Tez No	İndirme	Tez Künye	Durumu
140777	Bu tezin, veri tabanı üzerinden yayınlanma izni bulunmamaktadır. Yayınlanma izni olmayan tezlerin basılı kopyalarına Üniversite kütüphaneniz aracılığıyla (TÜBESS üzerinden) erişebilirsiniz.	Anarşizm düşüncesinin tarihsel gelişimi ve küreselleşme karşıtı hareket ile olan ilişkisi / The Historical development of anarchical thought and its relation with the anti globalization movement Yazar:TARIK AYGÜN Danışman: PROF. DR. FATMAGÜL BERKTAY Yer Bilgisi: İstanbul Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı Konu:Uluslararası İlişkiler = International Relations Dizin:Anarşizm = Anarchism ; Küreselleşme = Globalization ; Özgürlük = Freedom	Onaylandı Yüksek Lisans Türkçe 2003 320 s.
oz Son birkaç yıldır dünyanın çeşitli bölgelerinde, farklı bir muhalefet tarzının ortaya çıktığı gözlemlenmektedir. Adına Küreselleşme Karşıttan denen ve özellikle Batılı metropol ülkelerde etkili olan bu hareket, Internet aracılığı ile haberleşen, çok sayıda farklı grup ve inisiyatifin bir araya geldiği, sesini eylemlerle duyurmaya çalışan geniş bir örgütlü güç izlenimi vermektedir. Basının sürekli gündemde tuttuğu tüm uluslararası toplantılarda boy gösteren Küreselleşme karşıtları, G-8 toplantılarına müdahale eden, Dünya Ticaret örgütü' mi protesto eden bir hat yaratmaya uğraşmaktadırlar. Zengin ülkelerin liderlerim dünyadaki yoksulluğu engellemedikleri için eleştiren, savaş söylentilerine karşı anti-militarist bir mücadele sürdüren, çevreye karşı daha duyarlı olunmasını isteyen, çocuk haklarından, hayvan haklarından söz eden bu yeni muhaliflerin; birdenbire ortaya çıkması ve bu derece güçlü bir görüntü sergilemesi, dünyanın geri kalanı için şaşırtıcı olmaktadır. Hemen her büyük gösteri ve protestonun ardında yer alan Küreselleşme Karşıtları, pek çok insan için yeni bir siyasal düşünce ve söylemin de başlangıcı kabul edilmektedir. Ancak bu hareketin yeni ortaya çıkmış olması, farklı bir retorik ve farklı bir örgütlenme tarzı kullanması, alışılmamış bir sistematik önermesi, hareketin içinde çok sayıda gencin bulunması, bu hareketin deneyimsiz ve zayıf olduğunu göstermemektedir. Hareketin istemleri, eylem tarzları, sloganları bugünün dünyasına ait bir muhalefet olduklarını kanıtlasa da, aslında Küreselleşme Karşıtları, tarihsel bağlamda özgürlük düşüncesinin savunusunu yapan ilk düşünürlere dek takip edilecek bir geleneğe bağlı olduklarım hissettirmektedirler. Hareketin içinde hemen her grup ve düşünceden insanların olması bir yana, hareket; örgütlenme tarzı ve özgürlükçü düşünceleri ile daha çok anarşizan bir yapı sergilemekte, Küreselleşme Karşıtları anarşistlerin doğalcılık kültü, bireysellik vurgusu, dofrudan eylem pratiği ve federatif örgütlenme ilkeleriyle uyumlu bir hat yaratmaya çalışmaktadır. Bu nedenle Küreselleşme Karşıtı Hareket'i anlayabilmenin ve olası yönelimlerini değerlendirebilmenin ilk koşulu, bu hareketin duygusal ve düşünsel temeli olan anarşizm düşüncesinin anlaşılması ile mümkün olabilmektedir. Anarşi'nin çoğunlukla terör, şiddet ve kaosla özdeşleştirildiği gerçeği göz önüne alındığında, aynı anarşinin örneğin bir özgürlük düşüncesi de olabileceği genellikle gözden kaçmakta, şiddet yanlısı olmayan anarşistlerin de -mesela Gandhi- bulunabileceği ve anarşi sözcüğünün bugün büyük oranda gerçek anlamı dışında kullanıldığı düşünülmemektedir. Eski Yunanca'dan geldiği biçimiyle "yöneteni olmayan7' anlamıyla "anarşi" sözcüğü, en azından ilk anarşistlerin kullandığı biçimiyle ıııdevletsiz, otoritesiz, egemeni olmayan bir toplumsallaşma projesi olarak kabul edilmektedir. Daha da önemlisi anarşistlerin büyük bölümü, devletin son birkaç bin yılda ortaya çıkıp topluma egemen olduğunu, daha öncesinde ise insanların ise yüz binlerce yıl bir devlete ya da topluma egemen olabilecek başka bir güce gereksinim duymadan yaşadıklarını düşünmektedirler. Daha da önemlisi antropolojinin son dönem bulguları, anarşistlerin bu düşüncesini doğrularcasına, ilk geleneksel topluluklarda, egemen bir sınıfın ortaya çıkmasının nasıl engellendiğini gösteren örneklerle doludur ve anlaşılacağı üzere geleneksel topluluklar, egemen sınıfla birlikte, devletin de ortaya çıkışını engellemeyi başararak, ilk anarşizan toplum modellerini yaşama geçirmeyi başarmış gözükmektedirler. Küreselleşme Karşıtı Hareketi'nin kökenlerini araştırmayı amaç edinen bu çalışmanın ilk bölümü, yukarıda saydığımız nedenlerle, ilk insan topluluklarına dek izlenebilecek, egemen devlet ve egemen düşünce teorisine karşı, toplumsal bir direniş olup olmadığını, varsa bu direnişin hangi koşullarda ortaya çıktığım belirlemeye çalışmaktadır. Küreselleşme Karşıtları 'nın bugün ortaya attığı devlet dışı örgütlenme modelleri ve ekolojik toplum yönelimleri ile ilk geleneksel toplulukların örgütlenme biçimi arasındaki ortak düşüncenin bağlantısı da bu ilk bölümde kurulmaya çalışılacaktır. İkinci bölümde özgürlük fikrinin dünyanın çeşitli bölgelerinde ve farklı zamanlardaki algılayışı tartışılmaya çalışılacaktır. Eski Uzakdoğu kültüründen Atina polisine, kent projelerinden, köy komünlerine ve tek tanrılı dinlerdeki özgürlük yanlısı muhalefetten, aydınlanma dönemindeki çeşitli düşünürlere dek, özgürlüğün kat ettiği yol araştırılacak, bu düşüncelerle bugünkü küresel muhalefet arasındaki bağlar ortaya konulmaya çalışılacaktır. Bu bölümün sonunda ise klasik anarşist düşüncenin farklı ekolleri ele alınacaktır. Üçüncü bölüm ise 20. yüzyıldaki anarşist ve liberter eğilime ayrılmıştır. Ukrayna'daki Anarşist Köylü İsyanı, İspanya İç Savaşı ve anarko sendikalizm, Gandhi anarşizmi ve doğrudan eylem, 68 bereketi ve alternatif hareket bu bölümde incelenecek, kitlesel eylemlerin doğasına ilişkin var sayımlar ele alınacaktır. Son bölümde ise Küreselleşmeye direnen çeşitli isyan girişimleri ve bu girişimlerin anarşist kuramdan etkilenme düzeyi tartışılmaya çalışılacaktır. Bu çalışma boyunca liberter ve anarşist akım, düşünsel bağlamda ve teorik yapısı ile incelenmeye çalışılmış, sadece Küreselleşme Karşıtı Hareket ile benzerlikleri nedeniyle 20. yüzyıldaki anarşizmin görüntüsü ve özellikle de 68'e ilişkin bölümlerde anarşist örgütlenme tarzına ilişkin kimi örnekler sıralanmıştır. iv
ABSTRACT In several places of the world it has been observed that a different opposition style appeared for the last few years. This movement, which is called as anti globalizations and is effective in western metropolis countries, gives impression of a large scale of power which communicates via internet, brings many different groups and initiatives together and says their opinions via actions. Anti globalizations who are kept on the agenda continuously by the press and shows themselves off every international meetings try to create a line, which interferes to G-8 meetings and protests World Trade Organization. Sudden appearance and showing strong image of these new opponents, who criticize leaders of rich countries for doing nothing to prevent poverty in the world, carry on an anti militarist struggle against rumors of war, want people to be sensitive against environment and talk about right of children and animal, are very surprising for the rest of the world. Anti globalizations that support almost every big demonstration and protest are accepted that starting of a new politic thought and expression for many people. But, new appearing, using a different rhetoric and a different style of organizational structure, suggesting an unique systematic, consisting of many young people of this movement does not show that this movement is inexperienced and weak. Anti globalizations who cause people to perceive that they hinge upon a tradition which is traced until the first intellectuals who defense thought of freedom in historical connection even their demand of movement, style of actions, slogans prove that they are opposition against today's world. Apart from having people who are from almost every group and thought, movement; shows an anarchistic structure with organization style and thoughts of freedom and anti globalizations try to create a line which is in harmony with naturalness cult of anarchists, emphasize of individualism, practice of direct action, and principles of federative organization. Therefore the first condition of understanding movement of anti globalization and evaluating its possible tendencies can be possible by understanding anarchistic thought which is emotional and intellectual fundamental of this movement. When considering that anarchy is equated with terror, violence and chaos, it is overlooked that for example anarchy could be a freedom thought and it is not thought that there could be anarchists who are against violence - like Gandhi- and word of anarchy is used in a very different meaning than the original meaning. Word of anarchy, which means that "there is no leader" in old Greek, is accepted assocializing project without government, without authority and without sovereign with using of the first anarchist. It is more important that, many of the anarchists think that governments appeared in the last few thousand years and were sovereign of the society but people have lived before for hundreds of thousands years without feeling the necessity of a power which could be sovereign to a country or to a society. It is more important that the discoveries of anthropology in the recent years are full of examples which show how obstructed a sovereign class' appearing in first traditional societies by proving this thought of anaidrists and understandably enough traditional societies who seem to be succeed to bring first anarchist society models life by managing obstruction of a government's appearing along with a sovereign class. First part of this study, which aims to investigate the roots of anti globalization movement, with the mentioned reasons above, tries to determine whether or not there is a social resistance against theory of sovereign government and sovereign thought that could be traced until the first human communities and if there is any, in what circumstances this resistance appeared. The connection of common thought which is among the organizational models without considering government and tendency of ecologic society that were suggested by anti globalizations today and style of organization of first traditional societies, will be tried to establish in this first section. In the second section, the perceiving of idea of freedom in several places of the world and in different times will be tried to discuss. Proceeding of freedom will be investigated from the old culture of Far East to polis of Athens, from city projects to village communes and from the opposition, which supports freedom in religions that pray to one God to the ; vera I thinkers of enlightenment period and connections which are among these thoughts and global opposition of today will be tried to bring up. At the end of this section, different studies of classical anarchy will be discussed. The third section is reserved for anarchist and liberal tendencies in the 20th century. The anarchist villagers' rebellion in Ukraine, Spanish civil war and anarko unionism, Gandhi anarchism and direct action, movement of 1968 and alternate movement will be examined in this section and hypothesis of nature of mass actions will discussed. In last section, several rebellion attempts which resist globalization and affection level of these attempts from anarchist theory will be tried to discuss. viDuring this study liberal and anarchist movement was tried to discuss in intellectually and with its theoretical structure and image of anarchism in the 20th century only with reasons of similarities with movement against globalization and especially some examples which are about style of anarchist organization in sections related to 1968 were listed. Vll