için önemli şeyleri başkalarına ifade edebilmek için genelde kullanıyorlar. Facebook'un misyonu da zaten bu amaçlara yönelik tanımlanmıştır. Bireylere, paylaşmak ve dünyayı daha açık ve birbirine bağlantılı bir hale getirmek için güç verir. Facebook'un bu denli popüler olduğu bilinen bir gerçek ise sorulması gereken asıl soru bireylerin Facebook kullanmasına devam etmeyi etkileyen ne gibi motivasyonel faktörler vardır ve bireylerin hangi ihtiyaçları Facebook tarafından karşılanmaktadır. Bu yüzden, bu çalışmanın amacı bireylerin Facebook kullanımını devam etme niyetini etkileyen faktörleri analiz etmektir. Bu faktörler ise, eğlence, gerçeklerden kaçış, zaman geçirme, kendini ifade etme, bilgi arayışı, statü arayışı, sosyal etkileşim, arkadaşlık, tatmin ve tutumdur. Eğlence, gerçeklerden kaçış, zaman geçirme, kendini ifade etme, bilgi arayışı, statü arayışı, sosyal etkileşim, arkadaşlık faktörleri literatürdeki Facebook kullanımını ve bu kullanım sonucu bireylerde karşılanan ihtiyaç ve doyumları araştıran çalışmalar araştırılarak seçilmiştir. Facebook kullanımında en etkili ve önemli faktörler olduğu literatürde yer ettiği için bu çalışmamızda bu faktörlere yer verilmiştir. İkinci olarak tatmin ve tutum faktörleri bu çalışmada ele alınmıştır. Bilgi teknolojilerinin devamlı kullanımı dendiği zaman ve devamlı kullanma niyetini etkileyen faktörlere baktığımızda literatürde karşımıza çıkan iki önemli faktör tatmin ve tutum olmaktadır. Bilgi teknolojileri kullanımını devam etme niyetini etkileyen faktörlerin araştırıldığı çalışmalarda bu iki faktör genellikle modelin çekirdeğini oluşturmakadır. Bu sebeple de Facebook kullanımını devam etme niyetini etkileyen faktörleri araştırdığımız çalışmamızda literatürden edindiğimiz bilgiye göre bu iki faktörü modelimizin çekirdeğini oluşturmak üzere seçmiş olduk. xxii Bu faktörleri kullanarak çalışmamızda 11 adet hipotez kurulmuştur. Bu hipotezler;  Tutumun Facebook kullanımını devam etme niyeti üzerinde pozitif bir etkisi vardır.  Tatminin Facebook kullanımını devam etme niyeti üzerinde pozitif bir etkisi vardır.  Tatminin tutum üzerinde pozitif bir etkisi vardır.  Eğlencenin tatmin üzerinde pozitif bir etkisi vardır.  Gerçeklerden kaçışın tatmin üzerinde pozitif bir etkisi vardır.  Zaman geçirmenin tatmin üzerinde pozitif bir etkisi vardır.  Kendini ifade etmenin tatmin üzerinde pozitif bir etkisi vardır.  Bilgi arayışının tatmin üzerinde pozitif bir etkisi vardır.  Statü arayışının tatmin üzerinde pozitif bir etkisi vardır.  Sosyal etkileşimin tatmin üzerinde pozitif bir etkisi vardır.  Arkadaşlığın tatmin üzerinde pozitif bir etkisi vardır. Yukarıdaki hipotezleri test etmek için anket metodolojisi ile veri toplanmıştır. Anketin hedef kitlesi Türk Facebook kullanıcılarıdır. Anketler Aralık 2013 – Mart 2014 tarihleri arasında hem yazılı baskı ile hem de internet üzerinden toplanmıştır. Anket iki aşamadan oluşmaktadır. İlk aşamada katılımcıların yaş, cinsiyet, öğrencilik durumu, çalışma durumu, internette ortalama geçirdiği süre, sosyal ağ sitelerinde ortalama gerçidiği süre ve Facebook'ta ortalama geçirdiği süreyi öğrenmek için demografik sorular sorulmuştur. İkinci kısım ise hipotezlerin doğruluğunu test etmek için değişkenlerle ilgili soruları içermektedir. Toplamda 470 adet anket elde edilmiştir. Ankete katılanların %50.42'si kadın olup katılımcıların yaş ortalaması 24.25'dir. Katılımcıların %57.02'si lisans öğrencisi, %27.87'si yüksek lisans ve doktora öğrencisi iken %15.11'lik kısmı öğrenci olmayan bireyler oluşturmaktadır. Ankete katılım gösteren bireyler en fazla 10 yıldan beri Facebook kullanıyor olup en yeni katılımcı ise 6 aydan beri kullanmaktadır. Anketleri analiz etmek için SPSS 18.0 paket programı kullanılmıştr. İlk olarak ankette sorulan soruların güvenirlirliğini test etmek için "Reliability Analysis" gerçekleştirilmiş ve Cronbach's Alpha değerlerine bakılmıştır. Literatürde ilgili faktörle ilgili soruların güvenilirliğinin kabul edilmesi için bu değerin minimum 0.70 olması gerektiği söylenmektedir. Fakat bazı çalışmalarda bu değer 0.60'a kadar inmektedir. Bu sebeple, bu çalışmada en alt sınır olarak biz de 0.60 değerini baz almış olduk. İlk yapılan analizde Facebook kullanımını devam etme niyeti, eğlence, gerçeklerden kaçış, zaman geçirme, kendini ifade etme, bilgi arayışı ve statü arayışı faktörlerinin gerekli minimum seviyeyi sağladığı görülmüştür. Fakat tatmin, tutum, sosyal etkileşim ve arkadaşlık faktörlerinin içsel güvenirlirlikleri düşük bulunmuştur. Bu sebeple, analiz sonuçlarına göre çalışmada ilerleyebilmek için bazı sorular analizden çıkarılmıştır. Tatmin değişkenine ait bir, sosyal etkileşim değişkenine ait iki ve arkadaşlık değişkenine ait 1 soru çıkarılmak durumunda kalınmıştır. Bu soruların çıakrılmasıyla tatmin, tutum, sosyal etkileşim ve arakdaşlık faktörlerinin içsel güvenirlirlikleri istenen minimum seviyeye ulaşmıştır. Güvenirlik analizi yapıldıktan sonra hipotezlerin doğruluğunu test etmek için Adımsal Regresyon Analizi yapılmıştır. Kullanımı niyeti, tutum ve tatmin bağımlı değişken olarak ele alınıp 3 farklı Adımsal Regresyon Analizi yapılmıştır. İlk analiz sonucuna göre kullanım niyeti tutum ve tatmin tarafından tarafından pozitif yönlü xxiii etkilenmektedir. Tutumun kullanım niyeti üzerindeki etkisi tatmin faktörünün kullanım niyeti üzerindeki etkisinin neredeyse iki katı kadardır. İkinci analiz sonucuna göre ise tatmin faktörünün tutum üzerinde pozitif bir etkisi olduğu sonucuna varılmıştır. Son analiz sonuçları da gösteriyor ki tatmin statü arayışı, eğlence, kendini ifade etme ve gerçeklerden kaçış tarafından açıklanmaktadır ve zaman geçirme, bilgi arayışı, sosyal etkileşim ve arkadaşlık faktörlerinin tatmin üzerinde anlamlı bir etkisi yoktur. Analiz sonuçları gösterir ki önerilen 11 hipotezden sadece 7sini desteklenmektedir ve 4'ünü destekleyecek yeterli kanıt bulunamamıştır. Bu da demektir ki zaman geçirme, bilgi arayışı, sosyal etkileşim ve arkadaşlık faktörleri bu çalışmada kullanılan verileri baz alarak tatmin faktörünü açıklayacak yeterli kanıtı sunamamıştır. Bu durum da gösteriyor ki Facebook kullanım niyeti üzerine bu dört faktörün herhangi bir etkisi yoktur. Çalışma sonuçları gösteriyor ki Facebook kullanım niyetini direct etkileyen en önemli faktör tutum olmuştur. Bu sonuç, Facebook kullanımıyla ilgili iyi düşüncelere sahip bireylerin Facebook kullanımına devam edecekleri anlamına gelmektedir. Diğer bir sonuç ise tatminin tutum üzerinde pozitif bir etkisi olduğudur. Bu da gösteriyor ki Facebook kullanım tecrübesi sonucunda tatmin olmuş kişiler Facebook'a karşı pozitif düşüncelere sahip olacaklardır ve kullanım tecrübesi sonucu tatmin olmuş kişiler Facebook kullanmaya devam etmek isteyeceklerdir. Sonuçlara tekrar baktığımızda ise statü arayışı, eğlence, kendini ifade etme ve gerçeklerden kaçış faktörlerinin tatmin üzerinde pozitif bir etkisi vardır. Bu demek oluyor ki statü arayışı, eğlence, kendini ifade etme ve gerçeklerden kaçış ihtiyaçlarını Facebook aracılığıyla gideren bireyler Facebook kullanım tecrübesi sonucunda kendilerini tatmin olmuş hissedecekler ve Facebook'u kullanmaya devam etmek isteyeceklerdir. Reddedilen hipotezler ise zaman geçirme, bilgi arayışı, sosyal etkileşim ve arkadaşlık faktörlerinin tatmin üzerinde bir etkisi olmadığını ve bu durumda Facebook kullanımına devam etme isteği oluşmasında herhangi bir rollleri olmadığını göstermektedir. Yani, bireyler Facebook'u bir alışkanlık ya da iş olarak görmekte ve sadece boş zamanlarını geçirme aktivitesi olarak görmemektedirler. Öte yandan, Facebook onlar için bir bilgi kaynağı değildir. Bu kişiler bilgiyi daha hızlı ve daha doğru bir şekilde başka bir kaynaktan alacaklarına inanıyor olabilirler. Son olarak, Facebook, bireyler için sosyal ihtiyaçlarını karşılamak yeri değildir diye yorumlanabilir. Arkadaşları ve ailesi ile cevrimiçi bir ortamda irtibata geçmek yerine yüz yüze iletişimi tercih ettikleri söylenebilir. Facebook kullnımını devam etme niyetini açıklayan bu modelde değişkenliğin tamamı modelde belirtilen değişkenlerin tamamı tarafından açıklanamamıştır. Yeni bir çalışmada farklı değişkenler tanıtılarak değişkenliğin daha büyük kısmının açıklanması hedeflenebilir. Son olarak, bu çalışmada, demografik özelliklerin kullanım devam niyeti üzerindeki etkileri incelenmemiştir. Yaşın, cinsiyetin, öğrencilik durumunun, çalışma durumunun modelin açıklanmasına etkileri incelenebilir. Bu durumları araştırmak için veri setini arttırmak ve gruplamak gerekebilir. Örneğin yaş için belirli kısıtlar belirlenerek gruplar oluşturulur ve ayrı ayrı analizler yapılabilir. Bu analiz sonuçlarına göre yaşın model üzerindeki etkisi belirlenebilir. Aynı şekilde cinsiyet farklılığının Facebook kullanım niyeti üzerindeki etkisini görmek açısından erkekler ve kadınlar arasında veri seti arttırılarak ayrı ayrı araştırma yapılabilir.
Social networking sites (SNSs) have become very popular in the last decade. SNSs enable individuals to create a personal profile in an online system, make connections, and interact with other users. They are mainly used for keeping in touch with friends or family, making a network, sharing information such as news, ideas, photos, events, and being informed about news, latest trends, and activities. Facebook is one of the social networking sites that was founded on February 4, 2004 by Mark Zuckerberg and his friends from the University of Harvard. Individuals use Facebook to keep in touch with family and friends, to get the news about the things happening in the world, share the things that are important to them, and express themselves to the others and its mission is "to give people the power to share and make the world more open and connected". The question is to be asked that what motivational factors make individuals continue to use Facebook and what needs are fulfilled by Facebook. The main purpose of this study is to analyze the effects of the factors on continuance intention of using Facebook. These factors are entertainment, escapism, passing time, self-expression, information-seeking, status-seeking, social interaction, companionship, satisfaction and attitude. A survey methodology was used in this study to gather data. Target population is the Facebook users. The questionnaire was formed by two main parts. The first part consisted of demographic questions designed to solicit information about age, gender, educational status, employment, Facebook membership, internet use in a day, social networking sites use in a day, Facebook use in a day, and ways to access Facebook. A total of 470 questionnaires were collected from Facebook users in Turkey between December 2013 and April 2014. Stepwise Regression was used to analyze the relationships defined in the proposed research model. Furthermore, amongst eleven hypotheses, seven of them supported by the data collected from the Facebook users in Turkey. The results contribute to the literature of IS continuance as showing that attitude and satisfaction are the important factors affecting the decision of continue to use Facebook. This study also contributes to the literature introducing external variables into the models. Status-seeking, entertainment, self-expression, and escapism are found to be the antecedents of satisfaction and satisfaction is found to be the antecedent of attitude in the context of Facebook usage. Furthermore, status-seeking, entertainment, self-expression, and escapism have an indirect effect on continuance intention to use Facebook through satisfaction and attitude. Satisfied users will be more likely to continue using Facebook if they perceive a better experience when seeking status, entertaining, expressing themselves, and escaping from reality. It is also found that passing time, information-seeking, social