Tez No |
İndirme |
Tez Künye |
Durumu |
201565
|
|
Eğitim amaçlı bir iklimlendirme odasının yapay zeka teknikleri ile modellenmesi ve kontrolu / Modelling and control of a climatization test chamber with artificial intelligence techniques
Yazar:YUSUF İZGİ
Danışman: PROF. DR. BURHANETTİN CAN ; YRD. DOÇ. DR. HASAN ERDAL
Yer Bilgisi: Marmara Üniversitesi / Fen Bilimleri Enstitüsü / Elektronik-Bilgisayar Eğitimi Ana Bilim Dalı
Konu:Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve Kontrol = Computer Engineering and Computer Science and Control
Dizin:Bulanık mantık = Fuzzy logic ; Denetim = Control ; Modelleme = Modelling ; Yapay zeka = Artificial intelligence
|
Onaylandı
Doktora
Türkçe
2007
104 s.
|
|
Bu çalışmada, Marmara Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi Elektronik-Bilgisayar Eğitimi Bölümü, Kontrol Eğitimi Anabilim Dalı Otomatik KontrolLaboratuvarı'nda bulunan, iklimlendirme deney odasının sıcaklık ve nemdavranışları geri beslemeli Yapay Sinir Ağları yardımıyla modellenmiştir. YapaySinir Ağı tabanlı iklimlendirme deney odası modelini kontrol etmek üzere birBulanık Kontrolör geliştirilmiştir. Kontrolörün geliştirilmesinde, daha önceden fizikisistemi kontrol etmek üzere geliştirilmiş olan kural tabanlı Bulanık Kontrolörünfonksiyonel özelliklerinin korunmasına özen gösterilmiştir. Böylelikle Yapay SinirAğları ile elde edilen modelle yapılan kontrol deneyi benzetim sonuçlarının gerçeksistemin kontrolünde elde edilen deney sonuçları ile karşılaştırılması amaçlanmıştır.İklimlendirme deney odası ile daha önceden yapılan çalışmalarda sistemin;Bulanık Kontrolör veya Bulanık Kontrolör+YSA tabanlı kontrolörler yardımıyladenetlenmesi sağlanmıştır. Bu çalışmada ilk kez sistemin ısıl davranışları YapaySinir Ağları ile eğitilmiş ve İklimlendirme Deney Odası gibi davranan modeli eldeedilmiştir .İklimlendirme Deney Odasının ısıl davranış biçiminin bir çok parametreyebağlı olmasının yanında nem ve sıcaklığın farklı davranışlar sergileyen değişkenlerolduğu göz önüne alınarak temelde model, nem ve sıcaklık Yapay Sinir Ağları olarakikiye ayrılmıştır. Daha sonra her bir sıcaklık ve nem çalışma uzayı sıcaklık güçaralıkları bazında dörder alt uzaya ayrılmışlardır. Dolayısıyla sıcaklık için dört, nemiçin dört olmak üzere toplam sekiz adet Yapay Sinir Ağı eğitilmiştir ve bunlarıntümüne Model adı verilmiştir.Elde edilen Modelin ve Kontrolörün eğitim amaçlı kullanılmasıhedeflenmiştir. Bu amaçla Bulanık Kontrolör ve sıcaklık, nem için gerçekleştirilenYapay Sinir Ağları hesaplama modülleri Delphi programlama dili ile yazılmış ve buçalışmanın uzantısı olabilecek gelecekteki çalışmalarda kullanılmak üzerekomponent haline getirilmişlerdir.Delphi programlama dili yardımıyla geliştirilen komponentleri kullanan biruygulama programı geliştirilmiştir. Bu uygulama programı yardımıyla BulanıkKontrolör ve Model kapalı çevrim olarak işletilebilmekte, hem Bulanık Kontrolör vehem de Model tarafından üretilen sonuçlar kayıt edilebilmektedir. Uygulamaprogramında ayrıca açık çevrim testler yapmak için bir modül yer almaktadır. Bumodülde Bulanık Kontrolör devre dışı bırakılmakta ve Model girişlerine sabitişaretler ve kendi çıkışı geri beslenmekte ve Modelin tepkileri test edilebilmektedir.Model'in açık çevrim ve Bulanık Kontrolörle kapalı çevrim olarak yapılandeneylerinden elde edilen sonuçlar, İklimlendirme Deney Odasının öncekiçalışmalarda gerçekleştirilen fiziki kontrolü süresince elde edilen sonuçlarlakarşılaştırılmıştır ve başarılı sonuçlar alınmıştır.
|
|
In this thesis, thermal behavior of the Climatization Test Chamber in the Automatic Control Laboratory of the Technical Education Faculty of Marmara University is studied under several fresh air damper positions, humidifier conditions and different heater powers. The system model derived from Artificial Neural Networks using heat and humidity data are obtained from electronic modules and sensors installed on the Climatization Test Chamber. In order to control the Artificial Neural Networks based model of the Climatization Test Chamber, a Fuzzy controller was derived from a rule based Fuzzy controller, which controls Climatization Test Chamber physically. Consequently, comparison of the control results of the system model and the physical system is aimed.In previous studies on the same Climatization Test Chamber; control of the physical system with Fuzzy controlers or Fuzzy+Artificial Neural Networks based controllers have been already obtained. With this study, thermal behaviour of the system is now modelled using Artificial Neural Networks.Thermal behaviour of the Climatization Test Chamber depends on many parameters as well as heat and humidity show different actions. Therefore the model of the system is separated into two parts as heat and humidity Artificial Neural Networks. Each heat and humidity working domain are further seperated into four different sub-regions based on heating power ranges. Total of eight Artificial neural Networks were trained; four of them for heat and four of them for humidity.The main purpose is to use the Model for education activities. Within this frame, Fuzzy controller and Artifical neural Networks, developed for heat and humidity, were programmed as components using Delphi programming.Separate application software is developed which can be run in closed-loop operations. Thus the results of the Fuzzy controller and the model can be recorded. In addition to this, there is a module in the application software which performs open-loop tests. In this module, the Fuzzy controller is discarded and fixed values are fed to the Model together with the output values of the Model. In this way, the reaction of the model can be tested.When control result of the system model is compared with control result of the physical system, successful results are obtained. |